Europees stemmen op 16 jaar: een goed idee?

Van de regering-De Croo zullen bij de volgende Europese verkiezingen in 2024 ook 16- en 17-jarigen mogen stemmen. Politoloog Ruth Dassonneville ziet daar enkele goede argumenten voor.

Stemrecht voor minderjarigen is een controversieel idee. Tegenstanders wijzen er meestal op dat een zestienjarige in de regel maturiteit mist. Onderzoek laat zien dat dat argument weinig hout snijdt, zegt hoogleraar politieke wetenschappen Ruth Dassonneville (Université de Montréal). ‘Het minimale niveau om een doordachte electorale keuze te kunnen maken, bepalen we door na te gaan in welke mate de ideologische voorkeuren van jongeren overeenkomen met de partij waarvoor ze zouden kiezen. En dan blijkt dat die overeenkomst bij zestienjarigen ongeveer even groot is als bij achttienjarigen. Er is dus geen significant kwaliteitsverschil in hun stemgedrag.’

‘Bovendien hoopt men dat, als je de stemgerechtigde leeftijd verlaagt, de zestienjarige zich beter zal informeren. Daardoor hoeven we ons over de politieke maturiteit nog minder zorgen te maken.’

Wat zijn de voordelen van een leeftijdsverlaging?

Ruth Dassonneville: Een eerste argument heeft te maken met ongelijkheid. De mate waarin een jongere politiek betrokken is, hangt vandaag sterk samen met het gezin waarin hij opgroeit. Een kind van ouders die politiek geïnteresseerd zijn en bijvoorbeeld een abonnement op Knack hebben, zal vaak ook zelf politiek geïnteresseerd zijn. Dat ligt minder voor de hand in een gezin waar politiek nooit een thema is. De stemgerechtigde leeftijd verlagen impliceert dat je de scholen een grote rol laat spelen in de politieke socialisatie – en zo de rol van de ouders verkleint.

De electorale voorkeuren van jonge mensen zijn wat trendgevoeliger, maar dat zal geen grote gevolgen hebben.

Ruth Dassonneville, politoloog

Een tweede argument vertrekt vanuit de vaststelling dat de bevolking vergrijst en de gevolgen van een probleem als de klimaatverandering vooral de jongste generatie kunnen treffen. Misschien, zo zeggen voorstanders, is het dan geen slecht idee om het electorale gewicht van die jongeren wat te vergroten.

Jongeren denken soms erg ongenuanceerd. Kan een lagere stemgerechtigde leeftijd in het voordeel van extreme partijen zijn?

Dassonneville:Ik denk dat jongeren vooral andere bezorgdheden hebben. Een thema als belastingen zal bij het bepalen van hun keuze vaak minder een rol spelen dan bijvoorbeeld global warming. Over het algemeen zie je ook dat jongeren nog geen vaste, onveranderlijke overtuiging hebben. Hun electorale voorkeuren zijn wat volatiel en trendgevoeliger. Maar of dat echt grote gevolgen zou hebben voor een verkiezingsuitslag? Ik denk het niet. Het aantal kiezers dat je door een leeftijdsverlaging toevoegt, is uiteindelijk eerder beperkt.

Zijn er aanwijzingen dat die maatregel de politieke betrokkenheid op langere termijn vergroot?

Dassonneville: Uit experimenten blijkt dat je vooral een boost van enthousiasme ziet als jonge mensen voor het eerst mogen gaan stemmen. Er zijn geen indicaties dat dat enthousiasme duurzaam is, maar dat heeft mogelijk te maken met het gebrek aan data: de effecten op lange termijn zijn nog niet vaak bestudeerd.

Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier

Partner Content