CIA kocht chemische wapens op in Irak, andere verdwenen in IS-gebied

Een niet-gedateerde foto die op 16 februari 1998 - zeventien jaar geleden - werd vrijgegeven, toont hoe putten in Irak worden gevuld voor de vernietiging van raketten met saringas. © Reuters

Tijdens de oorlog in Irak kocht de CIA zenuwgasraketten op van een geheimzinnige Irakees. Het zou deel hebben uitgemaakt van een operatie om te voorkomen dat de wapens in handen van terroristen zouden vallen. Nu zouden zulke wapens spoorloos verdwenen zijn in gebieden onder controle van IS.

De Amerikaanse centrale inlichtingendienst CIA werkte tijdens de oorlog in Irak samen met Amerikaanse troepen om herhaaldelijk zenuwgasraketten op te kopen van een geheimzinnige Irakees. Dat heeft The New York Times aan het licht gebracht.

‘Gebruik tegen troepen en Iraakse volk voorkomen’

Volgens de krant weigerde de CIA commentaar te geven. Ook het Pentagon zou schriftelijke vragen niet beantwoord hebben en slechts vaag zijn rol hebben toegegeven.

‘Zonder over specifieke programma’s te spreken, is het maar eerlijk om te zeggen dat onze coalitiepartners in Irak, het Amerikaanse leger ijverig hebben gewerkt om wapens te vinden en te verwijderen die tegen onze troepen en het Iraakse volk gebruikt konden worden’, stelde de persverantwoordelijke van het Pentagon volgens The New York Times in een statement.

Bijna tien jaar lang had de VS verzwegen dat troepen gewond raakten toen zij in aanraking kwamen met chemische wapens die door Saddam Hoessein geproduceerd werden voor zijn oorlog met Iran. De wapens maakten dus niet langer deel uit van een actief arsenaal: het waren overblijfselen van een wapenprogramma uit de jaren ’80.

Saringas

In die periode had Irak cijfers kenbaar gemaakt aan de Verenigde Naties: het zou over zo’n 18.500 wapens gaan. Het land beweerde de overgebleven stock te hebben vernietigd voordat internationale inspecteurs na de Perzische Golfoorlog van 1991 het land bezochten.

Maar dat leek toch niet helemaal te kloppen. Operatie Avarice begon in 2005 toen een Irakees in september een Borak-raket te koop aanbood. De operatie liep door tot in 2006 en werd door het Amerikaanse leger beschouwd als een succes: de VS recupereerde en vernietigde minstens 400 Borak-raketten, klink het in The New York Times. Veel raketten waren in slechte toestand, sommige waren leeg of bevatten geen dodelijke vloeistoffen, aldus de verantwoordelijken tegen de krant. Andere exemplaren bevatten saringas. Het zenuwgas bleek nog heel puur te zijn, meer dan dat de CIA verwacht had gezien de ouderdom van de stock.

Wapens spoorloos in gebieden IS

Niet lang nadat de 400ste raket in 2006 werd veiliggesteld, zouden Amerikaanse troepen nog herhaaldelijk zijn blootgesteld aan andere chemische wapens, bericht de Amerikaanse krant. Veel van die veteranen vertelden dat ze nooit gewaarschuwd werden over de mogelijke aanwezigheid van de wapens. Wie aan de chemische wapens werd blootgesteld, zei dat de medische zorg en opvolging inadequaat was. Voornamelijk omdat militaire dokters zich niet bewust waren van de aanwezigheid van chemische munitie in Irak. Een deel van de munitie zou spoorloos verdwenen zijn in de Iraakse gebieden die tegenwoordig onder controle van Islamitische Staat (IS) zijn.

In sommige gevallen zouden slachtoffers gevraagd zijn niet te praten over wat er was voorgevallen. Het opkopen en vernietigen van munitie en de blootstelling van troepen eraan, werd volgens The New York Times lang verborgen gehouden. Zo blijft het tot nu toe onduidelijk hoeveel geld de VS aan de raketten uitgaf.

Achtergrond handelaar onbekend

Maar ook de achtergrond van de Iraakse verkoper blijft onbekend. Noch de CIA, noch de Amerikaanse soldaten zouden de man overtuigd kunnen hebben, zijn voorraadsbron vrij te geven. Dat blijkt uit anonieme getuigenissen tegenover de Amerikaanse krant.

Na een tijdje zou de handelaar de troepen hebben opgelicht: hij verkocht raketten waar iets anders dan sarin inzat. In 2006 – het jaar waarin de operatie afliep – reed de Irakees met een truck vol wapens naar Bagdad, zo stelt een veteraan in The New York Times. ‘Hij belde de mannen van de inlichtingendienst om te zeggen dat hij de wapens aan militanten zou overhandigen als zij ze niet oppikten.’

Kort na dat voorval zou de relatie tussen de geheimzinnige handelaar en de CIA zijn ‘opgedroogd’. De aankoop van wapens – die ervoor gezorgd zou hebben dat ‘heel veel chemische wapens vernietigd werden’ – werd stopgezet. (WB)

Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier

Partner Content