Canada: massagraf met 215 kinderen voegt hoofdstuk toe aan ‘culturele genocide’

Een vrouw legt bloemen neer aan de trappen van de Vancouver Art Gallery, waar ter nagedachtenis van de slachtoffers 215 paar schoenen werden neergezet.
Rudi Rotthier

Er kwam een radarspecialist aan te pas om het graf te vinden. De vondst was zowel gruwelijk als verwacht: 215 kinderen, de jongste drie jaar, waren in een massagraf gestort aan een residentiële school in de Canadese provincie British Columbia.

De vondst gebeurde op de terreinen van de Kamloops Indian Residential School.

Dergelijke internaten werden in Canada opgezet om ‘de indiaan uit het kind te halen’, zoals de eerste premier van het land, John MacDonald, het in een berucht geworden formule verwoordde. Hij vond dat succesvolle indianen, of, in de huidige terminologie, leden van de First Nations, maar succesrijk waren in de mate dat ze een westerse opleiding hadden genoten. Daarom werd een programma op poten gezet van residential schools: kinderen werden weggehaald bij hun familie en in internaten opgevoed om anders te worden dan hun ouders. Vrijheid van keuze was daar niet mee gemoeid. Vaak wisten ouders niet waar hun kinderen werden ondergebracht, laat staan onder welke omstandigheden. De kinderen werden uitgekleed, in het geval van jongens kaalgeschoren, in het geval van meisjes anders geknipt. Ze kregen een uniform om en kregen les in de algemeen poging om ze zo westers mogelijk te maken.

De Kamloops Indian Residential School was het grootste van die internaten, met in de piektijd 500 leerlingen, die in de gigantische provincie British Columbia uit verschillende stammen waren weggehaald.

De school werd in 1890 geopend onder leiding van de katholieke kerk, die het internaat tot 1969 bleef besturen. Daarna ging de school over in overheidshanden. In 1978 sloot het instituut de deuren.

Het internaat zoals het er omstreeks 1970 uitzag.
Het internaat zoals het er omstreeks 1970 uitzag.© Reuters

Een rapport uit 1927 over het internaat was vernietigend, volgens een verslag in The Washington Post. De hygiëne liet te wensen over. De controleurs gewaagden van ’talloze gevallen van infectie, verkoudheid, bronchitis en longontsteking gedurende de afgelopen winter’.

Een overlevende herinnerde zich volgens dezelfde krant dat elke indiaanse leerling ‘stonk naar honger’.

‘Onze realiteit, onze geschiedenis’

Als kinderen ineens verdwenen, kregen hun ouders te horen dat ze waren weggelopen.

Overlevende kinderen wisten beter. Onder impuls van hun ooggetuigenverslagen werden de terreinen rond de Kamploops Indian Residential School met de radar onderzocht.

De vondst van een massagraf met de resten van 215 kinderen bevestigde de vermoedens.

Chef Rosanne Casimir van de Tk’emlúps te Secwepemc noemt het in een mededeling ‘een onvoorstelbaar verlies waarover gepraat werd maar dat nooit gedocumenteerd werd’. Op een persconferentie noemde ze het ‘een harde realiteit. En het is onze waarheid, onze geschiedenis’.

Premier Justin Trudeau schreef op Twitter dat de vondst zijn ‘hart deed breken. Dit is een pijnlijke herinnering aan dat donkere en schaamtelijke hoofdstuk in de geschiedenis van ons land’.

De aartsbisschop van Vancouver, J. Michael Miller, liet via een mededeling weten dat ‘het verstrijken van de tijd het leed niet wegwist. De pijn van zulk nieuws herinnert ons aan de blijvende nood om licht te scheppen over elke tragische situatie die gebeurde in residential schools die de kerk bestuurde’.

Archiefbeeld van een residentieschool in de provincie Manitoba, in de jaren 1940.
Archiefbeeld van een residentieschool in de provincie Manitoba, in de jaren 1940.© Reuters

Individuele katholieken, zoals de aartsbisschop, betuigen hun spijt, maar de kerk als geheel tot dusver niet, in tegenstelling tot de Canadese overheid en in tegenstelling tot kleinere kerkgemeenschappen die ook internaten organiseerden. Paus Franciscus verwierp in 2018 een oproep van premier Trudeau om een verontschuldiging uit te geven.

‘Statistieken zouden maar onrust zaaien’

De vondst van het massagraf is het begin van een lange weg om de resten te identificeren en te repatriëren. ‘Nu begint het hartbrekende proces om de verhalen van de kinderen te vertellen en vrede te brengen voor hun families’, verklaarde chef Terry Teegee aan de Vancouver Sun.

De Vancouver Sun bericht ook over overlevenden die hernieuwd nachtmerries hebben sinds de ontdekking, en die tegelijk hun verhalen willen delen om te helpen de resten van overleden kameraadjes te identificeren.

In 2015 bracht een Waarheids- en Verzoeningscommissie na zes jaar noeste arbeid een rapport uit over het systeem van de residentiële scholen in Canada. Het was vernietigend. De samenstellers noemden wat gebeurde ‘een culturele genocide’, waarbij geweld, onder andere ook seksueel geweld, tegen die kinderen schering en inslag was. De samenstellers van het rapport schatten toen dat tot 7000 van de bijna 150.000 kinderen hun scholing in de internaten niet hadden overleefd.

De sterftegraad lag zo hoog dat sinds 1920 geen officiële statistieken meer bijgehouden werden – dat zou maar onrust zaaien…

Zo werd een massagraf zoals in de Kamloops Indian Residential School mogelijk. Geen van de betrokkenen gelooft dat dit de laatste gruwelijke vondst was aan een residentiële school.

Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier

Partner Content