‘Het lijkt erop dat Poetin zijn doelen opportunistisch bijstelt al naargelang de campagne vordert’

‘We weten niet wat het einddoel is van het Kremlin. Officieel luidt het nog steeds: de bevrijding van de Donbas en de erkenning van de annexatie van de Krim. Wil Poetin meer?’, vraagt Jonathan Holslag zich af.

Geschiedkundigen zullen een hele brok hebben aan het zoeken naar verklaringen waarom Rusland zulke opdoffers kreeg in Oekraïne. Nu de Russen wegtrekken van de hoofdstad Kiev, bereiken ons schokkende beelden van slachtoffers. En de oorlog is nog niet voorbij. De komende maand staat ons een zware, bloederige campagne te wachten in Donbas. Vladimir Poetin heeft de aftocht moeten blazen nabij Kiev, hij zal alles in de schaal werpen om de komende weken Donbas en de kusten van de Zee van Azov te veroveren.

Wellicht zal deze week Marioepol in Russische handen vallen. Bij het schrijven van dit stuk hadden Russische en Tsjetsjeense troepen al grote delen van de strategisch belangrijke havenstad in handen. Het Oekraïense verzet leek teruggeslagen tot de fabriek van Azovstaal, een gigantisch labyrint van staal en beton vlak bij de zee. Hoewel de fabriek van grote waarde is voor de regio, sloegen op maandag opnieuw Russische raketten in en pakten Tsjetsjeense bevelhebbers met hun drones uit alsof het speeltjes waren.

Als Marioepol valt, kan Rusland beschikken over een landbrug tussen de Krim in het zuidwesten en Donbas in het oosten. De Zee van Azov wordt dan een Russische binnenzee. Niet dat het er strategisch veel toe doet. Rusland heeft al toegang tot de Zwarte Zee en controleerde de Straat van Kertsj tussen de Krim en het Russische vasteland. De ooit welvarende stad zal wellicht nooit helemaal overeind krabbelen. Woonwijken en industriezones zijn verwoest. Maar voor diegenen in het Kremlin die zich willen meten met de tsaren, doet de verovering van Marioepol er wel degelijk toe.

Als Marioepol tegen het einde van deze week in Russische handen zou komen, volgt wellicht een pauze om de controle over dat gebied te verstevigen en haarden van ondergrondse weerstand op te sporen. Vervolgens zullen troepen richting steden als Velyka Novosilka trekken. Tezelfdertijd zullen Russische troepen langzaamaan vanuit het noorden de Donbasblijven oprukken, langs de vallei van de Donets. De stad Izjoem is al gevallen. Slovjansk en Kramatorsk liggen in het vizier, steden met telkens meer dan honderdduizend inwoners. Die opmars wordt zwaar. De steden zijn omringd door loopgraven, mijnenvelden en volgestouwd met munitie.

Uiteindelijk zijn we dan terug bij af. In de weken voorafgaand aan de invasie gingen de meeste experts ervan uit dat Rusland als doel had om de Donbas-regio volledig in te nemen en een corridor ten noorden van de Krim te veroveren. Daarvoor zou het een tangbeweging rondom de Oekraïense troepen in de Donbas uitvoeren. Daar evolueren we dus opnieuw naartoe. Rusland zou, ondanks verliezen, daarin moeten kunnen slagen, zeker indien de troepen die aanvankelijk ten noorden van Kiev zaten later deze week in en rondom de Donbas arriveren.

Hoewel Russische gevechtsvliegtuigen boven de Donbas opereren, wordt dit overwegend een grondcampagne met veel mortieren en artillerie. Rusland zal dus wellicht de Donbas veroveren. Er wordt vaak verwezen naar 9 mei, de dag waarop in Moskou de Dag van de Overwinning op nazi-Duitsland wordt gevierd met een grote parade. Maar zelfs al behalen de Russen een overwinning op de Oekraïense troepen die in de Donbas ingegraven zitten, dan blijft het onzeker wat de volgende stappen zijn. Hoe gaan de Russen hun posities aan de grenzen van de Donbas en ten noorden van de Krim verdedigen? Wat met het offensief richting de kuststeden Mykolajiv en Odessa? Wat met Charkiv?

We weten niet wat het einddoel is van het Kremlin. Officieel luidt het nog steeds: de bevrijding van de Donbas en de erkenning van de annexatie van de Krim. Worden veroverde gebieden buiten deze twee regio’s een pressiemiddel in onderhandelingen? Wil Poetin meer? Voorlopig lijkt het er vooral op dat hij zijn doelen opportunistisch bijstelt al naargelang de campagne vordert.