Nalatig of vooruitziend? België mist Europese trein uit vrees voor N-VA

© Belga Image
Kamiel Vermeylen

Elf europese lidstaten willen met een doorgedreven klimaatomslag sneller van Russische energieleveringen af. Daartoe roepen ze in een gemeenschappelijke brief op. België neemt niet deel. De reden? Zonder consultatie verwachtte de federale diensten een blokkage van N-VA.

Donderdagvoormiddag publiceerden elf Europese lidstaten een brief waarin ze oproepen de klimaatomslag te versnellen. De oorlog in Oekraïne, zo luidt het, moet eensgezindheid creëren die de omschakeling naar hernieuwbare energie en de afkoppeling van Russische fossiele brandstoffen spoedig mogelijk maakt. ‘Elk uitstel of elke aarzeling zal onze energieafhankelijkheid van Rusland verlengen’, klinkt het.

Opmerkelijk: in tegenstelling tot zijn buurlanden – naar gewoonte onthield Frankrijk zich wegens het Europese voorzitterschap – prijkt België niet op de lijst van ondertekenaars. Wat is er aan de hand?

De inhoud op deze pagina wordt momenteel geblokkeerd om jouw cookie-keuzes te respecteren. Klik hier om jouw cookie-voorkeuren aan te passen en de inhoud te bekijken.
Je kan jouw keuzes op elk moment wijzigen door onderaan de site op "Cookie-instellingen" te klikken."

Voor een goed begrip van de feiten moeten we even naar de gang van zaken. Elk jaar neemt België op Europees niveau honderden standpunten in. Niet zelden drukt de federale regering daar gewoon haar eigen voorkeur uit, bijvoorbeeld wanneer het over buitenlandse zaken gaat. Maar soms zijn ook de gewesten en gemeenschappen mee bevoegd. Dan moeten alle partijen het met elkaar eens geraken in het directoraat-generaal Europese Zaken en Coördinatie van het ministerie van Buitenlandse Zaken. Pas dan kan er in Europa worden gestemd, zonder consensus volgt een onthouding.

Bij de brief van de elf lidstaten nam Denemarken het voortouw. Eerder deze week kwam er bij de federale regering een uitnodiging ter deelname binnengelopen. Maar daar liep het mis. Want in tegenstelling tot de gebruikelijke gang van zaken startte Buitenlandse Zaken de coördinatieprocedure met onder meer Vlaams minister voor Klimaat en Omgeving Zuhal Demir (N-VA) niet op.

Waarom niet? ‘Men ging er vanuit dat een bepaalde partij in het noorden van het land niet zou willen meedoen’, klinkt het bij een regeringsbron. Met andere woorden ging de federale administratie ervan uit dat N-VA hoe dan ook op de rem zou trappen en België dus niet kon deelnemen. Men had geen zin in tevergeefse moeite. In Vlaamse diplomatieke kringen kreeg men te horen dat zulke gesprekken toch ‘niet opportuun waren’.

Wanneer de elf lidstaten de oproep donderdagvoormiddag op sociale media publiek maakten, reageerde de federale regering Brussel enigszins verrast op het initiatief. ‘Inhoudelijk zijn we het nochtans helemaal eens’, klonk het bij Energieminister Tinne Van der Straeten (Groen) meteen. Omdat België een diplomatiek blauwtje – als dat al niet te laat is – wil vermijden, startte de administratie de coördinatie donderdagnamiddag alsnog op. In de late namiddag viel de uitnodiging in de bus van de gewesten.

Die hebben tot vrijdagnamiddag om al dan niet hun afkeur over een deelname te laten blijken – indien men niets laat weten, gaat men akkoord. Of de federale diensten nogal nalatig ofwel vooruitziend waren, is nog niet geweten. Bij N-VA wil men namelijk niet vooruitlopen op de gesprekken met coalitiepartners CD&V en Open VLD, wiens federale collega’s het initiatief steunen. Het wordt dus afwachten of België de oproep van de elf de komende dagen nog laattijdig steunt.

Update: Intussen heeft de Vlaamse regering te kennen gegeven dat het niet akkoord gaat met de brief. ‘Uiteraard staat Vlaanderen volledig achter een zo snel mogelijke onafhankelijheid van Russisch gas.Maar de inhoud betekent een stijging van de energiefactuur’, klinkt het op het kabinet van Vlaams minister Zuhal Demir (N-VA). Met andere woorden kan België de brief dus niet mee ondertekenen.

Het is niet de eerste keer dat het tussen het federale niveau enerzijds en het Vlaamse niveau anderzijds rommelt over Europese dossiers. Tijdens de coronacrisis moest België zich onthouden over een Europees steunpakket ter waarde van 37 miljard euro. Daarnaast liggen minister van Financiën Vincent Van Peteghem (CD&V) en staatssecretaris voor Begroting Eva De Bleeker (Open VLD) in de clinch met Demir over de betaling van een Europese plastictaks aan de Europese Unie.

Correctie: in een eerdere versie schreef de auteur dat minister van Klimaat Zakia Khattabi (Ecolo) de procedure niet had opgestart. Het is evenwel de federale administratie die een blokkage op Vlaams niveau verwachtte en daarom niet tot actie overging. ‘We waren verrast toen we de Europese brief zagen verschijnen en hebben vervolgens meteen gevraagd om het overleg in gang te zetten’, klinkt het op het kabinet van Khattabi.

Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier

Partner Content