Voormalig Starbucks-CEO Howard Schultz overweegt zich kandidaat te stellen voor de Amerikaanse presidentsverkiezingen van 2020. Schultz wil onafhankelijk van de twee grote partijen meedoen, maar hebben de verdeelde Verenigde Staten eigenlijk wel behoefte aan een centrist?
Officieel is Howard Schultz nog geen presidentskandidaat, al lijkt hij er wel verdacht veel op. Hij is regelmatig te vinden in de swing states die een belangrijke rol spelen in presidentsverkiezingen. Hij publiceerde een boek, dat hij zelf omschrijft als ‘deels memoires, deels blauwdruk voor het bewerkstelligen van positieve veranderingen’. En hij kreeg deze week bijna anderhalf uur zendtijd op CNN om zijn visie uit te leggen.
Kernwoorden tijdens die zogenoemde ‘Town Hall‘-uitzending, waarin hij vragen van het publiek beantwoordde, waren ‘extreemlinks’ en ‘extreemrechts’. Dat zijn de favoriete omschrijvingen van Schultz voor respectievelijk de Democraten en Republikeinen, die volgens hem allebei het midden – en daarmee ook de gemiddelde Amerikaan – uit het oog zijn verloren.
Schultz was zijn hele leven lang een Democraat. Maar nu gaan in die partij ineens stemmen op om miljardairs als hijzelf veel meer belasting te laten betalen, om de overheid het zorgverzekeringsstelsel te laten overnemen en om flink te investeren in infrastructuur en groene energie, stuk voor stuk voorstellen die Schultz afdoet als onrealistisch. Als hij inderdaad meedoet aan de verkiezingen – een stap waar de zakenman voorlopig nog over wil nadenken – zal Schultz dat doen als onafhankelijke kandidaat.
Electoral college geeft Democraten en Republikeinen een voordeel
Normaal gesproken is dat vragen om een nederlaag. Kandidaten die niet worden genomineerd door de Democratische of Republikeinse Partij winnen doorgaans hooguit een paar procent van de stemmen, zoals in 2016 Jill Stein (Groen, 1,06 procent) en Gary Johnson (Libertarische Partij, 3,28 procent). Zakenman Ross Perot deed het in 1992 beter, met bijna 19 procent van de stemmen, maar dat was nog altijd ruim onvoldoende om Bill Clinton uit het Witte Huis te houden. Sinds de oprichting van de twee grote partijen is de president altijd een Democraat of Republikein geweest.
Extra nadeel voor onafhankelijke kandidaten is het feit dat degene met de meeste stemmen niet (altijd) president wordt. In plaats daarvan wordt het electoral college gebruikt, het ingewikkelde kiesmannensysteem dat nog maar eens een voordeel geeft aan de grote partijen. De 19,7 miljoen Amerikanen die in 1992 op Perot stemden leverden hem uiteindelijk nul kiesmannen op, omdat hij in geen enkele staat het grootste aantal stemmen binnensleepte.
Als de cijfers er in de komende drie of vier maanden niet goed uitzien, dan zal ik me niet kandidaat stellen.
Wat Schultz als presidentskandidaat wél zou kunnen doen, is cruciale stemmen wegsnoepen bij de Democraten of Republikeinen. Met name in Democratische kringen maakt men zich daar nu al zorgen over en wordt Schultz opgeroepen om zijn naam zo ver mogelijk van de stembiljetten te houden.
‘Hij kan niet winnen. Hij kan er alleen voor zorgen dat Trump wint. Dat is het slechtst mogelijke idee’, zegt Matt Bennett van de centrumlinkse denktank Third Way. ‘Ik heb geen idee waarom hij een weg ziet die niet bestaat.’
Zelf wuift Schultz de suggesties weg dat hij Trump zou helpen. ‘Als de cijfers er in de komende drie of vier maanden niet goed uitzien, dan zal ik me niet kandidaat stellen, want ik wil niets doen om Donald Trump te herverkiezen’, zei hij op CNN. Maar hij wilde niet beloven dat hij zich in 2020 nog terug zou trekken als uit peilingen blijkt dat hij kansloos is.
