Defensie-leverancier Clemaco in handen van Panamese stichting

Kristof Clerix
Kristof Clerix Onderzoeksjournalist

Het Oostendse bedrijf Clemaco, dat herhaaldelijk overheidsopdrachten voor Defensie in de wacht sleepte, was eigendom van een stichting in Panama. Dat blijkt uit de gelekte documenten van het Panamese advocatenkantoor Mossack Fonseca.

‘Ik heb een heel interessant boek gelezen over bankieren, investeren en activabeschermingsgeheimen in Panama.’ Zo begint een e-mail die op 12 maart 2007 werd verstuurd vanop het algemeen mailadres van Casino Kursaal Oostende. Bestemmeling: Mossack Fonseca. ‘Ik ben dan ook van plan om de mogelijkheden van een Panamese trust of stichting te bestuderen. Kan u me alle nuttige literatuur over het thema sturen?’ Ondertekend: Willy Verdonck.

Defensie-leverancier Clemaco in handen van Panamese stichting
© ICIJ

De West-Vlaamse zakenman Willy Verdonck (1931-2011) was de voormalige concessionaris van het casino én voormalig uitbater van het Thermae Palace Hotel in Oostende. Zijn Oostendse bedrijf Clemaco, dat tegenwoordig door Verdoncks kinderen wordt bestuurd, is een belangrijke leverancier van de Belgische overheid. ‘Het ministerie van Defensie, de federale politie, de civiele bescherming, de douane en maritieme organisaties behoren tot onze dagelijkse klanten’, staat te lezen op de website van Clemaco. De recente jaren haalde het bedrijf nog verschillende defensiecontracten binnen, onder meer voor het onderhoud van instructuur, de installatie van noodgeneratoren, de herstelling van mobiele shelters en de levering van 116 mijndetectors. Verder vernam Knack dat personeel van Clemaco in onderaanneming van Defensie het onderhoud van de Belgische mijnenjagers doet.

The Horizon Saturnus Foundation

In oktober 2007 faxte Verdonck die informatie over zijn economische activiteiten ook door naar Mossack Fonseca: ‘Industriële bedrijven zoals Clemaco Contracting (onderhoud van de schepen en instrumenten van het Belgische leger) en Clemaco Trading (verkoop van militaire apparatuur)’, en verder: ‘Onze relatie met het casino van Oostende ligt voor de hand: we zijn de eigenaars.’

Nog een jaar later, op 11 augustus 2008, werd in Panama de stichting The Horizon Saturnus Foundation geregistreerd. De gelekte documenten van Mossack Fonseca onthullen wie de begunstigden van de stichting waren: Willy Verdonck (‘eerste begunstigde’), zijn echtgenote Maria Maldeghem (‘plaatsvervangend begunstigde’) en Jan, Peter, Frank en Wim Verdonck (‘eindbegunstigden’). Die laatste drie zijn bestuurder bij Clemaco Trading.

Bedrijfspubliciteit van Clemaco
Bedrijfspubliciteit van Clemaco© /

In het reglement van The Horizon Saturnus Foundation staat ook wat er met de opbrengsten van de stichting moest gebeuren: ‘alle interesten, dividenden en elk ander voordeel afkomstig van de fondsten’ moesten uitbetaald aan de eerste begunstigde.

Ook de bezittingen van de stichting staan opgelijst in de gelekte documenten: aandelen in het Panamese bedrijf Quintail Inc, de fondsen van Quintail Inc bij Dexia Bank in Luxemburg, en alle aandelen die Quintail Inc heeft in andere bedrijven. Verder gaat het in de documenten van de stichting ook nog over een bankrekening bij Deutsche Bank in Hamburg.

Opmerkelijk is de vermelding van Quintail: blijkbaar was de familie Verdonck verbonden aan nog een andere offshore in Panama. Ook daarvan vinden we alle informatie in de gelekte documenten. Quintail Inc werd op 24 juli 2000 in Panama geregistreerd. De contacten met Mossack Fonseca verliepen via Experta, een Luxemburgs advieskantoor dat van 2002 tot 2011 deel uitmaakte van de Dexia-groep. ‘Ik heb Quintail Inc jaren geleden gekocht van mijn bankiers, Dexia Bank in Luxemburg’, schreef Verdonck in 2008 in een e-mail aan Mossack Fonseca.

