Het brexitwitboek van Theresa May overtuigt niet. Toch is een acceptabel compromis met de Britten in het algemene Europese belang.
Inviteerde Emmanuel Macron de Britse premier Theresa May vorige week op zijn vakantieadres in het Fort de Brégançon? Of vroeg May de Franse president zelf of ze mocht langslopen? Wellicht dat laatste, want afgezien van May reizen ook haar nieuwe minister van Buitenlandse Zaken Jeremy Hunt en brexitminister Dominic Raab door de Europese Unie om collega’s in andere lidstaten van de goede zin van het Britse witboek over de brexit te overtuigen. De tijd dat er ten minste uitzicht komt op een overeenkomst tussen het Verenigd Koninkrijk en de EU dringt. Daar hangt voor het VK en de hele Unie veel van af, net zoals voor de politieke toekomst van May en haar conservatieve partij.
Ook in Europa gaan nu stemmen op die waarschuwen voor een te harde brexit.
De Britten hopen dat ze bij nationale politieke leiders meer begrip vinden voor hun standpunten. Ze willen met hun offensief de voormalige Franse Eurocommissaris Michel Barnier omzeilen, die het team van de Europese Commissie leidt dat met Londen over de brexit onderhandelt. Barnier houdt alsnog stevig vast aan de Europese principes. Hij wees de voorstellen uit de white paper van May ook nu snel beleefd af. Ze komen er grosso modo op neer dat het VK wel verder het vrije verkeer van goederen met de Unie wil respecteren, maar niet het vrije verkeer van diensten en personen. Dat zijn basisbeginselen waarop de Unie is gebouwd en waarop Brussel moeilijk kan toegeven. Dat kunnen Macron of Angela Merkel uiteindelijk ook niet.
Tegelijk gaan er nu toch ook in Europa stemmen op die waarschuwen voor een te harde brexit. De Britten en het continent moeten hoe dan ook met elkaar verder. Het heeft geen zin om aan de overkant van het Kanaal een bittere tegenstander te creëren die uit is op revanche. Zowel Merkel als Macron liet al verstaan dat ze de Britten op het vlak van de buitenlandse politiek en het veiligheidsbeleid moeilijk kunnen missen. Macron dekt zich in met een bilateraal akkoord en met zijn ruimere European Intervention Initiative. Dat is een structuur die los zou staan van de Europese Unie, maar een harde brexit kan ze ook gemakkelijk wegblazen.
De brexit heeft zo ook geopolitieke gevolgen. Het VK is tenslotte niet de minste Europese staat. Het wordt daarom nog moeilijk zoeken naar een acceptabel compromis dat de gevolgen van dat dwaze Britse referendum niet erger maakt dan ze al zijn. Waarbij niet mag worden vergeten dat de Leave-campagne ook won met brutale leugens en de tussenkomst van Russische internettrollen. Dat zou genoeg moeten zijn om de hele operatie opnieuw te bekijken.
