Guy Verhofstadt: ‘Europa kan overlijden’

Oud-premier Guy Verhofstadt (Open VLD) houdt vast aan zijn Europese ideaal. Al heeft ook hij het moeilijker zijn model te verkopen.

Merkel, de grote schuldige van de vluchtelingencrisis? “Onzin. En die instroom, die kunnen we aan.” De Conventie van Genève aanpassen? “Gaan wij het minimum aan menselijkheid opzij schuiven?” De Belgische politiek? Een zedige stilte. Je kent dat wel, geen schoonmoeder willen spelen. Oud-premier Guy Verhofstadt (Open VLD) houdt vast aan zijn Europese ideaal. Al heeft ook hij het moeilijker zijn model te verkopen.

De titel van uw nieuwste boek is ‘De Ziekte van Europa’. Bewijst de vluchtelingencrisis niet dat de Unie op palliatieve zorgen ligt?

(blaast) Dat denk ik niet. Als er niet drastisch ingegrepen wordt, kán Europa overlijden, ja. Maar wie op palliatieve ligt, kan niet meer genezen worden. Zo ver zijn we niet. De politieke structuren van Europa werken niet. Dat is nu wel duidelijk. We kunnen geen enkele crisis accuraat en snel aanpakken. Ik heb een recept. Alleen houden de lidstaten angstvallig vast aan hun soevereiniteit.

N-VA wijst Angela Merkel met de vinger voor de vluchtelingenstroom. Terecht?

Dat is onzin. Merkel wil een humanitaire crisis oplossen. Moet je daarop aangevallen worden? (zucht) Tja. Dat is niet mijn manier. Het echte probleem is dat de Schengenruimte niet gezamenlijk beheerd wordt. We hebben nu onmiddellijk een Europese kust- en grenswacht nodig én een Europees asielbeleid. Dan kunnen we deze vluchtelingencrisis te lijf gaan. Griekenland en in mindere mate Italië beheersen hun grenzen niet, registreren niet wie binnenkomt en maken geen onderscheid tussen vluchtelingen en economische migranten. Dat kan niet.

Had u als premier ook ‘wir schaffen das’ gezegd?

(glimlacht) Ik spreek geen Duits. Nee serieus, ik denk dat Merkel juist gehandeld heeft. Als je mensen uitgehongerd onder prikkeldraad ziet kruipen, vrouwen, kinderen, dan wil je die helpen. Zij heeft moreel juist gehandeld, en ik zou net zo gehandeld hebben, ja. Met één verschil: ik zou tegelijkertijd die kust- en grenswacht op tafel gegooid hebben. Dat is de fout die ze maakte. Dat ze dat niet doorzette.

Maar u vindt ook dat we die massale toevloed aan vluchtelingen aankunnen?

Ja, die instroom kunnen we aan. (blaast) En is dat massaal? Dat gaat over iets meer dan één miljoen mensen op een totale bevolking in Europa van meer dan vijfhonderd miljoen. Maar vandaag is dat niet georganiseerd, en dan lukt dat niet. Alle vluchtelingen trekken naar dezelfde landen. Dat moet gespreid worden. Een Europese grenswacht zou kunnen zeggen: jij naar daar, en jij naar daar. Eens erkend mogen ze natuurlijk wonen waar ze willen. Maar wat doen de lidstaten vandaag? Grenscontroles invoeren. Schengen gaat kapot zo. Mag ik nog iets toevoegen? Die kust- en grenswacht kan je niet los zien van investeringen in de vluchtelingenkampen in de buurlanden zodat de druk om naar hier te vluchten daalt. Vandaag krijgen de mensen daar amper zeven dollar per maand. Je moet dat bedrag minstens maal tien doen.

Waar haalt u dat geld?

(fel) We hebben dat geld. Waarom moeten wij drie miljard aan de Turkse president Erdogan geven? Gebruik minstens twee miljard voor rechtstreekse steun aan de mensen en investeer één miljard in de infrastructuur.

In ons land woedt het debat over de Conventie van Genève. Moet dat aangepast worden?

Nee, allé. Die Conventie zegt dat je mensen in nood moet helpen. Dat is de enige positieve erfenis van de Tweede Wereldoorlog. Gaan wij nu ook nog het minimum aan menselijkheid opzij schuiven? Wie daarover wil discussiëren, zegt eigenlijk: ik wil mensen in nood niet helpen. (Paul Cobbaert)