Door Europees besparingsbeleid zijn er straks geen Europeanen meer

Het besparingsbeleid van Manuel Barroso zal dan misschien de Unie in stand houden, het zorgt er wel voor dat er straks geen Europeanen meer zijn, vreest Europees parlementslid Kathleen van Brempt (SP.A).

Naar jaarlijkse traditie houdt Europees Commissievoorzitter Manuel Barroso bij de aanvang van het Europese parlementaire jaar zijn State of the Union. Eveneens naar jaarlijkse traditie zal het rapport dat Barroso zichzelf geeft, focussen op de concrete verwezenlijkingen van de Unie én – in wat vagere bewoordingen – ook de tekortkomingen opsommen. Die concrete resultaten bevatten telkens weer dezelfde klemtonen: economie, economie en economie. Wat de Unie nog steeds niet bereikt heeft, blijft ook steeds hetzelfde: een geharmoniseerd sociaal en fiscaal beleid, meer democratische legitimiteit, een sterkere politieke integratie én de aanpak van de werkloosheid.

Willen nu net de punten die Barroso voor zich uit blijft schuiven als nog aan te pakken problemen, de punten zijn die de Europeaan dringend opgelost wil zien. Althans als we de laatste Eurobarometer mogen geloven. De strijd tegen de werkloosheid en de sociale ongelijkheid is voor de Europeanen de belangrijkste uitdaging tegen 2025. Als de Europeanen wordt gevraagd wat hun gevoel van Europees burgerschap zou versterken, is het eerste waar ze in grote meerderheid aan denken “een geharmoniseerde sociale zekerheid”. Ook de meeste andere wensen van de Europeanen hebben betrekking op de persoonlijke levenssfeer. De Europeanen willen door de Unie als mensen behandeld worden en niet louter als consumptieinstrumenten in een markt. Nochtans is het dat waar Barroso in blijft volharden.
In mei hield hij al een generale repetitie voor zijn State of the Union op de jaarlijkse The State of the Union Conference in Florence. Daar schetste hij de drie belangrijkste uitdagingen om het vertrouwen van de burger in de Unie weer te herstellen: “Het is voor de banken belangrijk dat ze geld kunnen uitlenen, voor de bedrijven dat ze kunnen investeren en voor de consumenten dat ze bereid zijn geld uit te geven.” It’s the economy, stupid. Burgers worden gereduceerd tot consumenten in een economische machinerie, kooplustigen die ten dienste staan van het Europese bedrijfsleven. Het zijn geen mensen met zorgen over hoe ze op het eind van de maand kunnen rondkomen, om de toekomst van hun kinderen, om hun gezondheid, hun arbeidsomstandigheden…

Nochtans zijn dat de echte uitdagingen van de Europese burgers. Als in Spanje de scholen voedselprogramma’s op het getouw zetten om er voor te zorgen dat kinderen ten minste een gezonde maaltijd krijgen, en tijdens de zomer open blijven om kinderen eten te geven en opvang te voorzien terwijl hun ouders de eindjes aan elkaar proberen te knopen, klinkt het Europese discours van Barroso kil en wereldvreemd. Volgens Unicef leeft een op vijf Spaanse kinderen onder de armoedegrens, een van de slechtste cijfers van de 29 ontwikkelde landen die in de ranking werden opgenomen. Alleen de VS doen het slechter. Veertig procent van de Spanjaarden heeft zijn voedingsgewoonten veranderd ten gevolge van de crisis. De jeugdwerkloosheid is er gestegen tot bijna 60 procent.

Toch blijft de Commissie vasthouden aan een strak besparingscorset op alle niveaus, dus ook op de meest fundamentele uitgaven. Zo verliest de EU elke geloofwaardigheid bij de burger. Dat is dramatisch, vlak voor de Europese verkiezingen. Want een ander Europa is mogelijk, maar kan enkel vorm krijgen in het stemhokje. Anti-Europese sentimenten stuwen de Europeanen in de richting van populisten, nationalisten en Eurosceptici die streven naar een Unie Light, met minimale afspraken in een los handelsverbond dat geen enkele aandacht meer zal hebben voor sociale rechten of milieunormen.

Een ander Europa ondersteunt krachtig de unieke politieke traditie die typisch Europees is en aan de basis lag van de grote sociale bewegingen en de ontwikkeling van de Europese welvaartstaat: sociale rechtvaardigheid. Die European way of life, die ons benijd wordt in alle delen van de wereld, gooien we nu te grabbel door de afbouw van ons sociale vangnet als gevolg van een liberaal besparingsfetisjisme. Sociale rechtvaardigheid is de basis van onze Europese identiteit. Barrosso’s beleid zal dan misschien de Unie in stand houden, het zorgt er wel voor dat er straks geen Europeanen meer zijn. Het maakt van ons Amerikanen, of godbetert Chinezen, pionnen in een machine die enkel uit is op winstbejag.

Kathleen Van Brempt is Europees parlementslid