Tijdens een twee uur durende special van nieuwszender CNN hielden zes corona-adviseurs van gewezen president Donald Trump hun kritiek niet onder de stolp. Men beloofde tests die er niet waren, er werd druk uitgeoefend om rapporten bij te werken, en het aantal overlijdens in het land had vele honderdduizenden lager kunnen liggen.
Het programma, dat zondagnacht werd uitgezonden, werd gecoördineerd door de medische correspondent van CNN, Sanjay Gupta.
Allicht het meest pakkende getuigenis kwam van Deborah Birx. Birx, met een militaire achtergrond, was tot begin 2020 samen met de meer bekende Anthony Fauci actief geweest in de strijd tegen AIDS. Ze werd onder Trump belast met de coördinatie van de respons rond het coronavirus voor het Witte Huis.
In het begin kon ze nog zelf haar versie van de feiten geven. Maar meer en meer trok de president de persconferenties rond covid naar zich toe. Minder en meer hield hij zich aan wat er aan wetenschappelijke gegevens bekend was.
Zo zat Birx met een gestolde gezichtsuitdrukking aan de rand van het podium terwijl de president mijmerde over een injectie met desinfectiemiddelen, bleekwater, om het virus te bestrijden.
Deborah Birx prees ooit Trump, die volgens haar oog had voor ‘wetenschappelijke literatuur en de details en de data’.
Trump veranderde van de ene dag op de andere van mening. Hij steunde een tijdje een lockdown, maar droomde niet veel later van volle kerken. Hij tweette met berichten als ‘Liberate Michigan!‘ zijn steun aan actievoerders die plaatselijke lockdowns bestreden. Hij vergeleek covid met de griep. Hij zei aan journalist Bob Woodward dat hij de ernst van de situatie inzag, maar die minimaliseerde om geen paniek te creëren. Aan anderen zei hij dat hij echt geloofde dat de pers de zaak op de spits dreef en dat het allemaal wel zou meevallen. Soms had hij een over ‘een mirakel’ dat het virus zou doen verdwijnen, zoals de griep verdwijnt als het weer warmer wordt. Hij hield ook vol dat meer tests contraproductief waren omdat er dan meer gevallen bekend werden en dat slecht oogde.
Birx prees de president in die periode tijdens een interview met de christelijke zender CBN.Trump had volgens haar oog voor ‘wetenschappelijke literatuur en de details en de data’.
Dat was, voor wie eraan mocht twijfelen, niet echt wat ze dacht.
‘Dat is wat me elke dag dwarszit’
‘Ik bekijk het op deze manier’, zei ze in de CNN-documentaire aan Sanjay Gupta. ‘De eerste keer hadden we een excuus. Er waren zowat 100.000 doden in de oorspronkelijke golf. De rest kon in mijn ogen tegengegaan worden of substantieel verminderd worden. Dat is wat me elke dag dwarszit’. Ze had het dan over de 450.000 overlijdens wegens covid die na de eerste golf zijn betreurd, en die ten dele hadden vermeden kunnen worden als de aanpak van isolatie en lockdown langer was aangehouden, en nationaal zou zijn gevolgd. De ‘onsamenhangende’ boodschappen vanuit de regering waren volgens haar de voornaamste reden waarom het was foutgelopen.
‘Het telefoongesprek met de president was heel oncomfortabel, heel direct, en heel lastig om te aanhoren’.
Van de ene kant verdedigden specialisten de lockdownmaatregelen, terwijl staten die heel snel wilden heropenen zich gesteund wisten door de president. Ook degenen die geen mondmasker droegen voelden zich gesteund door de president, die bij de eerste aanbeveling van zijn regering ten voordele van mondmaskers al meteen toevoegde dat hij er zelf geen zou dragen. Het mondmasker werd een politieke twistappel, waarbij Republikeinen, bijvoorbeeld tijdens Trumpmeetings, ostentatief geen bescherming droegen terwijl Democraten officieel angstvallig de covidregels volgden.
https://twitter.com/CNNnewsroom/status/1375852120885301248CNN Newsroomhttps://twitter.com/CNNnewsroom
Dr. Deborah Birx, the White House coronavirus response coordinator under former President Trump, said in a CNN documentary clip that she thinks the US could have saved hundreds of thousands of lives lost to Covid-19 following the pandemic's first surge. https://t.co/cB08LLbIaw pic.twitter.com/cXqvnYWYa7
— CNN Newsroom (@CNNnewsroom) March 27, 2021
Je kan jouw keuzes op elk moment wijzigen door onderaan de site op "Cookie-instellingen" te klikken."
550rich3153600000Twitterhttps://twitter.com1.0
Nadat Birx langdurig op de vlakte was gebleven, sprak ze in augustus 2020 in een interview met CNN wel klare taal. Ze zei dat het virus nu alom verspreid was, in de steden, maar ook op het platteland, en ‘daarom zeg ik, waar je ook leeft, je moet een mondmasker dragen en afstand houden’.
