De Griekse partijen: een overzicht

Griekenland werd bijna veertig jaar lang bestuurd door ofwel het centrumrechtse Nea Dimokratia ofwel de centrumlinkse Pasok. Die partijen haalden bij de verkiezingen op 6 mei zelfs samen geen meerderheid meer. Welke zijn dan nu de belangrijkste Griekse politieke partijen?

Nea Dimokratia

Nea Dimokratia of Nieuwe Democratie (ND) kwam op 6 mei als grootste partij uit de stembus. Toch had ze weinig reden om te juichen. Ze haalde 18,9 procent van de stemmen, en dat was een verlies van meer dan 14 procent. De partij werd in 1974 na de val van het kolonelsregime opgericht door Konstantinos Karamanlis en haalde toen meteen meer dan 50 procent. Ze bestuurde Griekenland sindsdien, afwisselend met het sociaaldemocratische Pasok.

De partij is gematigd conservatief en maakt deel uit van de Europese Volkspartij. Ze stelde zich samen met Pasok garant voor de uitvoering van een streng hervormingsplan, in ruil voor financiële steun van de Europese Unie en het Internationaal Monetair Fonds. ND wordt nu geleid door Andonis Samaras, een voormalige minister van Buitenlandse Zaken en Financiën.

Syriza

De Coalitie van Radicaal Links Syriza is een samenwerking van verschillende linkse politieke partijen en groepen. Ze haalde op 6 mei 16,8 procent van de stemmen en werd daarmee de tweede partij van het land. De kans is groot dat Syriza zondag de grootste partij van Griekenland wordt, en als eerste mag proberen om een regering te vormen. De partij werd opgericht in de aanloop naar de parlementsverkiezingen van 2004.

Ze bestaat uit verschillende politieke groepen, die elkaar vonden in het verweer tegen hervormingen van het pensioenstelsel en de sociale zekerheid en een geplande antiterreurwetgeving. Ook de samenwerking voor demonstaties tegen de top van de G8 in Genua in 2001 speelde een rol. Syriza wordt geleid door de dertiger Alexis Tsipras. De partij geldt als uiterst links en wil de akkoorden met Europa naast zich neerleggen.

Pasok

De Panhelleense Socialistische Beweging Pasok kreeg op 6 mei de grootste klap: de partij viel van bijna 44 procent terug op goed 13 procent van de stemmen. Alle voortekenen wijzen erop dat ze zondag verder aanhang verliest. Pasok werd in 1974 na de dictatuur opgericht door Andreas Papandreou. Zijn zoon Giorgios Papandreou was van 2009 tot voor enkele maanden premier van Griekenland. Pasok is een klassieke sociaaldemocratische partij, lid van de Socialistische Internationale en in het Europese Parlement van de Progressieve Alliantie van Socialisten en Democraten. Ze wordt sinds het ontslag van Papandreou geleid door Evangelos Venizelos.

ANEL

De Onafhankelijke Grieken (ANEL) scheurden zich begin dit jaar van Nieuwe Democratie af. De partij deed het op 6 mei onverwacht erg goed. ANEL haalde meer dan 10 procent van de stemmen met een rechts-populistisch programma. De partij stelt dat de oorlogsschade die Duitsland nog altijd aan Griekenland moet betalen groter is dan de hele Griekse overheidsschuld en dat de hele crisis daarmee is opgelost. Partijleider is Panos Kammenos, een voormalig minister in regeringen van Nieuwe Democratie.

KKE

De Communistische Partij van Griekenland (KKE) werd al in 1918 opgericht en speelde een grote rol in het verzet tegen de Duitse bezetting tijdens de Tweede Wereldoorlog. In 1946 was er een interventie van de Amerikanen en de Britten nodig om te voorkomen dat de communisten Griekenland helemaal onder controle kregen. Tijdens het kolonelsregime ging de partij opnieuw ondergronds. KKE heeft een harde kern van kiezers, maar weigert om met andere linkse partijen samen te werken. Ze won op 6 mei 8,5 procent van de stemmen – een winst van een procent. Partijleidster Aleka Papriga vindt dat Griekenland de euro moet opgeven en tegelijk ook uit de Europese Unie moet stappen.

Gouden Dageraad

Gouden Dageraad is een ronduit fascistische partij die het gebruik van geweld tegen migranten niet schuwt. Ze viel vorige week nog op, toen een parlementslid van de partij twee politieke tegenspelers tijdens een debat op televisie in volle uitzending fysiek te lijf ging. Gouden Dageraad scoorde op 6 mei met 7 procent van de stemmen bijna angstwekkend goed. De partij werd in 1993 opgericht door Nikolaos Michalokias, die Gouden Dageraad nog altijd als een Führer leidt.

Democratisch Links splitste in 2010 af van Syriza. De partij voert een meer gematigd links discours en sprak op 6 mei ruim 6 procent van de kiezers aan. ND en Pasok probeerden haar vervolgens tot een brede coalitie te verleiden die het Europese spaarprogramma zou uitvoeren, maar die stap durfde de partijleiding niet aan. Zeker niet als ook Syriza niet meedeed. Partijleider Fotis Kouvelis rekent op de stem van ontgoochelde Pasok-kiezers.

LAOS of Orthodox Volksalarm is een radicaalrechtse en nationalistische partij, die in 2000 werd opgericht door een voormalig parlementslid van Nieuwe Democratie. De partij viel op 6 mei met 2,9 procent van de stemmen uit het parlement. Er geldt in Griekenland een kiesdrempel van 3 procent. Bij de Europese verkiezingen in 2009 haalde LAOS nog meer dan 7 procent. Ze verloor nu veel aanhang omdat ze ND en Pasok eerst steunde om de Europese besparingsmaatregelen uit te voeren. Partijleider is Georgios Karatzaferis.

Hubert van Humbeeck