Factcheck: bracht Merkel met ‘Wir schaffen das’ de vluchtelingenstroom op gang?

Angela Merkel © EPA
Jeroen de Preter

Zowel Bart De Wever als Vlaams Belang stellen dat Duits bondskanselier Angela Merkel met haar beroemde uitspraak de migratiecrisis op gang bracht. Maar klopt die bewering ook? Factcheck in 3 interessante grafieken.

Het Vlaams Belang voert straks actie tegen de uitreiking van een eredoctoraat aan de Duitse bondskanselier Angela Merkel. Die bekroning is ‘onbegrijpelijk’, zo oordeelt de partij. Merkels uitspraak Wir schaffen das – op 31 augustus 2015 – zou immers verantwoordelijk zijn voor ‘de meest ontwrichtende immigratiecrisis uit de recente Europese geschiedenis’. Min of meer dezelfde stelling wordt verdedigd door N-VA-voorzitter Bart De Wever, die in een recent opiniestuk stelt dat Merkel met haar uitspraak een ‘oncontroleerbare migratiestroom’ op gang zette.

Maar of de stelling ook klopt? Nee. Al meer dan eens is aangetoond dat Merkels uitspraak geen duidelijk gevolg had op de migratiestroom, laat staan dat ze er de belangrijkste oorzaak van is. Dat deden onder meer het Duitse kwaliteitsblad Die Zeit en de Britse topuniversiteit Oxford.

Merkel deed haar fameuze uitspraak op 31 augustus 2015. Een grafiek van de VN-Vluchtelingenorganisatie laat zien dat de vluchtelingenstroom uit Syrië al in 2012 op gang kwam. Het aantal Syrische vluchtelingen groeit sindsdien jaarlijks, en ging na 31 augustus 2015 niet spectaculair stijgen.

Geregistreerde Syrische vluchtelingen in Egypte, Irak, Jordanië, Libanon en Turkije.
Geregistreerde Syrische vluchtelingen in Egypte, Irak, Jordanië, Libanon en Turkije.© UNHCR

Interessant in dit verband is ook het onderzoek dat het Duitse weekblad Die Zeit liet verrichten. Die Zeit vroeg aan Google om na te gaan hoeveel Syriërs er in 2015 op de woordcombinaties ‘asiel’ of ‘migratie naar Duitsland’ hadden gezocht. De belangrijkste piek lag blijkbaar rond midden augustus. Na 31 augustus zag Google het aantal zoekopdrachten eerder dalen.

Zoekopdrachten in het Arabisch bij Google.
Zoekopdrachten in het Arabisch bij Google.© Google News Lab

Een derde interessante grafiek toont het aantal vluchtelingen dat in de loop van 2015 in Hongarije arriveerde. Deze grafiek toont een duidelijke piek in september:

Aankomt van vluchtelingen in Hongarije in 2015.
Aankomt van vluchtelingen in Hongarije in 2015.© Internationale Organisatie voor Migratie

Rekening houdend met de afstand die Syrische maar ook Afghaanse of Irakese vluchtelingen moesten afleggen voor ze in Hongarije aankwamen, mogen we ervan uitgaan dat die piek andere oorzaken kent dan Merkels Wir schaffen das.

Wel impact voor Duitsland

Heeft Merkels uitspraak dan geen enkel effect gehad? Allicht wel. Volgens Eurostat liet Duitsland na 31 augustus procentueel een groter aandeel vluchtelingen binnen dan de andere Europese lidstaten. Het is met andere woorden goed mogelijk dat Wir schaffen das ertoe heeft geleid dat asielzoekers Duitsland in plaats van andere EU-lidstaten als land van bestemming kozen.

Echte oorzaken vluchtelingenstroom?

Wat heeft de vluchtelingenstroom dan wel op gang gebracht? Onderzoekers noemen meerdere oorzaken. De eerste was – weinig verrassend – de escalatie van de oorlog in Syrië, tijdens de lente en de zomer van 2015.

Als tweede belangrijke factor wordt de ‘Willkommenskultur’ in Libanon genoemd. Samen met Turkije was Libanon jarenlang het belangrijkste gastland voor Syrische vluchtelingen. Dat veranderde begin 2015, toen de situatie in de kampen verslechterde en Libanon een visumplicht voor Syriërs invoerde.

Tot slot wordt ook de toegenomen onveiligheid in Afghanistan genoemd. Volgens de VN was 2015 in Afghanistan het meest onveilige jaar sinds 2009.

Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier

Partner Content