Schultz houdt beleid voorlopig vaag
Maar waar staat Schultz eigenlijk voor? Die vraag is verrassend moeilijk te beantwoorden. De zakenman praat maar al te graag over zijn Starbucks-verleden en zijn afkeer voor ‘extremisten’ op links en rechts, maar houdt zijn eigen visie voorlopig nog vaag.
Tekenend was dat Schultz in de CNN-uitzending zei dat de belasting op grootverdieners omhoog moet. ‘Ik zou meer belasting moeten betalen’, zei hij, maar daar voegde hij direct aan toe dat voorstellen om de hoogste belastingschijf naar 70 procent te tillen ‘bestraffend’ zijn. Moet die schijf dan met 2 procent omhoog, of 10 procent, of 20? ‘Ik weet niet wat het getal is’, was daar zijn enige reactie op.
Ook bij andere kwesties lijkt Schultz voorlopig vooral te weten wat hij níet wil. Klimaatverandering is een ’topprioriteit’, maar Schultz wil niet grootschalig investeren in groene energie en presenteerde geen eigen plan om de uitstoot van broeikasgassen terug te dringen. Iedereen moet toegang kunnen hebben tot goede gezondheidszorg, maar dat moet vooral lukken door op niet nader gespecificeerde wijze ‘concurrentie in het systeem’ te krijgen, niet door extra uitgaven van de overheid.
Zijn opvattingen vallen gemakkelijk binnen de marges van wat Democraten denken en geloven.
Het ministerie van Veteranenzaken, dat wordt geplaagd door problemen, wil hij met ‘leiderschap’ op het juiste pad brengen. ‘Het draait om het temperament en de bescheidenheid om naar mensen te luisteren die slimmer zijn dan jou, die meer ervaring hebben, om dit probleem op te lossen’, zei hij in de town hallvan CNN.
Met zulke platitudes onderscheidt Schultz zich weliswaar van de linkerflank, maar vooralsnog profileert hij zich niet als een potentieel inspirationeel staatsman. Bovendien staat hij niet ver van de gematigde Democraten die in de afgelopen decennia hebben geprobeerd om het Witte Huis te veroveren.
‘Ik zou hem aanmoedigen om zich kandidaat te stellen als Democraat’, zegt Bennett. ‘Hij is een Democraat. Zijn opvattingen vallen gemakkelijk binnen de marges van wat Democraten denken en geloven.’
Alleen door de progressieve stroming die steeds vocaler wordt binnen de partij – onder leiding van oudere socialisten als Bernie Sanders en jonge activisten als Congreslid Alexandria Ocasio-Cortez – valt Schultz ineens buiten de mainstream.
‘Alleen gematigde Democraat kan Trump verslaan’
Bennett denkt dat Trump in 2020 uiteindelijk alleen verslagen kan worden door een gematigde kandidaat. En dan wel één die namens de Democratische Partij meedoet.
‘Als je kijkt naar de voorverkiezingen in 2018 (voor de tussentijdse Congresverkiezingen, nvdr.), wonnen gematigde kandidaten in een grote meerderheid van de gevallen waarin ze het opnamen tegen Bernie Sanders-achtige, zeer linkse kandidaten. Zij waren verantwoordelijk voor het terugwinnen van het Huis van Afgevaardigden.’
Linkse Democraten krijgen nu weliswaar veel aandacht en de donaties die in de Amerikaanse politiek essentieel zijn om te overleven, maar Bennett denkt dat het electoraat uiteindelijk andere ideeën heeft. ‘Wij denken dat kiezers begin volgend jaar zullen stemmen op mensen die Trump kunnen verslaan, en dat betekent gematigde kandidaten.’
Met de verkiezingen anderhalf jaar in de toekomst is het nog erg vroeg voor peilingen, maar wie alvast naar de eerste rondvragen kijkt, ziet weinig goed nieuws voor Schultz. Slechts 13 procent van de ondervraagden in een peiling van CNN had een positieve mening over de zakenman, terwijl 22 procent negatief was.
Schultz heeft daarbij wel één houvast: bijna de helft van de Amerikanen heeft nog nooit van hem gehoord. Daar valt dus nog heel wat te halen.
Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier
