Dag van Europa: Europese leiders bespreken in Roemenië toekomstige strategie

© Xinhua

De Europese leiders willen een signaal van eenheid uitsturen, van vertrouwen in de toekomst van Europa en van vastberadenheid om de grote uitdagingen samen aan te pakken. Voor één keer zal er niet of nauwelijks over brexit gepraat worden.

De staatshoofden en regeringsleiders van de Europese Unie blazen vandaag verzamelen in Sibiu. Twee weken voor de Europese verkiezingen willen ze in het Roemeense provinciestadje hun geloof in de toekomst van het Europese project belijden en het debat over een strategische agenda voor de komende vijf jaar lanceren. En dan zal er ook al snel gepraat worden over de nieuwe leiders van de Europese instellingen die na de stembusgang benoemd zullen worden en het toekomstproject in goede banen moeten leiden.

Toen Jean-Claude Juncker twee jaar geleden een top in Sibiu suggereerde, had de voorzitter van de Europese Commissie een ander draaiboek in gedachten. Op 30 maart 2019, dag één na het Britse vertrek uit de EU, zouden de leiders van de 27 overblijvende lidstaten samenkomen om hun eenheid en vertrouwen in de toekomst te demonstreren. De uitgang hebben de Britten intussen nog steeds niet gevonden, maar enkele weken later dan gepland strijken de regeringsleiders dan toch neer aan de voet van de Transsylvanische Alpen, zonder hun Britse collega Theresa May.

‘Er is gekozen voor 9 mei, de dag van Europa, maar de symboliek gaat verder dan dat. De top vindt plaats in een land dat vroeger achter het IJzeren Gordijn zat, en vijftien jaar na de uitbreiding naar het oosten en de hereniging van het continent. En bovendien vindt ze niet in Boekarest plaats, om duidelijk te maken dat de EU er niet enkel voor de hoofdsteden is’, schetst een Europese bron de opzet.

Het oorspronkelijke doel van het treffen in Sibiu blijft wel bewaard. ‘Een signaal van eenheid uitsturen, van vertrouwen in de toekomst van Europa en van vastberadenheid om de grote uitdagingen samen aan te pakken’, klinkt het. En voor één keer zal er niet of nauwelijks over brexit gepraat worden. ‘We moeten ruimte maken om andere thema’s aan te pakken.’ Zo zullen de leiders een plechtige verklaring met tien engagementen goedkeuren. Ze zouden zich onder meer voornemen om verenigd te blijven, met één stem te spreken op het wereldtoneel en democratie en rechtsstaat hoog te houden.

Epische beslissingen

Ondanks die geloftes zal er in Sibiu allicht weinig concreets gebeuren om de verdeeldheid onder de lidstaten over het asielbeleid, de hervorming van de eurozone of de aanpak van autoritaire ontsporingen in de lidstaten aan te pakken. ‘Het is nooit de bedoeling geweest om epische beslissingen te nemen op deze top’, klinkt het in diplomatieke kringen.

Daarnaast zullen de regeringsleiders een eerste diepgaand gesprek voeren over een strategische agenda voor de komende vijf jaar. Een eerste schets van hun voorzitter Donald Tusk bevat vier clusters: het beschermen van burgers en vrijheden, de versterking van de Europese economie, klimaatverandering en duurzaamheid, en tenslotte de positie van Europa in de wereld.

Verwacht wordt dat elke leider zo kort voor de verkiezingen zijn eigen accenten zal leggen, van strengere sancties tegen lidstaten die de rechtsstaat of de begrotingsregels aan hun laars lappen tot de afbouw van de unanimiteitsregel in het buitenlands beleid.

Bedoeling is dat de strategische agenda in juni definitief wordt beklonken. Dat werkstuk mag dan beschouwd worden als het wenslijstje van de nationale regeringen voor de nieuwe leiders van de Europese instellingen. Na de verkiezingen moeten er immers opvolgers aangeduid worden voor Juncker en Tusk, maar ook voor buitenlandminister Federica Mogherini en de voorzitter van de centrale bank, Mario Draghi.

Opvolger Juncker

Het getouwtrek zal al in Sibiu van start gaan. ‘Het is nogal moeilijk om over de toekomstige strategische agenda te praten zonder de hernieuwing van het leiderschap van de instellingen aan te raken’, erkent de bron. De meeste aandacht gaat naar de opvolging van Juncker. Het is aan de regeringsleiders om een nieuwe baas van het dagelijks bestuur van de EU voor te dragen, maar die kandidaat moet vervolgens het vertrouwen krijgen van een absolute meerderheid in het Europees Parlement. Vijf jaar geleden zette het halfrond de leiders voor het blok en eiste de voordracht van één van de zogenaamde Spitzenkandidaten die de politieke partijen in de campagne aan de kiezer hadden gepresenteerd. Zo schopte Juncker het tot Commissievoorzitter, maar de leiders weigeren te beloven dat ze opnieuw één van de Spitzenkandidaten zullen voordragen.

Om maximale controle over de benoemingscaroussel te houden, zou Tusk de regeringsleiders al op 28 mei opnieuw willen samenroepen, amper twee dagen na de verkiezingen. Dat is voorlopig niet bevestigd, maar waarnemers verwachten wel dat de Pool in Sibiu meer duidelijkheid zal verschaffen over de wijze waarop hij het hele proces de komende weken wil organiseren.

Partner Content