Gasprijzen duiken onder nul maar dat heeft nauwelijks impact op uw energiefactuur

De kortetermijnprijzen voor gas duiken onder nul. Maar dat zult u voorlopig niet merken op uw factuur, zegt energie-expert Joannes Laveyne (UGent).

Het lijkt wat tegenstrijdig: terwijl gezinnen en bedrijven kreunen onder de hoge energiefacturen, duiken de uurprijzen voor gas onder nul. Het gaat voor alle duidelijkheid over de realtime markt, waar enkel de acute gasoverschotten en -tekorten worden verhandeld.

Volgens energie-expert Joannes Laveyne (UGent) zijn er meerdere factoren in het spel. ‘Enkele maanden geleden had vrijwel niemand deze hoge temperaturen verwacht. Daarnaast hebben heel wat bedrijven hun productie wegens de hoge energiekosten teruggeschroefd. En omdat de het gas van de langetermijncontracten nauwelijks opgebruikt raakt, zitten we intussen met een overaanbod.’

Is dat een probleem?

Joannes Laveyne: Niet noodzakelijk. Normaal gesproken worden de overschotten ofwel in de voorraden ofwel op het gasnet zelf gelost. In tegenstelling tot het elektriciteitsnet kan dat gasnet namelijk wel wat extra capaciteit verdragen. Maar intussen zitten zowel de voorraden als het gasnet tjokvol.

Gashandelaars kunnen hun product nergens kwijt?

Laveyne: Klopt. Ze zitten met een nijpend probleem. Nemen ze het aangekochte gas niet van de producenten af, dan riskeren ze contractbreuk – LNG-schepen moeten hun lading nu eenmaal kunnen lossen om de volgende klant te bedienen. Willen ze het gas daarentegen op het net plaatsen, dan moeten ze een boete betalen aan de netbeheerder. Daarom bieden ze negatieve prijzen aan. Dat kost hen minder dan de boetes die ze dreigen te moeten betalen. Zo hopen ze dat de afnemers het toch gaan verbruiken.

Zullen we dit voelen op onze energierekening?

Laveyne: Nauwelijks. Eerst en vooral omdat we door de hoge temperaturen weinig verbruiken. Daarnaast zijn het niet de kortetermijnprijzen maar de langetermijncontracten die het fundament van de prijszetting vormen. En die zijn gebaseerd op het verbruik dat in de toekomst verwacht wordt. Een van de belangrijkste indexen is bijvoorbeeld de CAL23-index, die – zoals de naam doet vermoeden – stoelt op het geschatte verbruik van volgend jaar.

We moeten in de toekomst toch allemaal wat minder verbruiken?

Laveyne: Inderdaad, maar in tegenstelling tot dit jaar zal er volgend jaar geen Russisch gas meer zijn om de voorraden aan te vullen. Het is een van de redenen waarom de langetermijnprijzen nog rond de 150 euro per megawattuur schommelen. En het gros van de huishoudelijke contracten is op zulke indexen gebaseerd.

Met andere woorden: de eindgebruiker haalt hier geen voordeel uit?

Laveyne: Nee. Voor energie-intensieve bedrijven betekent dit wel goed nieuws. Denk aan smelters of metaalbedrijven. Vraag is evenwel of zij gezien de moeilijke situatie voldoende voorraden hebben om van de negatieve prijzen gebruik te kunnen maken.

Wat als het weer omslaat en de temperaturen opnieuw fors dalen?

Laveyne: Dan dreigen er in het slechtste geval weer tekorten te ontstaan. Sommige gashandelaars hebben hun aankopen wat teruggeschroefd omdat het water hen aan de lippen staat. Bij een flinke winterprik in pakweg december of januari kunnen de tijdelijke overschotten vliegensvlug in acute tekorten veranderen. En dan zullen de prijzen opnieuw in sneltempo de lucht in schieten. Ik verwacht de komende maanden vooral heel veel onvoorspelbaarheid.