EU bereikt akkoord over partieel olie-embargo tegen Rusland

Charles Michel en Ursula von der Leyen na de persconferentie over het akkoord. © Belga

De Europese leiders hebben een akkoord bereikt over de invoering van een verbod op de import van Russische olie. Het gaat in eerste instantie om een embargo op olie die via de zee wordt ingevoerd, waarmee meteen twee derde van alle Russische olie gebannen wordt.  

Door een bijkomend Pools-Duits importverbod wordt alles samen meer dan 90 procent van de Russische olie van de markt gehaald. Olie die via de Droezjba-pijpleiding aangevoerd wordt, blijft voorlopig buiten de boycot. Woensdag buigen de ambassadeurs van de lidstaten zich over de details.

Het was Europese Raadsvoorzitter Charles Michel die het akkoord omstreeks 23.45 uur bevestigde. Volgens hem wordt door het embargo ‘een grote financieringsbron van de Russische oorlogsmachine afgesneden’. Europa voert op die manier maximaal de druk op Rusland op om de oorlog in Oekraïne te beëindigen, aldus Michel.

Parallelle pistes

Het was al enkele dagen duidelijk dat de EU met twee parallelle pistes zou werken om het Hongaarse veto tegen een embargo op Russische olie te omzeilen. Wellicht tegen het einde van het jaar wordt alle olie geweerd die nu nog over zee wordt aangevoerd. Daarbovenop engageren Polen en Duitsland zich ertoe ook geen olie via pijpleidingen meer in te voeren. Op die manier zou meer dan 90 procent van de huidige import van de Europese markt geweerd worden.

Hongarije en Slovakije zullen voorlopig nog Russische olie mogen importeren via de grote Droezjba-pijpleiding. De twee landen maakten samen met Tsjechië gewag van grote bevoorradingsproblemen bij een totaalverbod op Russische olie.
Hongarije zal zijn olie in de toekomst via de uit Kroatië afkomstige Adria-pijplijn ontvangen, legde Commissievoorzitter Ursula von der Leyen uit op haar afsluitende persconferentie. Maar het opvoeren van de capaciteit van die leiding zou wel 45 tot 60 dagen duren. Bovendien moeten de raffinaderijen op Hongaars grondgebied worden aangepast omdat de olie die door de Adria-lijn vloeit van andere kwaliteit is dan de Russische olie.

De Hongaarse premier Viktor Orban met de Franse president Emmanuel Macron. 30 mei 2022. © Belga


De leiders stelden daarom geen termijn voor deze overgangsperiode voor Boedapest en Bratislava. De Commissie wordt gevraagd om erop toe te zien dat ze het uitzonderingsregime niet misbruiken.
Tsjechië weet wel dat het 18 maanden de tijd krijgt om alternatieven te zoeken voor zijn diesel op basis van Russische olie. Daarenboven is een algemene clausule aangenomen, die dus voor alle landen geldt, dat ze zich op noodmaatregelen mogen beroepen als er plots een bevoorradingsprobleem zou opduiken. Het was de Hongaarse premier Viktor Orban die daar om had gevraagd.

Woensdag komen de ambassadeurs van de 27 lidstaten samen om zich over de details van het politieke akkoord te buigen. Dan moet duidelijk worden wanneer het embargo precies van kracht wordt. In een later stadium moeten ze ook beslissen hoelang de overgangsperiode voor Hongarije en Slovakije kan duren.

‘Zeer verregaand’


De leiders garanderen in de context van het olie-embargo ook dat het ‘level playing field’ op de Europese interne markt behouden blijft. België was een van de landen die voor oneerlijke concurrentie vreesde – met name voor de haven van Antwerpen – als ook Duitsland zich via de Droezjba-pijpleiding van goedkopere Russische olie zou kunnen blijven bevoorraden.
Het (gedeeltelijke) olie-embargo maakt deel uit van het zesde sanctiepakket tegen Rusland dat de Commissie begin mei op tafel legde naar aanleiding van de oorlog in Oekraïne. Behalve het embargo kregen ook de andere maatregelen uit dat pakket maandagavond groen licht van de Europese leiders. Dat betekent dat Sberbank, de grootste bank van Rusland, en nog twee andere Russische financiële instellingen van het internationale betalingssysteem Swift losgekoppeld worden. Drie extra Russische staatszenders zullen in Europa niet meer te zien of te lezen zijn, en enkele hooggeplaatste militairen die betrokken zijn bij de moordpartij in Boetsja en het beleg van Marioepol worden gesanctioneerd.


Volgens Belgisch premier Alexander De Croo is het akkoord over het olie-embargo ‘zeer verregaand’. Hij herhaalde na afloop wel dat Europa wat hem betreft niet snel extra sancties kan aannemen. ‘Laten we dit maar eens eerst in de praktijk brengen’, zei hij.
De Europese leiders beslisten ook om Oekraïne 9 miljard euro steun te bieden. Het zou om subsidies gaan, in plaats van om leningen zoals de Commissie had voorgesteld.

Energiemarkt


Met het akkoord over het sanctiepakket was de eerste dag van de Europese top zo goed als afgelopen. Daarna wisselden de leiders nog kort van gedachten over de energiemarkt, maar dat debat gaat dinsdagochtend verder.

Het gaat dan onder meer over REPowerEU, het plan waarmee de Commissie de EU tegen 2027 onafhankelijk wil maken van Russische fossiele brandstoffen en ook versneld op weg naar klimaatneutraliteit wil zetten. Vooral over de financiering zal wellicht nog een hartig woordje worden gesproken. Niet alleen Viktor Orban was vorige week kritisch, in België maakte ook staatssecretaris voor de Relance Thomas Dermine fundamentele opmerkingen.

En dan is er nog de ‘price cap’ voor gasaankopen waar premier Alexander De Croo al op de Europese top van maart voor ijverde. Een piste die nu op tafel ligt, bestaat er in een importheffing op aardgas in te voeren om piekprijzen af te romen. Nederland lijkt zich deze keer aan de zijde van België te schuiven, maar Duitsland blijft naar verluidt weigerachtig.

De top begon met een rechtstreekse videotussenkomst van de Oekraïense president Volodymyr Zelensky. Hij riep de Europese leiders op hun eensgezindheid te bewaren en een akkoord te sluiten over het olie-embargo en de rest van het zesde sanctiepakket.

Partner Content