Europees Parlement houdt groen label voor aardgas en kernenergie niet tegen

Het Europees Parlement tekent geen bezwaar aan tegen het omstreden voorstel van de Europese Commissie om investeringen in aardgas en kernenergie onder bepaalde voorwaarden als groene en duurzame investeringen te labelen. Bij een stemming in Straatsburg kwamen de tegenstanders woensdag 75 stemmen te kort om de vereiste meerderheid van 353 stemmen te halen. Maar de controverse krijgt allicht nog een juridisch staartje.

De Commissie had in maart via een zogenaamde gedelegeerde handeling beslist dat aardgas en kernenergie onder bepaalde voorwaarden een plaats kunnen hebben in de taxonomie. Dat is een klassificatiesysteem dat private investeerders moet oriënteren naar economische activiteiten die niet schadelijk zijn voor klimaat en milieu. Het systeem kadert in de Europese inspanningen om klimaatneutraal te worden tegen 2050.  

De Commissie argumenteerde dat ze voluit voor hernieuwbare energie kiest, maar dat gas en kernenergie in een overgangsfase nodig zijn om snel komaf te maken met extreem vervuilende bronnen als kolen en om aan de energiebehoefte te voldoen. Bovendien stipt ze aan dat de taxonomie enkel als gids voor private investeerders fungeert. Niemand wordt verplicht om te investeren in aardgas of kernenergie en de lidstaten behouden de volledige bevoegdheid over hun eigen energiemix, zo stipte Eurocommissaris voor Financiële Diensten Mairead McGuinness dinsdag in het debat nogmaals aan.

Geen absolute meerderheid

Terwijl voor- en tegenstanders van kernenergie buiten het parlementsgebouw betoogden, trokken McGuinness en co. woensdag aan het langste eind. Een resolutie haalde in het verdeelde halfrond niet de absolute meerderheid van 353 stemmen die nodig was om het controversiële besluit te kelderen. Slechts 278 parlementsleden steunden het bezwaar, 328 leden schaarden zich achter de Commissie (33 onthoudingen). ‘Dit is een essentiële stap om zichtbaarheid op lange termijn te bieden aan investeringen in transitie-energiebronnen, met name kernenergie, en om de Europese veerkracht te versterken’, tweette de Franse eurocommissaris Thierry Breton. 

De tegenstanders reageerden dan weer bijzonder ontgoocheld. Kathleen Van Brempt (Vooruit) spreekt van ‘een historische vergissing’. ‘Je kan een euro geen twee keer uitgeven. Investeringen in gas en nucleair als duurzaam beschouwen, zal ervoor zorgen dat het nog moeilijker wordt om af te stappen van fossiele brandstoffen, omdat investeringen in duurzame en hernieuwbare energie worden belemmerd’, reageerde ze. ‘De Commissie neemt een loopje met de wetenschap en buigt voor de nucleaire lobby in Frankrijk en de fossiele lobby in Oost-Europa’, klonk het bij Sara Matthieu (Groen). Ze spreekt van ‘pure greenwashing’. 

Belgische stemmen

Aan Belgische zijde stemden ook Ecolo, PVDA, PS, Les Engagés, de Duitstalige CSZ, MR en Open VLD voor de resolutie. Hilde Vautmans en Guy Verhofstadt wijzen onder meer op de compleet veranderde geopolitieke en economische context. ‘De gedelegeerde handeling had wat ons betreft minstens geamendeerd moeten worden na de Russische inval in Oekraïne zodanig dat ze geen vrijgeleide is voor investeringen in Russisch gas, bijvoorbeeld door een bepaling op te nemen dat de subsidies terug zullen geëist worden indien de installatie Russisch gas verwerkt’, stelden de Vlaamse liberalen.

N-VA, CD&V en Vlaams Belang zaten in het winnende kamp. ‘Ik ben opgelucht dat het gezond verstand eindelijk heeft gezegevierd in het parlement, en ik hoop dat er hiermee een einde is gekomen aan de obsessieve en ongegronde weerstand ten opzichte van kernenergie’, zei Johan Van Overtveldt (N-VA). ‘In deze turbulente tijden is het van groot belang dat de energieprijzen enigszins onder controle blijven, dat de koopkracht van de burgers maximaal beschermd wordt en dat we onze bevoorrading veiligstellen, met een zo laag mogelijke CO2-uitstoot. Het is niet meer dan logisch dat kernenergie daar een plaats in verdient als duurzame energiebron.’

Ook Vlaams Belang is tevreden dat kernenergie is opgenomen als duurzame vorm van energiewinning. ‘Het antinucleaire groene dogmatisme maakt blind, dit is dus een stap richting helderheid en in de goede richting’, reageerde Gerolf Annemans. ‘Met de stemming van vandaag keert hopelijk het gezond verstand wat terug en wordt de taxonomie op zijn minst werkbaarder’, besluit hij. ‘Europa gaat voluit voor een historische groene transitie, maar we moeten rekening houden met de geopolitieke turbulentie en onzekerheid over onze energiebevoorrading die Poetin uitlokt door de oorlog in Oekraïne’, klonk het bij Tom Vandenkendelaere (CD&V). ‘Om lidstaten te helpen in hun transitie naar klimaatneutraliteit, zullen gas en kernenergie deel uit maken van de taxonomie als overgang naar hernieuwbare energiebronnen. De voorwaarden zijn streng en beperkt in de tijd, het is voor alle duidelijkheid geen wildcard voor gas en kernenergie’, beklemtoont hij.

In principe hebben ook de lidstaten nog tot 11 juli de tijd om bezwaar aan te tekenen, maar het is al langer duidelijk dat de vereiste drempel (een meerderheid van 20 landen die samen 65 procent van de EU-bevolking uitmaken) niet gehaald zal worden. Dan treedt de gedelegeerde handeling op 1 januari 2023 in werking en krijgen aardgas en kernenergie een duurzaamheidslabel, wat deze energiebronnen aantrekkelijker kan maken voor investeerders. Toch dreigt er nog een juridisch naspel. Oostenrijk, een land dat radicaal is gekant tegen nucleaire energie, bevestigde woensdag dat het een procedure bij het Europese Hof van Justitie zal opstarten eenmaal de gedelegeerde handeling van kracht is. Luxemburg steunt de zaak. Ook milieuorganisatie Greenpeace kondigde meteen na de stemming juridische stappen aan.