Cubaanse ondernemers over koerswijziging Trump: ‘Het wordt een ramp voor ons’

Aan de dooi tussen Cuba en de Verenigde Staten komt een einde en daar verliest vooral de prille maar sterk groeiende Cubaanse privésector bij.

De Amerikaanse president Donald Trump kondigde vrijdag in Miami, voor een publiek van vooral Cubanen die niets van president Raúl Castro moeten hebben, aan dat hij het beleid van zijn voorganger, Barack Obama, omtrent Cuba terugdraait. Gedaan met de dooi tussen beide landen. Het handelsembargo moet zelfs versterkt worden.

Tegen meerderheid van de Amerikanen

De Cubaanse regering reageerde met een communiqué dat via het televisiejournaal werd verspreid. ‘Elke strategie die het politieke, economische en sociale systeem in Cuba wil veranderen, of die nu van drukkingsmiddelen of van subtielere methodes gebruik maakt, is gedoemd te mislukken.’

Volgens Havana gaat Trumps beslissing in tegen wat de meerderheid van de Amerikanen wil: ‘een volledige opheffing van het embargo en normale relaties tussen Cuba en de Verenigde Staten.’

Reisbeperkingen

De regering van Obama versoepelde het Amerikaanse reisverbod naar Cuba en ook het verbod op geldzendingen van uitgeweken Cubanen naar hun thuisland. Beide maatregelen kwamen veel Cubaanse zelfstandigen ten goede.

Trump verstrengt de reisbeperkingen opnieuw. Individueel naar Cuba reizen wordt onmogelijk, educatieve reizen worden beperkt.

Een ramp

‘Het wordt een ramp voor ons’, zegt Maricel Ponvert, die een wellnesscentrum heeft. ‘Sinds ik mijn zaak heb geopend, zijn vooral Amerikanen mijn klanten. We hebben sinds de jaren negentig op een opening gewacht, en net nu er meer bezoekers uit de Verenigde Staten beginnen te komen, legt men alles weer stil.’

Ponvert ondertekende samen met andere Cubaanse ondernemers een brief aan Ivanka Trump, dochter van de Amerikaanse president. Ze vragen daarin haar steun en wijzen erop dat het besluit van haar vader ‘de val van veel zaken zal veroorzaken en daardoor ook veel gezinnen die ervan afhangen zal doen lijden.’

Tegenstrijdig

De Cubaanse socioloog Ovidio D’Angelo noemt Trumps beslissing ‘agressief, regressief en tegenstrijdig’. ‘De beperkingen op zakendoen met Cuba en op het Noord-Amerikaanse toerisme zal intrinsiek potentiële en echte schade berokkenen aan de zelfstandige ondernemingen, zowel privé als collectief, in Cuba.’

De nieuwe beperkingen zullen onder meer gevolgen hebben voor woningverhuur en restaurants. ‘Maar ze zullen ook als een zwaard van Damocles boven de relaties tussen Cubaanse en Amerikaanse bedrijven hangen en onzekerheid creëren over de invoer van goederen door bedrijven en particulieren.’

Recordaantal Amerikanen

Volgens officiële cijfers bezochten meer dan 284.000 Amerikanen Cuba in 2016, een stijging met 74 procent in vergelijking met 2015. De eerste vijf maanden van dit jaar werd dat record opnieuw verpulverd.

Dankzij deze boom werd het toerisme, de eerste sector die openging voor buitenlandse investeringen, de meest dynamische sector in Cuba, met vier miljoen bezoekers in 2016 en 3 miljard dollar inkomsten. Dat verzachtte de zware economische crisis waarmee Cuba al jaren kampt.

Airbnb, een van de eerste Amerikaanse bedrijven die door de versoepeling van Obama verblijven kon aanbieden in Cuba, liet in een brief aan Amerikaanse Congresleden en minister van Buitenlandse Zaken Rex Tillerson weten dat Cubaanse burgers sinds 2015 40 miljoen dollar hebben verdiend aan de verhuur van woningen aan Amerikaanse gezinnen.

Verkiezingen

‘We lijken de klok terug te draaien’, zegt boekhoudster María Gutiérrez. Ze renoveert haar huis in Havana om het via Airbnb te kunnen verhuren. ‘Nu zal ik moet wachten om te zien hoe dit allemaal uitpakt.’

Ze acht het onwaarschijnlijk dat de regering van Raúl Castro ingaat op de vele eisen van Trump, onder meer die om verkiezingen te houden onder internationaal toezicht.

Op 13 juni, toen het begon te gonzen van geruchten dat Trump een verstrenging zou aankondigen, besliste de Staatsraad verkiezingen uit te schrijven, in oktober voor het lokale niveau, in februari in het hele land. President Raúl Castro zou dan afscheid nemen.

Inkomsten voor het leger

Trump zei vrijdag in Miami dat de opbrengsten van de investeringen in het Cubaanse toerisme ‘rechtstreeks naar het leger’ gaan. De verwachting is dat hij Amerikaanse bedrijven zal verbieden zaken te doen met Cubaanse sectoren die aan het leger zijn gelieerd.

Officiële gegevens zijn er niet maar de Grupo de Administración Empresarial de las Fuerzas Armadas Revolucionarias (GAESA), het bedrijf van het Cubaanse leger, zou aanwezig zijn in sectoren als logistiek, toerisme en vastgoed.

Geen strategische visie

‘De vooruitgang in de relaties tussen de Verenigde Staten en Cuba terugdraaien is slecht voor het nationale belang van de Verenigde Staten’, zegt Emily Mendrala, directeur van het Centro para la Democracia en las Américas, een van de Amerikaanse organisaties die ijvert voor een dooi in de relaties tussen beide landen.

‘Het Witte Huis biedt geen strategische visie op politieke verandering in Cuba en op hoe men een “betere behandeling” kan bereiken. In de plaats daarvan keert het terug naar een beleid dat een van onze dichtste buren isoleert.’

Paul O’Brien, ondervoorzitter van Oxfam-Amerika, roept op het Amerikaanse embargo tegen Cuba definitief te stoppen. Jérôme Fauré, directeur van Oxfam in Cuba, noemt ‘de terugkeer naar decennia van mislukkingen in het beleid ten aanzien van Cuba de slechtste weg om tot een constructieve dialoog te komen.’