‘De Europese vaccinatiestrategie loopt veel minder slecht dan wij onszelf hebben aangepraat’

‘De vaccinatiestrategie van de EU begint te werken, dus begin er graag ook zo over te praten’, schrijft de Nederlandse columnist Joshua Livestro.

De inwoners van de Europese Unie staren al maanden jaloers naar de Verenigde Staten. Niet alleen stelde de nieuwe president Joe Biden een ambitieus doel voor coronavirusvaccinaties: gemiddeld 1 miljoen prikken per dag tijdens zijn eerste 100 dagen in functie. Hij heeft die doelstelling al gehaald, en belooft nu het tempo zelfs te verdubbelen. Konden de Europeanen maar soortgelijke redenen voor hoop krijgen.

Het opmerkelijke is dat ze die reden wel degelijk hebben. De Europese vaccinatiestrategie loopt veel minder slecht dan wij onszelf hebben aangepraat. Zelfs met al het drama en de onzekerheid over het AstraZeneca-vaccin heeft Duitsland bijvoorbeeld onlangs meer dan 250.000 mensen per dag gevaccineerd. Als je het Duitse bevolkingsaantal als basis neemt voor de berekening, en het vervolgens omrekent naar Amerikaanse schaal, kom je uit op… 1 miljoen vaccinaties per dag.

Italië en Nederland doen het nog beter — beide landen zitten inmiddels dichter bij het Amerikaanse equivalent van 1,5 miljoen per dag. Frankrijk nadert zelfs het equivalent van Bidens onlangs aangekondigde nieuwe doel van 2 miljoen prikken per dag. Alles bij elkaar genomen heeft ook de EU inmiddels duidelijk de oorspronkelijke doelstelling van Biden van 1 miljoen vaccinaties per dag gehaald.

Er is alle reden om aan te nemen dat de nabije toekomst nog beter zal zijn. BioNTech/Pfizer heeft gezegd dat het 10 miljoen vaccins kan leveren bovenop de oorspronkelijk overeengekomen bijna 200 miljoen voor het tweede kwartaal van dit jaar. Dit betekent dat, zelfs als AstraZeneca volgend kwartaal volledig faalt, de Europese Commissie nog steeds haar doel zal bereiken om 300 miljoen vaccins aan de lidstaten te leveren.

Dat grotere totaal bevat dan 55 miljoen van de ‘single-dose’ Johnson &Johnson vaccins die onlangs zijn goedgekeurd door het Europees Geneesmiddelenbureau. En wie weet, misschien is AstraZeneca opeens wel een betrouwbare leverancier. Voorlopig is de realistisch pessimistische schatting dat het bedrijf in het tweede kwartaal ten hoogste 80 miljoen van de beloofde 180 miljoen doses zal leveren.

Als kanttekening, gezien alle klachten over de trage besluitvorming van het EMA, is het overigens de moeite waard om op te merken dat het Europees Geneesmiddelenbureau de enige regelgevende instantie in een westers land is die al vier vaccins voor algemeen gebruik heeft goedgekeurd.

Naarmate er meer nieuwe vaccins bijkomen, zal de snelheid van het vaccinatieprogramma van de EU waarschijnlijk aanzienlijk toenemen. De gemiddelde dagelijkse vaccinatiegraad zal medio april verdubbelen, tot het Amerikaanse equivalent van 2 miljoen per dag, en vervolgens in mei nog eens bijna verdubbelen. Het is niet voor niets dat de Europese ministers van Volksgezondheid steeds zelfverzekerder beginnen te vertellen dat begin juli de hele volwassen bevolking minstens één keer gevaccineerd zal zijn.

Aan het begin van het jaar introduceerde commissievoorzitter Ursula von der Leyen een EU-brede doelstelling: 70 procent van de volwassen bevolking zal ’tegen de zomer’ gevaccineerd zijn. De Unie had uiteraard altijd al een goede kans om die doelstelling te halen, maar eenvoudige wiskunde laat nu zien dat het inmiddels 100 procent gegarandeerd is.

Eind maart waren al zo’n 100 miljoen vaccins gedistribueerd. Tel daar de 380 miljoen bij op die in het tweede kwartaal komen en dat betekent dat medio juli ongeveer 270 miljoen EU-burgers volledig kunnen worden gevaccineerd, of ongeveer 70 procent van de 380 miljoen volwassenen in de EU – deze berekening gaat ervan uit dat we slechts 80 miljoen injecties van AstraZeneca krijgen, maar omvat ook de 55 miljoen Johnson & Johnson vaccines die met één dosis klaar zijn.

Elk extra goedgekeurd vaccin zou dit schema nog aanzienlijk kunnen versnellen. De meest waarschijnlijke kandidaat hier is het mRNA-vaccin van het Duitse biotechbedrijf CureVac, waarvan de klinische onderzoeksgegevens al enige tijd ter beoordeling voorliggen bij het EMA.

Gezien de verwachte leveranties en steeds ambitieuzere vaccinatieschema’s is het zelfs niet langer ondenkbaar dat de EU haar hele volwassen bevolking zal hebben gevaccineerd nog voor het Verenigd Koninkrijk klaar is met vaccineren. Om de beeldspraak van raadsvoorzitter Charles Michel te gebruiken: terwijl het Verenigd Koninkrijk waarschijnlijk de vaccinatiemarathon in schildpadtempo zal voltooien, sprint de EU als een haas naar de eindmeet.

Wat bij al dit goede nieuwe nog ontbreekt, is een uitgekiende communicatiestrategie om het aan de Europese burger te verkopen. De strategie schrijft in feite zelf: stel een dagelijkse EU-brede vaccinatiedoelstelling van bijvoorbeeld 100 miljoen prikken in 50 dagen. Ja, dat zal gemakkelijk te bereiken zijn, maar waarom knoeien met de formule die zo goed werkte voor Biden?

In minder dan geen tijd zal elke media-outlet in Europa zich op dit cijfer richten. En naarmate de gemiddelde dagelijkse vaccinatiegraad toeneemt en het doel steeds dichterbij komt, overstroom je de markt met goede nieuwsberichten. En laat dat nu precies zijn waar de burger behoefte aan heeft momenteel.

Genoeg gepraat over een voortdurende catastrofe dus. Het is tijd om te stoppen met elkaar over en weer te beschuldigen over vermeende tekortkomingen van vaccinatieschema’s. Europa wordt geconfronteerd met een ernstige gezondheidscrisis. Mensen verwachten van hun leiders dat ze hoop geven en vertrouwen wekken.

De vaccinatiestrategie van de EU begint te werken, dus begin er graag ook zo over te praten.

Dit artikel verscheen oorspronkelijk in Engelstalige versie op de website politico.eu