EU wil regime Loekasjenko met economische sancties droogleggen

De Europese Unie heeft haar economische sancties tegen Wit-Rusland klaar. Die komen er vanwege de gedwongen landing van een Ryanair-toestel op de luchthaven van hoofdstad Minsk einde mei, enkel en alleen om criticus Roman Protasevitsj en zijn vriendin Sofia Sapega op te kunnen pakken. De sancties zijn bedoeld om het regime van Aleksander Loekasjenko in het hart te raken. De medestanders van de president worden ook rechtstreeks geviseerd.

De Europese ministers van Buitenlandse Zaken hebben maandag een akkoord bereikt over een nieuw, breed pakket sancties tegen Wit-Rusland. Er worden 78 personen en 8 bedrijven en organisaties aan de bestaande zwarte lijst toegevoegd, wat betekent dat hun tegoeden in Europa bevroren worden en ze – in het geval van natuurlijke personen – de EU niet meer binnen mogen.

Sinds in augustus vorig jaar de uitslag van de presidentsverkiezingen vervalst werd in Wit-Rusland en de ordediensten de daaropvolgende protestacties hard neersloegen, kregen al 88 personen en 7 entiteiten zulke sancties aangesmeerd. Onder hen ook president Loekasjenko zelf. Wie op de Europese lijst staat, wordt (mede)verantwoordelijk geacht voor het geweld tegen de Wit-Russische bevolking.

Die lijst dikt nu dus aan tot 166 personen en 15 entiteiten. Verschillende prominente zakenmensen zijn eraan toegevoegd, net als zeven belangrijke politici, militairen en topambtenaren, onder wie minister van Defensie Viktor Khrenin en opperbevelhebber van de luchtmacht Igor Golub. ‘Deze sancties sturen een sterk signaal naar iedereen die het regime steunt, namelijk dat ze voor hun aanhoudende steun voor Aleksander Loekasjenko een hoge prijs moeten betalen’, zeggen de ministers in een verklaring.

Economische sancties

Ze bereikten ook een akkoord over economische sancties tegen Wit-Rusland. Volgens de Luxemburgse buitenlandminister Jean Asselborn worden zeven sectoren geviseerd, gaande van de tabaksindustrie en de export van potas (die vaak in meststoffen wordt gebruikt), tot petroleum en financiële diensten. De Duitse minister Heiko Maas zei te hopen dat de sancties ertoe bijdragen ‘het regime op droog zaad te zetten’.

De economische maatregelen gaan evenwel nog niet meteen in. Concreet zijn de ministers het eens geworden over een reeks opties, waarvoor het licht op groen moet worden gezet na richtlijnen van de Europese staatshoofden en regeringsleiders, zei hoge vertegenwoordiger Josep Borrell. Die leiders komen donderdag en vrijdag bijeen voor een Europese top.

De buitenlandministers willen met hun sancties niet alleen de entourage van Loekasjenko raken, maar willen ook de Wit-Russische bevolking zo veel mogelijk ontzien. De Raad wil de boodschap uitsturen dat ze de strijd voor meer democratie steunt, maar het tegelijk wel meent wanneer ze sancties aanneemt’, zei een diplomaat vorige week al.

De persoonlijke en economische sancties komen bovenop een verbod voor Wit-Russische luchtvaartmaatschappijen om het Europese luchtruim te betreden – ook al een gevolg van de ‘kaping’ van het Ryanair-toestel op 23 mei. Europese maatschappijen worden gevraagd Wit-Rusland te vermijden.

Democratische transitie

‘Onaanvaardbare schendingen van de fundamentele vrijheden, onderdrukking van onafhankelijke stemmen, detentie van intussen bijna 500 politieke gevangenen en acties die strijdig zijn met internationale normen zullen altijd ernstige gevolgen hebben’, reageert minister van Buitenlandse Zaken Sophie Wilmès (MR). ‘De EU heeft eensgezind gereageerd met sancties tegen de plegers van mensenrechtenschendingen.’

Ze wijst ook op de delicate balans tussen het regime klappen toebrengen met sancties en de bevolking zoveel mogelijk sparen. ‘We moeten streng genoeg zijn om een reële democratische transitie op gang te brengen in Wit-Rusland. Daarnaast staan we ook aan de kant van de bevolking, die we de best mogelijke steun moeten blijven geven. Net als het maatschappelijk middenveld en de onafhankelijke media en journalisten die dapper hun werk blijven doen. We zijn bereid die steun nog op te voeren als er in Wit-Rusland een democratische transitie op gang komt.’

Samen met de EU kondigden ook de Verenigde Staten, het Verenigd Koninkrijk en Canada sancties aan tegen Minsk. Washington richt zijn vizier op zestien personen en vijf organisaties of bedrijven. Bij de instanties die op de zwarte lijst zijn gekomen, gaat het onder meer om het Staatsveiligheidscomité van het land en de hoofdafdeling van het ministerie van Binnenlandse Zaken die zich bezighoudt met de bestrijding van georganiseerde misdaad en corruptie. (Belga)