Het leverde haar een ‘oncomfortabel’ telefoongesprek met de president op. ‘Het was heel oncomfortabel, heel direct, en heel lastig om te aanhoren’.
Het Witte Huis en de president vonden dat ze overdreef, terwijl ze zelf de indruk had dat ze het nog voorzichtig geformuleerd had.
Birx werd vervolgens al snel monddood gemaakt. Ze mocht naar eigen zeggen eerst nog wel in gesprekken met regionale verantwoordelijken de waarheid vertellen, maar niet langer voor een nationaal publiek. Rond die tijd kreeg een radioloog, Scott Atlas, het oor van de president en werd hij de feitelijke, sceptische leider van de presidentiële actie rond covid.
‘Miljoenen tests? Die waren er niet, oké?’
Er waren nog onthullingen in het CNN-programma.
Robert Redfield, toen de leider van de gezondheidsdiensten (CDC), zei dat hij ‘persoonlijk’ gelooft dat het virus in een Chinees labo is ontwikkeld, hoewel dat geloof niet door andere geïnterviewden werd gedeeld. Meer pertinent in deze discussie: er werd, zei hij, ‘bij meer dan één gelegenheid’ druk op hem uitgeoefend om het cijfermateriaal in rapporten bij te werken. Die druk kwam niet van de president maar van minister van Volksgezondheid Alex Azar (Azar ontkent).
En nog sterker: het Witte Huis bleef volhouden dat er voldoende tests beschikbaar waren, miljoenen tests. Volgens de man die Trump aanstelde als ’testtsaar’, admiraal Brett Giroir, was dat een leugen. ‘Toen we zegden dat er miljoenen tests beschikbaar waren – die waren er niet, oké? Er waren componenten aanwezig maar niet het hele pakket’.
Het Witte Huis was trouwens bijna avers van de tests. Birx formuleerde het zo: ‘Mensen in het Witte Huis dachten echt dat het testen het aantal gevallen bepaalde, eerder dan dat we via testprocedures besmettingen konden vermijden’.
Kritiek
Na de uitzending was de kritiek niet mals. Een nogal voorspelbare reactie kwam er van de gewezen president. Trump noemde Fauci en Birx in een mededeling ’twee die zichzelf lof toezwaaien en de geschiedenis herschrijven om hun slechte instincten en foute aanbevelingen te verdoezelen. Gelukkig heb ik hun aanbevelingen bijna altijd genegeerd’.
Bijna alle andere critici hadden andere argumenten. Dit programma past voor Birx, en bij uitbreiding voor de topmedewerkers van Trump, in een poging om hun besmeurde blazoen op te poetsen, zo suggereerde website Vox. Waarom hadden de geïnterviewden, die op Anthony Fauci na (Fauci was niet door Trump aangesteld, en bleef voorzichtig kritisch tegenover hem) geen rol meer spelen in het huidige beleid, zolang de leugens toegedekt en helpen voortbestaan? Waarom speelden ze mee, en waarom verontschuldigen ze zich nu niet? Dacht Birx echt dat ze Trump zou kunnen sturen? En hoe lang bleef ze dat denken? Ze was tot op zekere hoogte het gezicht van een beleid dat volgens haar nu honderdduizenden levens heeft gekost.
https://twitter.com/JReinerMD/status/1376362292552548358Jonathan Reinerhttps://twitter.com/JReinerMD
Dr Birx portrays herself as an ill-fated passenger on the Titanic when in fact she was an officer on the bridge.
— Jonathan Reiner (@JReinerMD) March 29, 2021
Je kan jouw keuzes op elk moment wijzigen door onderaan de site op "Cookie-instellingen" te klikken."
550rich3153600000Twitterhttps://twitter.com1.0
In talloze reacties wordt verwezen naar het interview van Birx met de christelijke zender CBN, waarin Trumps belangstelling voor wetenschappelijke lectuur wordt bejubeld. In mindere mate wordt ook verwezen naar haar eigen vertekening van de feiten: ze beweerde op een bepaald moment dat de cijfers in 40 procent van het land meevielen, terwijl het ging om 40 procent van de staten, die slechts 7 procent van de bevolking vertegenwoordigden. Dat wordt door haar critici ook gezien als een onverantwoorde toegeving aan de ‘positieve’ verhaallijn die Trump wilde aanhouden.
In het ongemakkelijke en aartsmoeilijke evenwicht tussen een poging om de gunst van Trump te behouden en de plicht om het publiek de waarheid te vertellen, was ze volgens die critici te veel overgeheld richting het behagen van Trump. Uiteindelijk bereikte ze geen van de twee doelstellingen. Trump keerde zich van haar af, en ze mocht het publiek niet langer toespreken.
Voor Birx zijn openbaarheid en een evalutatie nu belangrijk, zei ze aan Sanjay Gupta, zodat ‘we leren hoe het de volgende keer beter kan’.
