‘De Franse politiek is flink in Le Pens richting opgeschoven’

Frankrijk maakt zich op voor de presidentsverkiezingen volgend jaar. Maakt Marine Le Pen dit keer wel een kans tegen Emmanuel Macron?

Het is niet ongebruikelijk dat partijen in Frankrijk een jaar voor de verkiezingen de temperatuur van het water meten. En het ziet ernaar uit dat de zittende president Emmanuel Macron het in de lente van volgend jaar in de tweede ronde opnieuw zal opnemen tegen Marine Le Pen van het extreemrechtse Rassemblement National, de opvolger van het Front National. Het zou de derde keer zijn dat Le Pen een gooi doet naar het Elysée, en peilingen wijzen er op dit moment op dat ze weer het onderspit zal delven. Maar is dat zo zeker?

Le Pen gaf haar partij niet alleen een nieuwe naam, ze pakte ook het programma aan. Zo is er geen sprake meer van een frexit, oftewel een vertrek van Frankrijk uit de Europese Unie. Tegelijkertijd is de Franse politiek globaal flink in Le Pens richting opgeschoven. Veel van wat ze over migratie en veiligheid zegt, is mainstream geworden. Zeker tussen centrumrechts en uiterst rechts is de muur geleidelijk afgebrokkeld.

Met zijn verhaal over les valeurs républicaines wil Macron ook graag in de rechtse vijver vissen. En dat Le Pen tussen het opschonen van haar partij en de bekende harde lijn op een slap koord danst, bleek recent nog met haar steun aan een aantal ex-generaals die met een omstreden initiatief zowaar op een staatsgreep leken aan te sturen.

Macron van zijn kant kon de hoge verwachtingen tijdens een turbulent quinquennat niet goed waarmaken. Het wankele coronabeleid van zijn regering hielp niet en bovendien kwam de vaccinatiecampagne in Frankrijk erg traag op gang. Als een reactie op het anti-elitaire protest van onder meer de gele hesjes doekte de president recent de befaamde Ecole Nationale d’Administration (ENA) op, waar hij zelf een deel van zijn opleiding kreeg. De ENA staat symbool voor de arrogantie van de Franse bestuurlijke klasse en de gedachte dat ze niet weet hoe het land zich echt voelt.

Vanuit traditioneel linkse of centrumrechtse hoek hebben Macron en Le Pen op dit moment weinig concurrentie te vrezen. Tenzij misschien voormalig brexitonderhandelaar Michel Barnier een kandidatuur overweegt. Maar zoals Macron goed weet, is het nog vroeg. Zoals de Fransen zeggen: il a été payé pour le savoir. Hij begon zelf vier jaar geleden pas in de zomer aan zijn opmars. Momenteel lijkt het neer te komen op de vraag of hij, zoals in 2017, in de tweede ronde op de steun van de linkse kiezers kan rekenen die hij zo heeft ontgoocheld. Als zij beslissen om thuis te blijven en niet te stemmen, kan het spannend worden. Er zijn peilingen die voorspellen dat Le Pen toch tot 47 of 48 procent van de stemmen behaalt.