FBI-baas Comey torpedeerde mogelijk Clintons presidentschap en zou het ook opnieuw doen: waarom?

© REUTERS
Arthur Debruyne
Arthur Debruyne Medewerker Knack.be

Elf dagen voor de Amerikaanse stembusslag heropende FBI-baas James Comey het onderzoek naar de e-mails van Clinton. De demarche beïnvloedde allicht het verkiezingsresultaat, en toch zou Comey achteraf gezien precies hetzelfde doen, zegt hij. Waarom?

Het was kiezen tussen de pest en de cholera, getuigde de Amerikaanse FBI-directeur James Comey voor een Senaatscommissie op woensdag: elf dagen voor de presidentsverkiezingen aankondigen dat het onderzoek naar de e-mails van Hillary Clinton opnieuw geopend was en zodoende waarschijnlijk haar kansen op het presidentschap torpederen, of het onderzoek verzwijgen en achteraf het verwijt riskeren dat de FBI Clinton in het Witte Huis geïnstalleerd had.

Comey koos voor de eerste optie, en volgens Clinton deed dat haar de das om. ‘Achteraf bekeken zou ik precies dezelfde beslissing nemen’, aldus een standvastige FBI-directeur tegenover Republikeinen en Democraten tijdens de jaarlijkse controlehoorzitting voor de FBI op woensdag.

Onverwachte wending

In juli klonk het nog dat de FBI geen kwaad opzet had kunnen aantonen in Clintons omgang met geheime informatie op haar persoonlijke, onbeveiligde e-mailserver. Clinton was uitermate onvoorzichtig geweest, zei Comey toen, en hackers waren mogelijk aan de haal gegaan met gevoelige informatie. Toch was het niet nodig Clinton voor de rechter te slepen. Case closed.

Op de computer van politicus Anthony Weiner (links), de echtgenoot van rechterhand van Hillary Clinton Huma Abedin (rechts) werden gevoelige e-mails van Clinton ontdekt. Om die reden moest de FBI elf dagen voor de verkiezingen een nieuw onderzoek aankondigen.
Op de computer van politicus Anthony Weiner (links), de echtgenoot van rechterhand van Hillary Clinton Huma Abedin (rechts) werden gevoelige e-mails van Clinton ontdekt. Om die reden moest de FBI elf dagen voor de verkiezingen een nieuw onderzoek aankondigen. © REUTERS

Toch kreeg de e-mailzaak nog een onverwachte wending. In september berichtte de Britse tabloid The Daily Mail dat voormalig Amerikaans volksvertegenwoordiger Anthony Weiner er een seksueel getinte internetrelatie op nahield met een 15-jarig meisje. Weiner is getrouwd met Huma Abedin, al jaren de rechterhand van Hillary Clinton (inmiddels is het echtpaar uit elkaar). Op de in beslag genomen computer van Weiner ontdekte het gerecht toevallig gevoelige e-mails van Clinton, die Abedin blijkbaar doorstuurde naar haar man om ze te laten afdrukken.

Kwaad opzet

In het eerste onderzoek naar de e-mails van Clinton had de FBI geen bewijs gevonden dat op kwaad opzet van Clinton zou wijzen: bijvoorbeeld dat ze in het begin van haar ambtstermijn als minister van Buitenlandse Zaken was overgestapt op een private e-mailserver wetende dat dat een groot veiligheidsrisico zou inhouden. Dat had onder meer kunnen blijken uit correspondentie met haar medewerkers, maar een aantal e-mails uit het begin van haar passage op Buitenlandse Zaken waren ondertussen gewist.

De e-mails op de computer van Weiner dateerden precies uit de eerste drie maanden van Clintons ambtstermijn als minister. Als FBI-rechercheurs kwaad opzet zouden kunnen aantonen, dan was het mits die e-mails, luidde de redenering. Zowel de FBI als het ministerie van Justitie waren het erover eens dat het onderzoek naar de e-mails opnieuw open moest. Comey besliste de relevante commissievoorzitters van het Huis en de Senaat in te lichten. Hoewel zijn brief enkel aan hen gericht was, lekte hij meteen naar de pers.

Het nieuws sloeg in als een bom. Clinton zakte onmiddelijk in de peilingen, in die mate dat Amerikaanse politicologen het ‘Comey effect’ bedachten.

Nu, in de regel bevestigt de FBI geen lopende onderzoeken: de demarche van Comey om Amerikaanse volksvertegenwoordigers in te lichten over de nieuwste ontwikkeling heette op z’n minst ongewoon. Bovendien zweeg Comey in alle talen over een ander uiterst gevoelig en ophefmakend onderzoek dat de FBI in juli al had geopend: dat naar de mogelijke samenwerking tussen het entourage van toenmalig presidentskandidaat Donald Trump en Rusland, met het doel de verkiezingen te beïnvloeden. Pas in maart, lang na de verkiezingen, bevestigde Comey formeel het lopende onderzoek.

Comey houdt been stijf

Volgens een onderzoek van de New York Times ging Comey ervan uit dat Clinton zou winnen, en wilde hij ten allen koste vermijden dat achteraf de indruk zou ontstaan dat de FBI haar had geholpen.

Bovendien had Comey naar verluidt de indruk gekregen dat zijn baas, toenmalig minister van Justitie Loretta Lynch, een Democrate, het eerste onderzoek naar de e-mails van Clinton geminimaliseerd had in haar communicatie met de pers. Comey zou ten allen koste de indruk van partijdigheid hebben willen vermijden.

De inhoud op deze pagina wordt momenteel geblokkeerd om jouw cookie-keuzes te respecteren. Klik hier om jouw cookie-voorkeuren aan te passen en de inhoud te bekijken.
Je kan jouw keuzes op elk moment wijzigen door onderaan de site op "Cookie-instellingen" te klikken."

‘Iets zeggen 11 dagen voor een verkiezing was heel kwalijk maar het onderzoek verzwijgen zou catastrofaal geweest zijn’, aldus Comey in zijn getuigenis voor de Senaat op woensdag. ‘Het maakt me bijna misselijk te denken dat ik de verkiezingen beïnvloed heb, maar achteraf gezien zou ik nog steeds dezelfde beslissing nemen – hoe pijnlijk ze ook was.’

Gevraagd door de Democratische senator Diane Feinstein of er binnen de FBI discussie was geweest over het communiceren van het tweede onderzoek antwoordde Comey bevestigend. ‘Een jonge jurist opperde of onze demarche Donald Trump niet zou helpen verkiezen. Zulke overwegingen zouden echter het einde van de FBI als onafhankelijke institutie inluiden. (…) Wat is juist, moet de vraag zijn, niet wiens politieke ambities beïnvloed zullen worden. Iedereen was het er uiteindelijk over eens dat we het Congres moesten inlichten.’

Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier

Partner Content