Impulsiviteit kan grote gevolgen hebben. Na een nachtje internetten deelt Gentenaar Tom Van Damme zijn huis met een Oekraïens driegeslacht. Natalia, Galyna en Svitlana voelen zich er thuis, maar willen zo snel mogelijk op eigen benen staan.
Het was zaterdag 26 februari toen Galyna Kasjoek besliste om samen met haar tienerdochter Svitlana en haar moeder Natalia uit Zaporizja te vluchten. De grootstad aan de oevers van de Dnjepr lag nog niet rechtstreeks onder Russisch vuur, maar in de verte klonk al het geluid van explosies en gevechtsvliegtuigen. Het waren vooral geruchten over hevige gevechten bij de kerncentrale vijftig kilometer verderop die de familie de stuipen op het lijf joegen. ‘We vreesden echt voor een kernramp’, vertelt Galyna. ‘Als Oekraïners weten we sinds de ramp in Tsjernobyl wat dat betekent.’
Artsendiploma
Met een minimum aan bagage begonnen ze aan een odyssee die acht dagen later in Brussel zou eindigen. Zeker, er was onderweg veel solidariteit met de snelgroeiende stroom oorlogsvluchtelingen. Galyna heeft echter ook andere ervaringen opgedaan. ‘Taxichauffeurs in Oekraïne vroegen woekerprijzen’, zegt ze. ‘En ook in Polen schoten de tarieven voor busvervoer door het dak. Er werd duidelijk misbruik gemaakt van de situatie.’ België was geen willekeurige bestemming. Galyna heeft zes jaar in West-Vlaanderen gewoond, haar Oekraïense artsendiploma werd hier erkend. Ze spreekt vlot Nederlands, net zoals haar dochter, die intussen al in Gent op school zit. Ze heeft zelfs al werk gevonden: straks begint ze als wetenschappelijk medewerker in het Universitair Ziekenhuis Gent. Spreken van een gelukkige ontknoping zou ongepast zijn, maar niet alle oorlogsvluchtelingen komen zo goed terecht. In Galyna’s geval is dat goeddeels te danken aan Tom Van Damme, een van honderden landgenoten die de voorbije dagen opvang voor Oekraïense vluchtelingen hebben aangeboden.
‘Het was een impulsief besluit’, zegt hij. ‘Ik lag ’s nachts letterlijk wakker van de oorlog en de vluchtelingenstroom. In het holst van de nacht ben ik op het internet gaan zoeken naar manieren om te helpen. De officiële campagne #plekvrij was nog niet gelanceerd, maar ik vond wel twee andere platformen om gastvrijheid aan te bieden. Ik heb me op beide geregistreerd en ondertussen sta ik nu ook op #plekvrij. Galyna heeft als eerste gereageerd, via mapahelp. Ook via EU4UA liepen er snel aanvragen binnen. Ik heb sindsdien nog twee families aan opvang geholpen, zo logeert er een gezin van zes bij mijn zus. En de aanvragen blijven maar binnenlopen, want je kunt je op die platformen niet uitschrijven of een melding “volzet” achterlaten. Ik voel me stilaan een soort ombudsman voor Oekraïense vluchtelingen, dat was niet de bedoeling.’ Van Damme ging samen met zijn vrouw zijn logés in Brussel ophalen. ‘Ze hebben de eerste drie dagen bij een Franstalige familie in Sint-Gillis gelogeerd’, zegt hij. ‘Dat verliep wat stroef vanwege de taal, want ze spreken geen Frans of Engels.’
Van Damme werkt aan de Universiteit Gent als coach voor start-ups. Het hielp dat zijn twee kinderen in het buitenland studeren, waardoor er letterlijk plek vrij was. Toch spruit zijn gastvrijheid vooral voort uit maatschappelijk engagement. ‘Ik ben al langer begaan met het lot van asielzoekers’, zegt hij. ‘Dit is wel de eerste keer dat ik mensen opvang. Een sprong in het onbekende, maar het voelt na die eerste week als een verrijkende ervaring. Het is trouwens niet de bedoeling dat deze situatie lang aansleept. Galyna is klaar om op eigen benen te staan, ze is erop gebrand om bij te dragen aan onze maatschappij. Dat geldt ook voor haar 62-jarige moeder Natalia, die turnlerares was in Oekraïne. Ze studeert ijverig Nederlands. Aan tafel pakt ze uit met de nieuwe woordjes die ze kent.’
Galyna beseft dat ze geluk bij een ongeluk heeft. Ze kent de taal, heeft een baan, haar dochter voelt zich thuis op een Vlaamse school. Voor duizenden land- en lotgenoten wordt het een veel zwaardere dobber. ‘Ik heb het zelf ondervonden toen ik in 2012 naar België kwam, zonder een woord Nederlands te kennen’, zegt ze. ‘Het heeft me ontzettend veel moeite gekost om de taal te leren en mijn draai te vinden. En dat was dan in heel andere omstandigheden, zonder oorlog.’ In het nieuwsmagazine De Zevende Dag (Eén), waar Galyna en Svitlana zondag te gast waren, viel de onvermijdelijke vraag of ze hopen naar hun thuisland terug te keren. Zowel moeder als dochter twijfelde. ‘Alles hangt af van de situatie in Oekraïne’, zegt Galyna een dag later. ‘Maar iedereen denkt dat de oorlog nog lang kan duren. We moeten ons daarop instellen.’ Natuurlijk houdt ze contact met het thuisfront, vooral via Whatsapp en Instagram. ‘Maar naar het nieuws uit Oekraïne kijk ik niet meer’, zegt ze. ‘Dat is te deprimerend.’
Oorlog in Oekraïne: alles wat u moet weten
Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier
