Na 22 maanden is het dan eindelijk zover: het Rusland-onderzoek van speciaal aanklager Robert Mueller is tot een eind gekomen. Er is geen bewijs dat de Trump-campagne zich schuldig heeft gemaakt aan ‘collusie’ met Rusland. Wat gebeurt er nu?
De discussie over belemmering van de rechtsgang is nog lang niet voorbij
De belangrijkste conclusies uit het eindrapport van Mueller werden zondagavond gedeeld door William Barr, de Amerikaanse minister van Justitie. De speculatie over mogelijke samenwerking tussen Donald Trump en Rusland zal vermoedelijk stilvallen. Uit de brief die Barr aan het Congres stuurde blijkt dat daarvoor geen bewijs is gevonden.
Maar volgens Mueller heeft Trump zich mogelijk wel schuldig gemaakt aan belemmering van de rechtsgang; de speciaal aanklager beschuldigt de president hier niet direct van, maar pleit hem nadrukkelijk ook niet vrij.
Barr schrijft dat de keuze om over te gaan tot een eventuele aanklacht is overgelaten aan zijn ministerie. Hij heeft afgelopen weekend besloten om Trump niet te beschuldigen van obstructie, omdat hier onvoldoende bewijs voor zou zijn. Om tot een veroordeling te komen, moet niet alleen worden aangetoond dat Trump het onderzoek dwarszat, maar ook dat hij opzettelijk probeerde om de rechtsgang te frustreren.
De beslissing van Barr om de mogelijke bevinding van obstructie direct weg te wuiven, zal in het Congres nog de nodige aandacht krijgen.
De snelle beslissing van Barr kan op weinig sympathie rekenen bij Democraten. Zij vinden het onacceptabel dat de minister van Justitie de president direct vrijspreekt, terwijl Mueller dat niet doet. Bovendien is Barr een nadrukkelijk conservatieve minister, die onlangs door Trump zelf is geïnstalleerd in zijn ministerie. De nominatie van Barr werd door de Republikeinen in de Senaat goedgekeurd, maar nagenoeg alle Democraten stemden tegen zijn aanstelling. Hij is dus geen figuur die in de oppositiepartij op vertrouwen kan rekenen.
Kort nadat Barr zijn brief stuurde, zei de prominente Democraat Jerrold Nadler dat hij de minister zal oproepen om te komen getuigen voor het Huis van Afgevaardigden. De beslissing van Barr om de mogelijke bevinding van obstructie direct weg te wuiven, zal in het Congres dus nog de nodige aandacht krijgen.
De justitiecommissie die door Nadler wordt geleid, startte bovendien onlangs nog een eigen onderzoek naar belemmering van de rechtsgang door Trump. De commissie stuurde informatieverzoeken aan 81 personen en organisaties die gelieerd zijn aan Trump. Verwacht wordt dat de commissie onder meer kijkt naar het ontslag van FBI-directeur James Comey, vlak voor de start van het Mueller-onderzoek, en naar de wisselende verklaringen van Trump-medewerkers over de ontmoeting in Trump Tower met een aan het Kremlin verbonden advocate.
Democraten eisen openbaarmaking van het volledige rapport
Hoewel de brief van Barr al heel wat reacties oplevert, bevindt het volledige rapport van Mueller zich nog achter slot en grendel. Dat bevat namelijk informatie die wettelijk gezien niet mag worden gepubliceerd, schrijft Barr. Hij zegt wel dat hij een zo groot mogelijk deel openbaar wil maken.
Bij het onderzoek van Mueller was een speciale onderzoeksjury betrokken, en sommige details over het werk van zulke jury’s mag na afloop van een onderzoek niet worden gepubliceerd. Volgens Barr is nog niet duidelijk hoe lang het zal duren om de nodige aanpassingen te maken, maar wil hij wel ‘voortvarend’ te werk gaan.
Voor Democraten is dat onvoldoende, bleek zondagavond al snel. Zij roepen op tot directe publicatie van het volledige rapport, zodat het Congres en andere geïnteresseerden kunnen zien welk bewijs Mueller heeft verzameld. Barr bracht weliswaar de conclusies van Mueller over, maar zegt niets over de feiten waarop die conclusies zijn gebaseerd.
De minister schrijft in zijn brief – die slechts vier pagina’s telt – dat Mueller zo’n vijfhonderd getuigen heeft ondervraagd, even veel zoekbevelen heeft laten uitvoeren en duizenden verzoeken om informatie heeft verstuurd. Het is niet bekend hoe lang het rapport van Mueller is, maar het lijkt aannemelijk dat hij een lijvig document heeft afgeleverd. Die schat aan informatie – niet ten minste over de mogelijke belemmering van de rechtsgang – krijgen Democraten maar al te graag in handen.
‘Impeachment‘ voorlopig niet op tafel
Het rapport van Mueller zorgt ervoor dat het proces van ‘impeachment‘, waardoor Trump uiteindelijk uit het Witte Huis verwijderd zou kunnen worden, voorlopig geen werkelijkheid zal worden. Met het oog op de verkiezingen van 2020 had de Democratische fractievoorzitster Nancy Pelosi al opgeroepen om geen impeachment-proces te starten.
Gematigde Democraten als Pelosi vrezen dat daar onder de Amerikaanse bevolking geen steun voor is, en dat zo’n directe aanval op Trumps presidentschap slecht zou uitpakken in de verkiezingsstrijd. Nu er geen bewijs is gevonden voor de belangrijkste beschuldiging tegen Trump, zal het partijleiderschap zich gesterkt voelen in die houding.
Het Congres zet zijn eigen onderzoeken voort
Parallel met het Mueller-onderzoek voerden de Amerikaanse Senaat en het Huis van Afgevaardigden al eigen onderzoeken naar Russische inmenging tijdens de verkiezingen.
Met hun recent verworven meerderheid in het Huis kunnen Democraten bovendien allerlei eigen onderzoeken starten naar de regering-Trump. Daarbij kan bijvoorbeeld ook worden gekeken naar de zakelijke belangen van Trump en zijn medewerkers. In de media is in de afgelopen jaren regelmatig bericht over de bedenkelijke handelspraktijken van de Trump-organisatie, maar met de Republikeinen in de meerderheid is daar nooit uitgebreid onderzoek naar gedaan. Ook de belastingaangiftes van Trump, die hij tegen alle presidentiële gewoontes in nooit openbaar maakte, vormen voor Democraten een interessant doelwit.
Trump noemde het Mueller-onderzoek al een ‘heksenjacht’, en dat zal bij toekomstige onderzoeken niet anders zijn.
Buiten het Congres om lopen bovendien nog meerdere strafrechtelijke onderzoeken naar Trump en zijn adviseurs. Volgens bronnen van de New York Times zijn er door de hele VS minstens een tiental van zulke onderzoeken gaande, onder meer in New York, waar Trump al decennialang een vastgoedemporium heeft.
Al deze onderzoeken kunnen uiteraard weerstand verwachten uit Republikeinse hoek, en van Trump zelf. Hij noemde het Mueller-onderzoek in de afgelopen twee jaar al een ‘heksenjacht’, en dat zal bij toekomstige onderzoeken niet anders zijn.
Zondag verklaarde Trump dat hij ’totaal en compleet is vrijgesproken’ door Mueller, ook al is dat dus nadrukkelijk niet het geval. Wie in de toekomst een onderzoek naar Trump start, kan erop rekenen dat hij vaak en luidruchtig zal wijzen op het feit dat het Mueller-onderzoek met een sisser is afgelopen.
Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier
