‘De afgelasting van de klimaattop in Chili staat bol van de ironie’

Dat in het licht van de afgelasting van de klimaattop in Chili de eerste berichten in de media vooral aandacht hadden voor de ‘brute pech’ van klimaatactivisten als Anuna De Wever die op een zeilboot onderweg zijn naar de afgelaste top, is ontluisterend, zegt Els Hertogen.

De klimaattop gaat niet door in Chili, liet de president woensdag weten. De aankondiging komt er na aanhoudende protesten in de Chileense hoofdstad Santiago tegen de ongeziene ongelijkheid in het land. Maar liefst een kwart van de rijkdom is er in handen van minder dan 1 procentvan de bevolking.

Dat is niet toevallig. Het ‘ontwikkelingsmodel’ van Chili – dat jarenlang geprezen werd – leidde weliswaar tot economische groei maar niet tot herverdeling noch tot toegang tot betere sociale diensten. Door de privatisering van het water bijvoorbeeld, steeg de waterfactuur onverbiddelijk. Ook het pensioenstelsel is geprivatiseerd, waardoor duizenden mensen een miserabel pensioentje krijgen waarmee ze onmogelijk kunnen overleven.

De Chileense bevolking laat na decennia van opgestapelde frustraties terecht van zich horen, maar botst daarbij op de repressie die we steeds vaker zien wanneer mensen hun recht om te protesteren uitoefenen.

Dat de Chileense regering ervoor kiest om de klimaattop af te gelasten, is tekenend voor het gebrek aan verantwoordelijkheidszin dat ze de afgelopen twee weken toonde tegenover haar bevolking. Het is een kaakslag voor de mensen en gemeenschappen wereldwijd die nu al kampen met de klimaatcrisis. Door de top uit stellen, stelt Chili ook klimaatactie uit.

Het verhaal staat bol van de ironie, niet het minst omdat de klimaatcrisis net die ongelijkheid vergroot die aan de bron van deze protesten ligt. De armste landen, die het minst hebben bijdragen aan de crisis, voelen de gevolgen nu al. Ook binnen landen zijn de gevolgen van en de weerbaarheid tegen de klimaatcrisis niet gelijk verdeeld. Tegelijk zijn zowel de klimaatcrisis als wereldwijde ongelijkheid toe te schrijven aan dezelfde oorzaak, namelijk een economisch model dat zowel ecologische als sociale grenzen overschrijdt. Ter illustratie, het waterverhaal van Chili: door de klimaatcrisis wordt water er een steeds schaarser, en omwille van de privatisering, dus ook duurder, goed.

Dat in het licht van dit alles de eerste berichten in de media vooral aandacht hadden voor de ‘brute pech’ van klimaatactivisten die op een zeilboot onderweg zijn naar de afgelaste top, is ontluisterend. Het bagatelliseert de omvang en urgentie van de klimaatcrisis en negeert de diepe, sociale crisis waar Chili momenteel doorgaat. Tegelijk versterken dergelijke artikels de negatieve framing van moedige jongeren die opkomen voor hun toekomst.

De klimaatcrisis kunnen we niet oplossen zonder ongelijkheid in de samenleving aan te pakken. We kunnen dus alleen maar solidair zijn met de Chileense bevolking. De protesten hadden zelfs een interessante insteek kunnen geven aan de klimaattop en de nood aan een rechtvaardige transitie op de agenda kunnen zetten, moest de Chileense regering de moed hebben gehad om de rechten van haar bevolking te respecteren.

Het is van belang dat de internationale gemeenschap deze beslissing scherp veroordeelt en vooral niet wegkijkt van wat er de komende weken in Chili gebeurt nu het land zichzelf uit de spotlights zet. Tegelijk wacht de klimaatcrisis niet en dringt een alternatief zich op. De klimaattop moet doorgaan, of dat nu in Chili is of niet. Want het gaat niet alleen om de terechte teleurstelling van moedige klimaatjongeren, maar in de eerste plaats om de miljoenen mensen die nu al de klimaatcrisis voelen en wakker liggen van de vraag hoe we welvaart beter kunnen herverdelen zodat ook hun kinderen een toekomst hebben.