Europees Parlement wil einde maken aan ‘gouden paspoorten’
Het Europees Parlement wil tegen 2025 komaf maken met het systeem van de ‘gouden paspoorten’, die sommige lidstaten nog uitdelen aan buitenlandse investeerders.
‘Gouden visa’, die zulke investeerders verblijfsrecht geven, zouden dan weer strenger gereguleerd moeten worden. De parlementsleden vragen aan de Commissie om ter zake met een concreet voorstel te komen.
Met een ‘gouden paspoort’ wordt het burgerschap bedoeld dat een land aan een onderdaan van een derde land geeft in ruil voor investeringen. In de Europese Unie is zo iemand met een nationaal paspoort meteen ook EU-burger. Bulgarije, Cyprus en Malta zijn de enige drie lidstaten waar zo’n regeling nog mogelijk is, al hebben de eerste twee landen aangekondigd de praktijk te willen opschorten of zelfs helemaal stopzetten. Twaalf lidstaten hanteren een regeling die verblijfsrecht geeft aan investeerders. Het minimale investeringsniveau varieert van 60.000 euro in Letland tot 1,25 miljoen euro in Nederland. België reikt geen gouden visa uit.
Burgerschap is geen commercieel product
Op initiatief van de Nederlandse Sophie in ’t Veld (D66) vraagt het Europees Parlement nu om de burgerschapsregeling te laten uitdoven en vanaf 2025 helemaal te doen verdwijnen, en om de verblijfsregeling strenger te maken. ‘Burger of ingezetene van de EU zijn, is de kern van wat de Unie belichaamt: vrijheid en rechten’, zegt in ’t Veld. ‘Burgerschap is geen commercieel product dat kan worden gekocht of verkocht.’ Volgens de Nederlandse maken de lidstaten misbruik van de reputatie van de EU om winst te maken.
Bovendien wordt de veiligheid van de EU in gevaar gebracht, zegt ze. Ze wijst in haar rapport op risico’s van onder meer corruptie, witwassen van geld, veiligheidsdreigingen en belastingontwijking.
Russische oligarchen
De kwestie stond deze week sowieso al op de agenda van de plenaire vergadering van het parlement in Straatsburg, maar is des te urgenter geworden na de Russische inval in Oekraïne. Zo gaat volgens Kathleen Van Brempt (Vooruit) bijna de helft van de paspoorten die jaarlijks worden uitgereikt naar rijke Russen, ‘van wie een deel nauwe banden heeft met het regime van Vladimir Poetin’. Zo’n paspoort beschermt de oligarchen tegen Europese economische sancties. ‘Dat is onaanvaardbaar. We vragen daarom dat de lidstaten alle lopende aanvragen vanuit Rusland stopzetten en de in recente jaren toegekende gouden paspoorten herzien om er zeker van te zijn dat personen verbonden aan het regime van Poetin hun burgerschap verliezen of de rechten die daaraan verbonden zijn op z’n minst tijdelijk niet kunnen uitoefenen.’
Wat de gouden visa betreft, vraagt het parlement om gemeenschappelijke Europese regels om de strijd tegen witwassen, corruptie en belastingontduiking te versterken. Zo zouden er strengere antecedentencontroles moeten komen (ook van familieleden en van geldbronnen) en ook vereisten inzake minimum fysiek verblijf en bijdragen tot de economie.
Het parlement vraagt de Commissie in actie te schieten, omdat zij de enige instelling is die wetgeving kan voorstellen op EU-niveau. Maar ook al is de Commissie zelf voor een afschaffing van de gouden paspoorten gewonnen, ontbreekt het volgens haar aan een juridische basis. Het zijn immers de lidstaten die burgerschap toekennen, niet de EU. De Commissie stelt daarom voor eerst de uitkomst van de procedures die ze bij het Hof van Justitie tegen Cyprus en Malta heeft ingeleid, af te wachten. Europees commissaris voor Justitie Didier Reynders wil de laatste lidstaten die het systeem hanteren, overtuigen om ervan af te stappen.
Sophie in ’t Veld vreest dat zonder Europees verbod een lidstaat zonder meer kan beslissen om het paspoortenregime opnieuw in te voeren. Ze dringt er daarom bij de Commissie op aan om dit jaar nog met een wetsvoorstel te komen. ‘Ik zal u blijven lastigvallen tot u wetgeving voorstelt’, zei ze maandagavond tijdens een debat in de plenaire vergadering. Volgens haar ondermijnt de EU haar eigen geloofwaardigheid als ze Russische oligarchen op de sanctielijst zet die over een Europees paspoort beschikken.
Hilde Vautmans (Open Vld), een fractiegenote van in ’t Veld, wijst erop dat de liberalen al sinds 2014 voor de afschaffing van gouden paspoorten pleiten en voor een strikte regulering en harmonisering van gouden visa. ‘We vragen dan ook met klem aan de Europese lidstaten om de gouden paspoorten en visa van Russische oligarchen die banden hebben met Poetin onverwijld in te trekken en een verbod in te stellen op nieuwe gouden paspoorten en visa aan Russische onderdanen.’
(Belga)