De Turkse president Erdogan werkt aan een grondwetsherziening die zijn huidige macht verankert. De nieuwe wet houdt onder andere in dat er geen premier is. Volgende lente wil Erdogan alles voorleggen aan de Turken via een referendum.
President Recep Tayyip Erdogan werkt aan een presidentieel regime waardoor hij niet alleen de facto, maar ook volgens de grondwet de macht zou hebben. De president heeft momenteel volgens de wet een eerder ceremoniële functie, terwijl de premier het politieke zwaargewicht zou moeten zijn.
Er zouden in het nieuwe systeem wel een of meerdere vicepresidenten zijn, maar de ministers zullen dan weer buiten het parlement benoemd worden. Dat zei Veysel Eroglu, minister van Water en Bossen, aan Anadolu, het persbureau van de Turkse staat. Eroglu zegt zelf dat het systeem gebaseerd zal zijn op de scheiding van de wetgevende en de uitvoerende macht. Ook zal de president tot een politieke partij moeten behoren om in aanmerking te kunnen komen voor de functie.
De ombouw van de Turkse staat is een van de speerpunten van Erdogan en zijn moslimconservatieve AKP. Maar de plannen van president en vroegere premier Erdogan hebben in het parlement de steun nodig van minstens 330 vertegenwoordigers zodat ze vervolgens ‘komende lente’ voorgelegd kunnen worden in een referendum, aldus Eroglu.
De AKP veroverde na twee parlementsverkiezingen in 2015 uiteindelijk wel een meerderheid, maar die is niet voldoende voor dergelijke wijzigingen. De leider van de uiterst nationalistische MHP kende eerder wel zijn steun toe opdat een referendum er zou kunnen komen. Met de 40 zetels van de MHP komt de AKP (316) tot een drievijfdemeerderheid (330) in het 550-koppige parlement.
De grondwetswijziging moet de huidige situatie wettelijk verankeren. Maar tegenstanders en ngo’s waarschuwen al langer voor de toenemende macht van Erdogan, die in 2014 de presidentsverkiezingen won, en verwijten hem autoritair te zijn. Die verwijten namen toe na de mislukte coup vorig jaar, die de Turkse regering toeschrijft aan de invloedrijke prediker Fethullah Gülen.
Frans Timmermans, eerste ondervoorzitter van de Europe Commissie, zegt in Knack dat ‘hetgeen president Recep Tayyip Erdogan zegt over de rol van de Gülen-beweging in de staatsgreep geen totale onzin is’. Lees de rest van ons interview met hem hier.
Vorige week nog riep de EU Turkije op de parlementaire democratie te vrijwaren. Het land moet de mensenrechten, de rechtsstaat, de fundamentele vrijheden en het recht op een vrij proces respecteren en de recente ontwikkelingen zijn ‘extreem verontrustend’, klonk het. (BELGA/JVL)
