Een nieuwe Republikeinse poging om Obamacare te hervormen, loopt zo goed als zeker op de klippen. Een zware dobber voor de Republikeinen, die vanaf eind deze week opeens de hulp van de Democraten nodig zullen hebben.
Toen Donald Trump in januari de eed aflegde als 45e president van de Verenigde Staten, had het kersverse Witte Huis twee concrete maatregelen bovenaan de politieke agenda staan: het afschaffen van Obamacare, en een grootschalige belastinghervorming. Beide thema’s waren cruciale elementen geweest in Trumps campagne en moesten de ijkpunten worden in het eerste deel van zijn legislatuur. Aangezien de Republikeinen zowel in het Huis van Afgevaardigden als de Senaat – de beide kamers van het Congres – de meerderheid vormen, ging Trump ervan uit dat de hervormingen er snel zouden komen.
Om het zichzelf makkelijk te maken, besloten de Republikeinen een legislatief achterpoortje te gebruiken: de zogenaamde ‘reconciliation‘. In dat proces, dat weliswaar beperkt is in de tijd, is een gewone meerderheid voldoende om een tekst gestemd te krijgen. Bovendien beschermt reconciliation tegen een ‘filibuster‘, waarbij een tegenstander van een wetsvoorstel tijdens het debat zo lang het woord neemt dat cruciale deadlines overschreden worden. Een filibuster kan enkel gestopt worden wanneer zestig procent van de aanwezigen daartoe beslist. Dat maakt dat beleidsmakers in praktijk de steun nodig hebben van zestig procent van de stemgerechtigden – tenzij een filibuster onmogelijk is.
Het Witte Huis en de Republikeinen zagen in reconciliation het gedroomde vehikel om hun hervormingen door de Senaat te krijgen. Reconciliation heeft weliswaar het nadeel dat het maar voor één thema tegelijk gebruikt kan worden, en dus moest een keuze gemaakt worden: ofwel eerst Obamacare afbouwen, ofwel beginnen met de belastinghervorming. Onder impuls van Paul Ryan, de Republikeinse voorzitter van het Huis van Afgevaardigden, werd gekozen voor de eerste optie, omdat de beoogde besparingen in de ziekteverzekering nodig waren om het financiële plaatje van de belastingverlaging te doen kloppen.
In de planning van Ryan zouden de Republikeinen tegen april klaar zijn met Obamacare, en konden ze meteen daarna de belastingen beginnen hertekenen.
Wat een snel pad naar een grote politieke overwinning leek, draaide voor de Republikeinen echter uit op een frustrerend, langdradig proces dat de interne verdeeldheid in de partij blootlegde. Vannacht raakte bekend dat de derde Republikeinse poging om Obamacare af te schaffen onvoldoende stemmen zou krijgen. De Republikeinse senator Susan Collins schaarde zich achter haar partijgenoten Rand Paul en John McCain in hun verzet tegen het Graham-Cassidy-voorstel, genoemd naar senatoren Lindsey Graham en Bill Cassidy. Met drie dissidenten raken de Republikeinen niet verder dan 49 stemmen, terwijl de 50 Democraten en Onafhankelijken zeker tegenstemmen. De opstand van Collins was de doodsteek voor het nieuwe voorstel, want ook aan 50 stemmen had de GOP voldoende gehad: vicepresident Mike Pence zou dan als voorzitter van de Senaat een stem moeten uitbrengen om de gelijke stand te verbreken. Pence zou uiteraard voor de afschaffing gestemd hebben.
Het is nu zo goed als zeker dat de Republikeinen de ziekteverzekeringswet niet herwerkt zullen krijgen onder reconciliation. De deadline verloopt immers over enkele dagen, op 30 september. Als de Republikeinen het tij tegen dan niet gekeerd krijgen, worden ze wakker in een nieuwe politieke realiteit.
Om een alternatief voor Obamacare door de Senaat te krijgen hebben de Republikeinen na 30 september de hulp nodig van minstens acht Democraten, die vanzelfsprekend hun huid duur zullen verkopen. Zonder de steun van de Democraten raakt een nieuw voorstel niet aan een meerderheid die een filibuster kan voorkomen. De Democratische minderheid krijgt met andere woorden aan het eind van de week bijzonder veel macht in handen.
Voor de belastinghervorming, waar de Democraten evenmin sympathie voor hebben, betekent het mislukken van het repeal Obamacare-plan bovendien meer dan enkele maanden tijdverlies. De hervorming was niet enkel uitgesteld omdat de Republikeinen een tweede reconciliation pas konden opstarten na het eindigen van de vorige, maar ook omdat ze de dollars van de vernieuwde en goedkopere ziekteverzekeringswet nodig hadden om de belastinghervorming budgetneutraal te houden.
In zekere zin heeft de top van de Republikeinen het aan zichzelf te danken dat de partij er ondanks haar meerderheid al maanden niet in slaagt Obamacare van Obamacare af te raken. De laatste poging, die nu zo goed als zeker zal stranden, werd in eerste instantie niet eens voorgelegd aan het Congressional Budget Office, waardoor niemand wist welke financiële gevolgen er zouden zijn. Het vorige voorstel werd dan weer neergemaaid door drie Republikeinen, waaronder John McCain, omdat de partijtop niet eens verhulde dat ze het voorstel zelf niet wou: nadat het door de Senaat was geraakt, zou de wet helemaal herschreven worden voor die in het Huis van Afgevaardigden een stemming zou krijgen.
In ieder geval is de agenda van het Witte Huis, acht maanden na de inauguratie van Donald Trump, danig verstoord. Voor het herwerken van Obamacare krijgen de Democraten meer touwtjes in handen dan voorzien, en de Republikeinen beginnen onder een slecht gesternte aan een al vertraagde belastinghervorming.
Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier
