Drie aanslagen in een week tijd in Israël: ‘Dit is een nieuwe situatie’

Met drie aanslagen in ruim een week tijd en de ramadan in het vooruitzicht staan de zenuwen in Israël en Palestina strak gespannen. De Israëlische premier Naftali Bennett ontwaart een nieuw gevaar.

In de afgelopen week zijn bij drie aanslagen in Israël elf mensen om het leven gekomen. Vorige week dinsdag stierven vier mensen in het zuidelijk gelegen Beersheva door een bomaanslag en een mesaanval. Twee dagen later haalden twee mannen bij een busstation in de kustplaats Hadera willekeurig de trekker over. Twee politieagenten overleefden het niet. Met een videoboodschap werd de aanslag achteraf door Islamitische Staat opgeëist. Dinsdag ten slotte overleden vijf burgers, onder wie twee Oekraïners en een Arabische politieagent, nabij Tel Aviv nadat een eerder veroordeelde Palestijnse man uit de West Bank vanop een motor het vuur opende op voorbijgangers.

Opvallend is dat de daders van de twee eerste aanslagen Israëlische Arabieren zijn die in het verleden hebben getracht om tot Islamitische Staat toe te treden. In tegenstelling tot wat vroeger doorgaans het geval was, komen de daders dus vanop Israëlisch grondgebied. ‘Dit is een nieuwe situatie die geschikte voorbereidingen van de veiligheidsdiensten vergt’, zei Israëlisch premier Naftali Bennett. ‘We maken een golf van Arabische terreur mee. Met doorzettingsvermogen, koppigheid en een ijzeren vuist zullen we het bestrijden. Ze krijgen ons hier niet weg. We zullen winnen’.

Bennett, die twee dagen geleden positief testte op covid-19, belegde gisteren een spoedvergadering met onder meer toplui van de politie- en inlichtingendiensten en de ministers van Defensie en Openbare Veiligheid. Daarop heeft het Israëlische leger zijn troepenaantal aan de West Bank opnieuw verhoogd, ten minste tot aan de Israëlische Onafhankelijkheidsdag op 5 mei. Woensdag verzamelt de ministeriële veiligheidsraad over de hoogoplopende spanningen.

Bennett heeft intussen bevolen dat Israëlisch-Arabische terreurverdachten zonder tenlastelegging administratief kunnen worden tegengehouden – een praktijk die Israël ook al in de Palestijnse gebieden toepast en die mensenrechtenorganisaties verontrust.

De Palestijnse premier Mahmoud Abbas heeft de aanslagen van afgelopen week nadrukkelijk veroordeeld. ‘De moord op Palestijnse en Israëlische burgers maakt de situatie alleen maar erger, terwijl we allemaal proberen stabiliteit te creëren, zeker in de aanloop naar de heilige week van de ramadan en van christelijke en joodse feesten’, aldus de president in een zeldzame mededeling. Weinig verrassend heeft de Palestijnse terreurorganisatie Hamas de aanslagen van de afgelopen dagen stuk voor stuk als ‘heroïsche prestaties’ omschreven.

Onder de lokale bevolking zorgen de aanslagen voor spanningen. Meteen na de feiten zondag kwamen er volgens het dagblad The Times of Israel mensen op straat die ‘Dood aan alle Arabieren’ scandeerden. Beelden op sociale media zouden dan weer vierende Palestijnen tonen. Verscheidene Palestijnse terreurorganisaties hebben de afgelopen weken opgeroepen om het verzet tegen Israël op te voeren.

De spanningen komen er naar aanloop van de ramadan, de heilige maand voor de moslims die zaterdag begint. Vorig jaar ontstond er tijdens die periode een geweldspiraal met rellen aan de Tempelberg en wederzijdse beschietingen die elf dagen duurden. Vandaag, op 30 maart, herinneren de Palestijnen de zogenaamde Land Dag, waarop Israël in 1976 grote stukken land van Palestina onteigende. Binnenkort, op 15 mei, vindt tevens de Nakba plaats, waarbij de Arabische wereld de oprichting van de Israëlische staat en de gevolgen voor Palestina herdenkt.

In het buitenland kwamen er alvast een heleboel ontstemde reacties op de aanslagen. Belgisch minister van Buitenlandse Zaken Sophie Wilmès, zelf van Joodse afkomst, veroordeelde de aanslagen op haar sociale media. ‘Deze geweldspiraal is onaanvaardbaar en moet stoppen. Onze gedachten zijn bij de slachtoffers en hun naasten.’ Ook vanuit onder meer het Verenigd Koninkrijk en Oostenrijk kwamen er afkeurende reacties.

De vredesonderhandelingen tussen Palestina en Israël zitten muurvast. In de Israëlische Negev-woestijn kwamen de afgelopen dagen delegaties van Israël, de Verenigde Staten, Bahrein, Egypte, Marokko en de Verenigde Arabische Emiraten bij elkaar om de relaties te verbeteren. De Palestijnse regering was niet op de ontmoeting uitgenodigd en vreest dat de normalisering tussen een deel van de Arabische wereld en Israël haar verder zal isoleren.