Alleen afspraken met de herkomstlanden kunnen de migratiestroom remmen. Dat zegt Gerald Knaus, bedenker van de Turkijedeal.
In Italië komen dit jaar ongeveer 250.000 vluchtelingen aan. Volgens de Europese afspraken moet het land die allemaal opvangen. Wat is de oplossing voor die onhoudbare situatie?
Gerald Knaus: We mogen Italië niet aan zijn lot overlaten. De Europese Unie moet asielprocedures organiseren aan zijn buitengrenzen. Migranten moeten er op enkele weken tijd, en na een eerlijke en transparante procedure, weten waar ze aan toe zijn. Nederland bewijst dat het kan. In andere Europese landen duren asielprocedures veel langer. Dat leidt tot een grote groep mensen zonder perspectieven, die geen asiel krijgen maar ook niet teruggestuurd worden.
Hoe kunnen we dat veranderen?
Knaus: We kunnen onze grenzen pas beschermen als vluchtelingen weten dat ze niet kunnen blijven als ze niet in aanmerking komen voor asiel. Geen enkel EU-land is er tot nu toe in geslaagd om op noemenswaardige schaal economische vluchtelingen te deporteren. De meeste migranten uit Nigeria, Senegal, Gambia of Ivoorkust komen uit politiek stabiele regio’s en krijgen daarom geen vluchtelingenstatuut. Toch blijven ze in Italië. We moeten met die herkomstlanden overeenkomen dat ze in de toekomst al hun burgers terugnemen.
We kunnen een voorbeeld nemen aan de deal tussen de Verenigde Staten en Cuba
Waarom zouden die landen dat doen?
Knaus: We kunnen een voorbeeld nemen aan de Verenigde Staten en Cuba. In de jaren negentig kwamen tienduizenden bootvluchtelingen naar Florida. Toen het er steeds meer werden, hebben de VS en Cuba onderhandeld. Cuba was bereid al haar burgers terug te nemen. In ruil kregen elk jaar een bepaald aantal Cubanen toegang tot de VS.
Zijn de Afrikaanse landen geïnteresseerd in zo’n deal?
Knaus: Europa heeft die landen tot nu toe niets in ruil aangeboden. De meeste vluchtelingen in Italië komen uit Nigeria. Dat land heeft in 2016 maar 165 vluchtelingen teruggenomen. Als je de Nigerianen niet aanspoort om meer mensen terug te nemen, zullen er doden blijven vallen op de Middellandse Zee.
Biedt een Marshallplan voor Afrika soelaas? Zullen dan minder migranten de oversteek wagen?
Knaus: Sommigen hopen dat ontwikkelingshulp tot minder vluchtelingen zal leiden, anderen willen het gebruiken als drukkingsmiddel. Maar geen van beide strategieën zal werken. Zo komen er veel migranten uit Nigeria, al verdienen mensen daar gemiddeld meer dan in veel andere Afrikaanse landen. Het is veel beter om humanitaire hulp te bieden aan mensen in hun land van oorsprong. Veel Nigerianen zijn op de vlucht voor Boko Haram. De EU zou het land kunnen helpen om die mensen op te vangen – net zoals we Turkije helpen om Syrische vluchtelingen op te vangen.
Wie kan de situatie veranderen?
Knaus: Het ontbreekt aan politiek leiderschap. Heel wat Europese regeringen zijn betrokken bij de vluchtelingencrisis, maar niemand is er echt verantwoordelijk voor. Frankrijk, Duitsland en Italië moeten iemand aanstellen die met de herkomstlanden in West-Afrika gaat onderhandelen en die een mandaat heeft om efficiënte asielprocedures aan de Europese buitengrenzen te organiseren.
© Der Spiegel
