Verkiezingen in Duitse Saarland eerste grote test voor regering van kanselier Scholz
Alle ogen van politiek Berlijn zijn komende zondag 27 maart gericht op Saarland, de kleine deelstaat in het westen van Duitsland. Daar vinden de eerste deelstaatverkiezingen plaats sinds de nationale parlementsverkiezingen van september 2021. Het wordt de eerste grote test voor de zogenaamde ‘verkeerslichtcoalitie’ (‘Ampelkoalition’) van bondskanselier Olaf Scholz, en vooral ook zijn sociaaldemocratische SPD.
De christendemocratische CDU levert sinds 1999 de minister-president in Saarland, en sinds 2012 zwaait een zogenaamde ‘grote coalitie’ (‘GroKo’) van CDU en SPD de plak in de deelstaat aan de grens met Frankrijk en het Groothertogdom Luxemburg. Een voortzetting van die coalitie behoort zeker tot de mogelijkheden, maar wellicht zullen de christendemocraten in het zand bijten en het hoogste ambt aan de sociaaldemocraten moeten laten.
De SPD ligt volgens de laatste peilingen zo’n 9 procentpunt voor op de CDU, wat zou betekenen dat de heerschappij van bijna een kwarteeuw van de christendemocraten aan een zijden draadje hangt. Minister-president Tobias Hans (CDU) wordt uitgedaagd door zijn minister van Economie Anke Rehlinger (SPD). Als ze zondag aan het langste eind trekt, vervoegt ze drie vrouwen die momenteel de lakens uitdelen in andere Duitse deelstaten.
Met zijn 44 jaar is Tobias Hans één van de jongste minister-presidenten in Duitsland. Hij volgde in maart 2018 Annegret Kramp-Karrenbauer op, die CDU-voorzitter en minister van Defensie onder voormalig kanselier Angela Merkel werd maar die zich intussen heeft teruggetrokken uit de politiek. In principe kan een regeringsleider profiteren van een ‘ambtsbonus’, maar volgens politieke waarnemers kan Hans die nauwelijks verzilveren omdat Anke Rehlinger even bekend is bij de Saarlanders.
Sportieve verleden
De 45-jarige Rehlinger deed vroeger aan atletiek en is nog steeds houder van het record kogelstoten in Saarland (16,02 meter). In 2017 verloor ze de deelstaatverkiezingen van Kramp-Karrenbauer, maar Rehlinger kan intussen wel op tien jaar regeringservaring terugblikken. Vanwege haar sportieve verleden staat ze ook bekend om haar strijdlust.
Voor de CDU zou het verlies van Saarland een fameuze domper zijn. Na het historisch slechte resultaat bij de parlementsverkiezingen van 2021 en het einde van het tijdperk Merkel doet de partij er onder leiding van Friedrich Merz alles aan om zich opnieuw op de politieke kaart te plaatsen. Dat verliep aanvankelijk gunstig, en de partij ging in heel wat peilingen de SPD weer voorbij. De oorlog in Oekraïne leidde echter tot een ommezwaai.
De eerste 100 dagen van Olaf Scholz als kanselier zaten er eind februari bijna op, en Scholz was tot dan niet echt uit de verf gekomen. Aanvankelijk werd zijn regering ook op de korrel genomen vanwege haar aarzelende en terughoudende houding in de Oekraïne-crisis, maar op enkele dagen tijd maakte Scholz een bocht van 180 graden en brak hij radicaal met het Duitse veiligheids- en buitenlandbeleid van de voorbije decennia.
Heilige huisjes
Hardere taal aan het adres van Rusland, wapenleveringen aan Oekraïne, en een stevige optrekking van de uitgaven op het vlak van defensie: Scholz’ regering van sociaaldemocraten, groenen en liberalen stond plots niet meer op de rem en verwees enkele heilige huisjes naar de prullenmand.
Enkele Duitse media die scherpe kritiek hadden geuit op de voorzichtigheid van de kanselier, prezen nu zijn leiderschap, en zelfs de christendemocratische oppositie schaarde zich achter Scholz. Het lijkt er dus op dat Rehlinger in poleposition zit om de nieuwe minister-president van Saarland te worden.
Omdat ze het persoonlijk goed kan vinden met Tobias Hans, wordt niet uitgesloten dat SPD en CDU verder met mekaar in zee gaan. Waarnemers sluiten echter niet uit dat zoals op nationaal niveau een ‘verkeerslichtcoalitie’ van SPD, Groenen en FDP in de steigers wordt gezet.