‘Coronacrisis kreeg gedaan wat eerst onmogelijk leek: Netanyahu en Gantz tot een coalitie bewegen’

Benjamin Netanyahu kreeg wat hij wou: hij blijft nog anderhalf jaar premier van Israël. Maar wie weet wat er dan gebeurt.

Na drie verkiezingen in anderhalf jaar tijd heeft Israël weer een volwaardige regering. Drie keer slaagde geen van de twee grote politieke blokken in het land erin om een meerderheid in het parlement bij elkaar te harken. Uiteindelijk wordt Benjamin ‘Bibi’ Netanyahu van het rechts-religieuze blok rond zijn partij Likoed toch weer premier van wat nu een ‘noodregering van nationale eenheid’ wordt genoemd. Zijn uitdager, oud-legerchef Benny Gantz van de centrumpartij Blauw en Wit, wordt vicepremier en minister van Defensie. De bedoeling is dat de twee volgend jaar in november van baan wisselen.

Daarmee kreeg de coronacrisis gedaan wat tot voor kort onmogelijk leek: Netanyahu en Gantz tot een coalitie bewegen. Kwatongen fluisteren dat Netanyahu de omvang van de crisis in Israël daarvoor fors overdreef om aan de macht te kunnen blijven. Hij moet zich namelijk nog altijd voor de rechtbank verdedigen tegen drie aanklachten voor corruptie. Zijn proces begint op 24 mei en eindigt wellicht pas als alle beroepsmogelijkheden zijn uitgeput. Gantz stapte in de politiek uitgerekend om de in zijn ogen corrupte Netanyahu weg te krijgen. Hij betaalde het coalitieakkoord meteen cash: het blok dat hij tegen Netanyahu had gevormd, viel prompt uit elkaar.

Er wordt van deze regering nu al gezegd dat ze onvermijdelijk van het ene conflict naar het andere zal strompelen. Ze wil, logischerwijs, eerst werk maken van de aanpak van de crisis die door covid-19 is veroorzaakt. Maar ook de omstreden aanhechting van grote delen van de bezette Westelijke Jordaanoever staat nog altijd hoog op de agenda. Ze was een verkiezingsbelofte van Netanyahu en is ook een onderdeel van het plan van Donald Trump voor het Midden-Oosten. De Amerikaanse buitenlandminister Mike Pompeo reisde vorige week nog snel naar Israël om ze daar duidelijk te maken dat de VS hun plan deze zomer willen uitrollen: Trump moet er tijdens zijn verkiezingscampagne mee kunnen uitpakken.

Volgens Gantz kan die annexatie alleen als de internationale gemeenschap het ermee eens is – wat niet het geval is – maar hij kreeg tijdens de formatie geen vetorecht over de beslissing. Het is ook de vraag hoe hij een andere belofte – meer respect voor de Arabische inwoners van Israël – in deze coalitie wil waarmaken. In een gesprek met het weekblad Der Spiegel was de Jordaanse koning Abdullah II duidelijk: annexatie van de Westelijke Jordaanoever zal tot een zwaar conflict met zijn land leiden. Als het de stap zet, moet Israël altijd met chaos en geweld rekenen. Boven op de economische gevolgen van de coronacrisis zou dat een zware prijs zijn om te betalen.