Een antwoord op de vraag: ‘Hoe was het in Calais?’

Wie in Calais hulpgoederen gaat afleveren, wordt overvallen door veel verschillende emoties, schrijft Knack.be-journaliste Naomi Skoutariotis. Woede, machteloosheid, maar ook een beetje nieuw geloof in de mensheid.

‘Hoe was het in Calais?’, vragen mensen. ‘Er is zelfs iemand gewond geraakt?’ Ja, dat klopt. ‘Ze bestormden auto’s?’ Dat klopt in sommige gevallen ook.

Het klopt ook dat ik schrok toen we met onze zelfgemaakte voedselpakketten aankwamen in het vluchtelingenkamp. Terwijl iemand even uitstapte om de weg te bespreken, zagen migranten het brood in onze auto, deden ze de achterdeur open en graaiden ze erop los.

Je kunt daarvan maken dat ze de auto bestormd hebben. Maar ook dat mensen die geen zicht hebben op een beter leven, in een gammel ‘hutje’ wonen en nauwelijks eten en drinken hebben, blij waren dat er iemand was die aan hen dacht en eten kwam brengen.

Aan een andere ingang van het kamp, zag ik een andere situatie. We konden rustig enkele dozen met brood uit de koffer nemen en uitdelen.

Er was de jongen die voor me stond en me vragend aankeek met zijn grote bruine ogen, maar geduldig wachtte tot ik hem brood gaf. Er was de man die ons rondleidde en vertelde waar er eventueel nog eten nodig was, of waar er vrouwen ‘woonden’ – want zij blijven vaak in hun tent zitten. Er waren de geïmproviseerde fietsenstalling en het schoolbord met het lessenrooster voor de week. Er is een gemeenschap opgebouwd in Calais. De benaming The Jungle, als denigrerende term bedacht door Frans rechts, is nu de naam geworden van een dorp met een geïmproviseerde kerk, een school en zelfs restaurantjes.

Een van de vreemdste momenten uit mijn leven, was de ontmoeting met iemand uit die gemeenschap. Hij liep op afgedragen teenslippers, droeg een te grote grote korte broek en een T-shirt. It hits like a truck wanneer je daar staat en beseft dat dit iemand is die wellicht de Middellandse Zee heeft overgestoken, onder een vrachtwagen heeft gehangen en kilometers heeft gelopen om hier te geraken. Of: om weg te lopen van de plek waar hij vandaan kwam.

‘Machteloos’, schiet dan door je hoofd. Je weet dat je vandaag eten komt uitdelen, maar dat dat eten overmorgen weer op is. Dat de herfst en de winter eraan komen en de situatie nog moeilijker zal worden.

‘Kwaad’ ook, want wat ook klopt, is het volgende. De schrijnende situatie van de naar schatting ruim 4.000 mensen in The Jungle van Calais wordt een beetje verlicht door de inspanningen van vrijwilligers. Zoals Salaam Calais, Auberge des Migrants , Ouverture et Humanitéen Dokters van de Wereld. Merk vooral op hoe ‘de Franse regering’, ‘Europa’ en namen van grote hulporganisaties in het rijtje ontbreken.

Maar dan denk ik terug aan het moment dat een tiental mensen een ketting vormde om de honderden dekens, tenten en slaapzakken in de vrachtwagen te laden. ‘De Belgen hebben mij verbaasd,’ zei een vrijwilliger. Omdat er meer werd gedaan dan op Facebook op de ‘aanwezig’-knop klikken. Omdat mensen in actie zijn geschoten en zowel in Calais en Brussel tonen dat het ook anders kan. De wereld is verre van ideaal, maar afgelopen weekend werd mijn geloof in de mensheid een beetje hersteld.