Vijfde sanctiepakket viseert voor het eerst invoer fossiele brandstoffen

De Europese Unie heeft vrijdag een vijfde sanctiepakket tegen Rusland goedgekeurd. Dat viseert voor het eerst de invoer van Russische fossiele brandstoffen, zij het voorzichtig omdat het alleen om steenkool gaat. Naast nieuwe export- en importverboden ter waarde van enkele miljarden euro’s, en nieuwe financiële en bancaire sancties, komen er maatregelen gericht op kaviaar, wodka of jachtwapens. Maar liefst 217 nieuwe individuen en 18 entiteiten worden toegevoegd aan de sanctielijst.

De sancties zijn een reactie op de wreedheden van het Russische leger in Boetsja en elders in de omgeving van Kiev. De EU wil zo de druk op Rusland opvoeren, door het land vooral economisch te raken. Het verbod op de invoer van kolen geldt voor alle vormen van steenkool.

Concreet gaat het om een kwart van de Russische kolenexport, volgens de Commissie en de Raad goed voor een inkomstenderving van 8 miljard euro per jaar in vergelijking met 2021. Er geldt een overgangsfase van vier maanden voor reeds bestaande contracten. De EU importeert 45% van haar steenkoolbehoefte uit Rusland.

Het Europees Parlement eiste in een resolutie die donderdag in Straatsburg werd goedgekeurd een onmiddellijk verbod op de import van Russische olie en gas. En ook Europees raadsvoorzitter Charles Michel zei dinsdag nog dat de Europese Unie ‘vroeg of laat’ met sancties zal moeten komen voor Russisch olie en gas.

Het vijfde sanctiepakket neemt ook het vrachtverkeer en de zeevaart in het vizier. Geen enkele vrachtwagen geregistreerd in Rusland of Wit-Rusland zal de EU nog kunnen binnenkomen. Dat geldt ook voor schepen die onder Russische vlag varen. Wel zijn er uitzonderingen voor voedingsproducten, medicijnen of energieproducten. Die afwijkingen zijn niet alleen belangrijk voor EU-landen, maar ook voor bepaalde partnerlanden, met name in Noord-Afrika, aldus een EU-vertegenwoordiger.

Op financieel vlak kunnen vier van de zeven Russische banken die al waren uitgesloten van het SWIFT interbancaire systeem nu geen enkele transactie binnen de EU meer uitvoeren: de bevriezing van hun tegoeden is totaal. Deze banken zijn goed voor een marktaandeel van 23% in de Russische bankensector. Nieuwe maatregelen verlengen ook de sancties tegen crypto-activa en trusts.

Om de oorlogsmachine van Vladimir Poetin te ondermijnen, verlengt het vijfde sanctiepakket het verbod op EU-export naar Rusland ter waarde van 10 miljard euro. Het gaat om goederen waarvoor Rusland sterk afhankelijk is van Europese voorraden (kwantumcomputers, hoogwaardige halfgeleiders, chemicaliën, katalysatoren voor raffinage, enz.) , maar ook kerosine en brandstofadditieven die door het Russische leger kunnen worden gebruikt.

Wat betreft het verbod op invoer uit Rusland naar de EU, dat is goed voor 5,5 miljard euro. Het gaat ook om symbolische producten zoals kaviaar, wodka of jachtwapens. Diamanten zijn nog steeds niet het doelwit, omdat Rusland geen moeite heeft om elders kopers te vinden en de EU meer te verliezen dan te winnen zou hebben. Maar deze sector wordt in het kader van toekomstige sancties niet uitgesloten.

De EU verscherpt ook de uitsluiting van Rusland van openbare aanbestedingen en staat afwijkingen toe als een lidstaat geen andere keuze heeft. Wat betreft individuele sancties worden 217 mensen toegevoegd aan de lijst van EU-reisverboden en bevriezing van activa, samen met 18 entiteiten. Het gaat om 179 leden van de regeringen en parlementen van de zelfverklaarde republieken Donetsk en Loehansk.

De lijst bevat ook verschillende oligarchen of zakenlieden, evenals de twee dochters van de Russische president Vladimir Poetin, Katerina Tikhonova en Maria Vorontsova, tegen wie de Verenigde Staten en het Verenigd Koninkrijk al sancties afkondigden.