China bereidt zich voor op val van Europa

Met verstomming keken de Chinezen vorige week naar de Griekse tragedie op de G20 in Cannes. Als een economische dwerg als Griekenland de Europese Unie ten val brengt, zal de klap ook voelbaar zijn in Beijing. Een analyse.

China krijgt vaak het verwijt dat het de mensenrechten met de voeten treedt om de sociale stabiliteit ten alle koste veilig te stellen. Nu is het de beurt aan de Chinezen om te zwaaien met het vingertje. “De val van Europa is onherroepelijk”, stelde een redactioneel commentaar in de 21st Century Business Herald maandag. “Het gooit zijn principes overboord ten voordele van stabiliteit, nog maar eens een teken van de uitholling van de Europese geest.”

In een niet zo ver verleden las Brussel Beijing de les over zijn economische beleid, maar nu beschouwen de Chinese leiders het als hun plicht om de Europese Unie te berispen. Nog voor het fiasco in Cannes vorige week en het publieke schouwspel van een EU dat haar eigen reddingsplan voor de euro niet kan uitvoeren, gaf de Chinese premier Wen Jiabao enkele forse waarschuwingen.

“Eerst en vooral zijn er maatregelen nodig om te voorkomen dat de schuldencrisis uitbreidt en nieuwe onrust op de financiële markten, een recessie en schommelingen van de euro te vermijden”, liet Wen twee weken geleden telefonisch weten aan de Europese president Herman Van Rompuy. De uitspraak staat in schril contrast tot het herhaaldelijk geuite vertrouwen van Beijing dat Europa zijn problemen kan overwinnen.

“Daarnaast is het essentieel om systematische en fundamentele fiscale en financiële hervormingen door te voeren”, zei Wen volgens een bericht op de website van het Chinese ministerie van Buitenlandse Zaken.

Papandreou

Na de ontmoeting in Cannes lijkt Beijing het vertrouwen verloren te hebben. De G20-top was oorspronkelijk bedoeld om de laatste hand leggen aan het reddingsplan voor de eurozone en China te verleiden om zijn reserves aan buitenlandse munten aan te spreken waarmee het Europese reddingsfonds kan worden gespekt. Maar toen kwam de Griekse premier verklaren dat hij een nationaal referendum nodig heeft om het reddingsplan goed te keuren.

De top liep af zonder concrete resultaten. Hoewel Papandreou het idee voor een referendum een dag later opnieuw had opgeborgen, was de schade geleden. Door de politieke onzekerheden wou China noch een ander land zijn schouders zetten onder de Europese redding.

De G20 in Cannes heeft de Chinese analisten met verstomming geslagen. “Een klein land als Griekenland met een economie die slechts 3 procent van de EU vertegenwoordigt, kan de hele Unie laten ontsporen en gijzelt een top van wereldmachten. Dat zegt veel over de Europese politieke en economische integratie”, zegt commentator Xia Wenhui.

Chinese eenmaking

Er waren vergelijkingen te horen met de eenmaking van het Chinese rijk onder de eerste keizer Qin Shihuang (3de eeuw voor Christus). Die zou eerst de verschillende vechtende staten politiek hebben verenigd, om dan pas een gemeenschappelijke munt in te voeren. Niet bepaald flatterend voor Europa.

Voor Cannes ging het in China over de voor- en nadelen van het opkopen van Europese schulden. Nu ligt de klemtoon op crisispreventie. Experts waarschuwen op televisie dat er een nieuwe “financiële tsunami” onderweg is: China zou beter zijn dijken versterken en zich wapenen tegen een nieuwe recessie.

Lessen

Het Chinese model voor economische groei is met zijn export afhankelijk van de Europese markten. De eurocrisis eist al een tol voor de Chinese fabrieken. Aanhoudende recessie in Europa zou Chinese fabrikanten nog meer pijn doen.

China heeft ongeveer een kwart van zijn 3.200 miljard dollar aan buitenlandse reserves in euro’s. Als de eurozone instort, is dat aandeel in zijn belangrijkste handelspartner in gevaar.

Maar de Griekse crisis houdt ook waardevolle lessen in voor Beijing en zijn eigen sociale hervorming. “Met ons bevolkingsaantal en hoge aantal gepensioneerden in de toekomst moeten we erover waken dat de pensioenen voldoende hoog zijn”, stelt een regeringsfunctionaris anoniem. “Als de Chinese economie sputtert en we deze sociale voordelen niet kunnen uitbetalen, zal de crisis hier een veel grotere omvang kennen dan in Griekenland.” (IPS/AB)