Europa zet deur open voor sancties tegen Wit-Rusland

Europees president Charles Michel, Brussel, 1 oktober 2020 © Reuters

De Europese staatshoofden en regeringsleiders hebben donderdagnacht een politiek akkoord bereikt over het nemen van sancties tegen de verantwoordelijken voor het geweld en de repressie in Wit-Rusland.

De lijst met Wit-Russische gezagsdragers tegen wie de EU sancties wil treffen, ligt al een tijdje klaar, maar Cyprus heeft formele goedkeuring ervan tot nu toe steeds geblokkeerd omdat het eerst een stevige Europese aanpak van Turkije wil, waarmee het sinds deze zomer op ramkoers ligt.

Na urenlange onderhandelingen vonden de Europese leiders omstreeks 0.45 uur dan toch een akkoord over een gemeenschappelijke verklaring over Turkije. Het volstond voor Cyprus om zijn verzet tegen de sancties tegen Wit-Rusland laten vallen.

Michel en von der Leyen zeiden dat die sancties quasi meteen kunnen ingaan. Vrijdag moet de politieke goedkeuring van de maatregelen nog in een formele beslissing gegoten worden, maar dat kan via een schriftelijke procedure bijzonder snel gaan.

Zoals verwacht ontspringt de Wit-Russische leider Aleksander Loekasjenko zelf, die door de EU niet erkend wordt als president, voorlopig de dans. Als de situatie in het land nog verder verslechtert, kan hij alsnog op de sanctielijst terechtkomen.

Tweesporenbeleid

Wat Turkije betreft, kiest de Europese Unie voor een tweesporenbeleid. ‘Enerzijds willen we een politieke dialoog op gang brengen die de weg opent naar meer stabiliteit en voorspelbaarheid, maar anderzijds willen we ook niet inbinden op onze principes en onze waarden’, zei Michel. Von der Leyen verklaarde dat Europa een constructieve dialoog met de Turken wil, maar dat dit alleen maar kan als zij hun ‘obstructies’ stoppen.

Zo gaf Ankara nog steeds geen signaal dat het op een de-escalatie met Cyprus uit is, terwijl het met Griekenland wel een dialoog op gang lijkt te willen brengen. Met beide EU-lidstaten kwam het de voorbije maanden tot een hoogoplopend conflict, omdat Turkije gasboringen uitvoerde in de Griekse en Cypriotisch territoriale wateren.

Schendingen internationaal recht

‘Wat we nu niet willen, is dat Turkije opnieuw unilaterale maatregelen neemt die het internationaal recht schenden’, zei von der Leyen. ‘Het is nu aan Turkije om met ons een constructieve weg op te gaan. Doet het dat niet, dan hebben we een ‘gereedschapskist’ met maatregelen tot onze beschikking, waar ook sancties in zitten.’ Ongetwijfeld trok deze passage in de verklaring over Turkije Cyprus over de streep. Von der Leyen: ‘Het is nu bewezen dat niets een wig tussen ons kan drijven’.

Als de Turken zich zoals verhoopt constructief opstellen, wil de Europese Unie praten over een modernisering van de Europees-Turkse douane-unie en over een betere migratiepolitiek. ‘Voor het einde van het jaar komen we hierop terug en zullen we hopelijk enkele positieve ontwikkelingen zien’, verklaarde Michel.

Partner Content