Door de brexit zal het Europese landbouwbudget dalen

‘De lidstaten zullen de lat voor het klimaat zo laag mogelijk leggen.’ Dat zegt professor landbouweconomie Erik Mathijs (KU Leuven) over het nieuwe landbouwbeleid dat de Europese Commissie deze week voorstelt.

Zal het landbouwbeleid ten gronde veranderen?

ERIK MATHIJS: De grootste verandering is dat de lidstaten meer eigen plannen zullen moeten indienen om de gemeenschappelijke doelstellingen van de EU te realiseren. Daarbij gaat het zowel om de inkomens van boeren als bijvoorbeeld de bodemkwaliteit. Voor het eerst zullen er ook klimaatdoelstellingen in het landbouwbeleid worden opgenomen. Toch hebben ngo’s kritiek. Doordat de lidstaten meer macht krijgen, dreigt het gemeenschappelijk project van de EU naar de achtergrond te verdwijnen. Bovendien zullen de lidstaten de lat zo laag mogelijk leggen.

Zal de EU meer inzetten op duurzaamheid?

MATHIJS: Tot nu toe was dertig procent van de inkomenssteun die boeren kregen afhankelijk van de ecologische maatregelen die ze namen. Die maatregelen stelden echter niet zo veel voor, en die zullen nu strenger worden.

Toch is er een belangrijke bedenking. Door de brexit zal het Europese landbouwbudget met vijftien procent dalen. Het landbouwbeleid steunt op twee pijlers. De eerste pijler, die ongeveer zeventig procent van het budget omvat, gaat over de directe inkomenssteun voor de boeren. Daar zal de EU veel minder aan raken dan aan de tweede pijler die over het milieu gaat. De Europese Commissie beweert dat er in de eerste pijler meer nadruk gelegd zal worden op ecologie, maar het valt te bekijken hoe de lidstaten dat zullen invullen.

Volgens ngo’s krijgen grote boerenbedrijven veel meer subsidies. Klopt dat?

MATHIJS: Dat was zo en dat zal niet veranderen. Toch zullen de inkomens afgetopt worden: elk bedrijf zal maximaal 60.000 euro aan subsidies kunnen krijgen. De inkomenssteun hangt af van het aantal hectaren dat een bedrijf heeft, dus het is logisch dat een groot bedrijf meer steun krijgt. Vergeet niet dat die bedrijven ook meer inspanningen moeten leveren op het vlak van duurzaamheid.

Zal de consument iets van de hervorming merken?

MATHIJS: Nee, ze zal geen impact hebben op de prijzen.

Volgens ngo’s wordt de Commissie Landbouw van de EU sterk beïnvloed door de boerenlobby.

MATHIJS: Die kritiek is niet nieuw. Daarom is het goed dat het Europees Parlement en de Europese Commissie ook een stem krijgen. Vergeet niet dat dit maar een voorstel is. Bij de vorige landbouwhervorming werden er heel wat amendementen ingediend die de duurzaamheidsaspecten afgezwakt hebben. We houden ons hart vast of dat nu ook zal gebeuren.