De leiders van de lidstaten van de Europese Unie en van de landen van de Westelijke Balkan hebben donderdagochtend hun topbijeenkomst in Brussel aangevat. Ze spreken er over de integratie van de Balkanlanden in de Europese Unie en de impact van de Russische oorlog in Oekraïne, maar de politieke crisis in Bulgarije hangt als een schaduw boven de gesprekken. Het land blokkeert de start van toetredingsgesprekken met kandidaat-lidstaat Noord-Macedonië, terwijl premier Kiril Petkov er woensdag een vertrouwensstemming verloor.
Voor het het licht op groen zet voor het openen van toetredingsonderhandelingen met zijn buurland Noord-Macedonië, wil Bulgarije dat een aantal conflicten over taal, cultuur en erfgoed opgelost worden. Het vraagt ook aanpassingen aan de Noord-Macedonische grondwet. Skopje vindt dat al die kwesties tijdens de onderhandelingen met de EU kunnen worden opgelost.
Omdat het Europese integratieproces van Noord-Macedonië verbonden is aan dat van Albanië, heeft het Bulgaarse veto ook een grote impact op Tirana. ‘Het is een schande dat een NAVO-land, Bulgarije, het toetredingsproces van twee andere NAVO-landen, Noord-Macedonië en Albanië, gijzelt net wanneer er een oorlog woedt in de Europese achtertuin’, zei de Albanese premier Edi Rama donderdagochtend, toen hij op de top aankwam. De 26 andere Europese lidstaten beschuldigt hij van een “angstwekkend vertoon van onvermogen’.
In Bulgarije verloor premier Kiril Petkov twee weken geleden nog zijn meerderheid in het parlement nadat een van de vier coalitiepartners de regering verlaten had. De partij beschuldigde Petkov er onder meer van zich te soft op te stellen ten aanzien van Noord-Macedonië. Woensdag dan verloor Petkov, een uitgesproken criticus van Rusland, een vertrouwensstemming in het parlement. Europese Raadsvoorzitter Charles Michel zei bij zijn aankomst op de top dat de EU de situatie in Bulgarije van nabij opvolgt. ‘We leggen voorstellen op tafel om de onderhandelingen met Noord-Macedonië en Albanië zo snel mogelijk op te kunnen starten’, zei hij.
Als tijdelijk voorzitter van de EU diende Frankrijk al een compromisvoorstel in. Na de top met de landen van de Westelijke Balkan vatten de Europese leiders donderdagmiddag hun eigen top aan. Hét hoofdpunt daar is de toekenning van kandidaat-lidmaatschap aan Oekraïne en Moldavië.
Belgisch premier Alexander De Croo had het over een historische beslissing, zeker wat betreft Oekraïne. ‘We moeten tonen dat wie oorlog voert voor onze waarden, voor de Europese waarden, onze steun verdient.’ Maar, zo waarschuwde De Croo, ‘dat wil niet zeggen dat de toetreding snel zal gaan’. De Albanese premier Rama gaf een gelijkaardige boodschap mee. ‘Noord-Macedonië is al zeventien jaar kandidaat-lidstaat, Albanië acht jaar. Ik hoop dat de Oekraïners zich niet te veel illusies maken.’