Opmerkelijk: Willy Verdonck mailde in 2008 ook naar Mossack Fonseca dat Quintail 99 procent van de aandelen bezat van Mercurius Finance SA in Luxemburg. Uit het Luxemburgse bedrijfsregister blijkt dat Mercurius Finance SA in 2002 Nasuco Sàrl in handen kreeg, een ander Luxemburgs bedrijf. In een organigram dat bij het draft-reglement van The Horizon Saturnus Foundation zit, staat bovendien dat Nasuco Sàrl 96 procent van Clemaco Contracting en Clemaco Trading NV bezat. In mails aan Mossack Fonseca bevestigde Verdonck dat ook. Besluit: Clemaco, dat belangrijke defensie-contracten in de wacht sleepte, bleek eigendom van het Panamese bedrijf Quintail, dat vervolgens in handen viel van de Panamese stichting The Horizon Saturnus Foundation.

Post uit Panama

Op 1 september 2011 overleed Willy Verdonck. Vier dagen later stuurde zijn zoon een mail naar Mossack Fonseca: ‘Wat moeten we doen om mijn vader te vervangen als lid van de stichtingsraad van de Horizon Saturnus Foundation?’ Uiteindelijk werd Verdoncks weduwe aangewezen als zijn vervanger in de stichtingsraad.

Defensie-leverancier Clemaco in handen van Panamese stichting
© /

Of Quintail en The Horizon Saturnus Foundation vandaag nog bestaan, is niet duidelijk op basis van het documentenlek. De familie Verdonck en Clemaco, nochtans herhaaldelijk gecontacteerd in het kader van een wederhoor, houden de lippen op mekaar.

Het meest recente document over de geheime stichting dateert van juli 2015. Toen kwam op het adres van Mossack Fonseca in Panama een brief toe voor de Horizon Saturnus Foundation. ‘Als bijlage vindt u een kopie van de enveloppe’, mailde Mossack Fonseca aan Clemaco. Om vervolgens af te sluiten met: ‘Met plezier bieden wij u onze diensten aan om post door te sturen.’

‘Vermoedens zijn niet voldoende’

Tony Langone, woordvoerder van minister van Defensie Steven Vandeput (N-VA), reageert dat Defensie voor iedere aanbesteding steeds de geijkte procedure volgt. ‘Om toegelaten te kunnen worden tot de procedure moeten bedrijven kunnen aantonen dat ze solvabel zijn en 100 procent in regel zijn met hun sociale en fiscale verplichtingen via een officiële attestering van de bevoegde instanties. Wanneer zou blijken dat er door de kandidaten fraude zou gepleegd zijn ten nadele van de financiële belangen van de overheid, kan het contract stopgezet worden. In dat geval is wel een definitieve veroordeling door de rechter vereist; vermoedens zijn niet voldoende.’

Overschrijvingen van KBC naar Panama

In de gelekte data ziten ook KBC-bankdocumenten waaruit blijkt dat Willy Verdonck in 2008, 2010 en 2011 aan KBC de opdracht gaf om bedragen van enkele honderden tot enkele duizenden dollar over te schrijven naar HSBC-bank in Panama, voor de betaling van facturen aan Mossack Fonseca die verband hielden met The Horizon Saturnus Foundation. In 2012 volgde nog een buitenlandse overschrijving aan Mossack Fonseca, vanop de KBC-rekening van Maria Maldeghem. Ditmaal vertrok het geld niet rechstreeks naar Panama, maar gebeurde de overschrijving op een rekening van HSBC Private Bank in Zwitserland.

Defensie-leverancier Clemaco in handen van Panamese stichting
© ICIJ

‘Zoals door de antiwitwaswetgeving opgelegd, monitort KBC actief alle inkomende en uitgaande transacties met belastingparadijzen en andere risicolanden’, reageeert de persdienst van KBC. ‘Zonder ons over de door jou aangehaalde zaak concreet uit te spreken, kan een transactie op zich kan natuurlijk een gegronde economische verklaring hebben. De beoordeling daarvan gebeurt op basis van een aantal parameters en doet dat conform de geldende rapporteringsregels. KBC kan zich uiteraard niet uitspreken over de wijze waarop individuele klanten hun persoonlijke verplichtingen aan de fiscus nakomen. KBC onderschrijft de inspanningen van de overheid om fiscale fraude en financiële criminaliteit efficiënt te bestrijden. KBC heeft in dat verband in de voorbije jaren heel wat inspanningen geleverd om de nieuwe en voortdurend wijzigende regelgeving (o.a. witwasrichtlijnen, de Europese spaarrichtlijn, FATCA, Common Reporting Standards, …) te implementeren.’

Partner Content