Wie de Uru-Eu-Wau-Wau, een inheemse stam diep in het Amazonewoud van Brazilië, wil bezoeken, moet eerst toestemming vragen per e-mail, die afdrukken en met de hand afleveren aan de lokale leiders. Maar hoewel slechts één van de negen dorpen van de stam contact heeft met de buitenwereld, wordt wel spitstechnologie ingezet om de afgelegen wouden tegen indringers te beschermen.
Tussen het gezang van de vogels en het verre gebrul van de Jamari-rivier, waar de Uru-Eu-Wau-Wau vis vangen, is sinds kort ook het gezoem van drones hoorbaar. In een poging landroof en illegale houtkap te detecteren, werd een deel van de stam getraind om drones te bedienen.
Begin dit jaar namen ze de drones in gebruik en al snel ontdekten ze een gebied van ongeveer 200 hectare dat wordt ontbost in hun reservaat in de staat Rondonia.
‘De technologie van vandaag is zeer de moeite waard’, zegt Bitate, een negentienjarige lokale leider die Portugees spreekt. ‘Zonder een drone zouden we die ontbossing – die al gevorderd was – niet ontdekt hebben.’
Flatscreen
De stam is afhankelijk van het bos voor hun voedsel, evenals het verzamelen van wilde producten om te verkopen in steden.
Sinds hun eerste contact met de buitenwereld in de vroege jaren 1980 hebben de Uru-Eu-Wau-Wau langzaam moderne technologieën naast hun tradities overgenomen, waaronder netstroom. Een van de dorpen die we bezoeken, is Alto Jamari, een ‘maloca’ met rieten dak, een houten hut met hangmatten. Daarnaast beschikt de hut ook over een flatscreen-tv en een koelkast.
De meeste Uru-Eu-Wau-Wau slapen nog steeds in malocas, omringd door grazende wilde varkens en kippen, maar een paar hebben nu bedden in bakstenen huizen, gebouwd door de overheid.
Het behoud van het Amazone-regenwoud wordt volgens wetenschappers essentieel om de opwarming van de aarde te beperken, omdat bomen CO2 absorberen en opslaan totdat ze worden gekapt en verbrand of rotten.
Maar de Braziliaanse president Jair Bolsonaro heeft aangedrongen op ontwikkeling op inheemse territoria en heeft vorige maand een wetsvoorstel voorgelegd aan het Congres dat reservaten zou openen voor mijnbouw en commerciële landbouw.
Vorig jaar kende de Braziliaanse Amazone het hoogste niveau van ontbossing sinds 2008, volgens cijfers van INPE, de overheidsinstantie belast met het toezicht op het regenwoud.
De combinatie van houtkap en bosbranden die zijn aangestoken om grond vrij te maken voor de landbouw, brengt de manier van leven van inheemse gemeenschappen in het Amazonegebied in gevaar.
Hulpmiddel
Drones zijn een belangrijk hulpmiddel geworden voor inheemse volkeren in Latijns-Amerika om hun land te bewaken. Ze worden ook al gebruikt door gemeenschappen in Ecuador en Peru.
Volgens Jessica Webb van Global Forest Watch begon de introductie ongeveer drie jaar geleden, toen de apparaten betaalbaarder werden. Het gebruik kan nog sterk toenemen als de beperkingen van de huidige modellen overwonnen worden, zoals het beperkte bereik van zo’n kilometer.
Non-profitgroepen en inheemse gemeenschappen hebben ontdekt hoe effectief drone-beelden kunnen zijn bij het verhogen van het bewustzijn over de schade veroorzaakt door ontbossing, zegt ze.
‘De omvang van ontbossing van bovenaf zien is veel effectiever dan er middenin staan’, aldus Webb.
De afbeeldingen kunnen ook voor de rechtbank worden ingediend als bewijs dat er een illegale activiteit heeft plaatsgevonden.
En omdat internetverbindingen in afgelegen gebieden verbeteren, kunnen drones uiteindelijk worden gebruikt om overheidsinstanties snel te waarschuwen als het bos wordt aangetast, zegt Webb.
Technologisch arsenaal
De Uru-Eu-Wau-Wau-stam telt slechts zo’n driehonderd mensen, volgens schattingen van de Kaninde Association of Ethno-Environmental Protection, een lokale non-profitorganisatie die met de gemeenschap werkt en hen van twee drones voorzag.
Maar de stam bewoont een gebied van meer dan 1,8 miljoen hectare. Die deelt ze met andere inheemse bevolkingsgroepen, waaronder drie stammen die geen contact met de buitenwereld hebben.
Door de uitgestrektheid van het gebied zijn de drones voor de Uru-Eu-Wau-Wau een enorme hulp in de bescherming van het gebied.
In januari, twee weken nadat ze het ontboste gebied via een drone hadden ontdekt, trokken ze een dag lang door het woud om de verwoesting zelf te zien. Dergelijke excursies zijn gevaarlijk en kosten tijd en planning, dus de drone helpt de stam ook om te weten wat er hen te wachten staat, vertelt de 28-jarige Awapu, die een groep leidt die verantwoordelijk is voor het toezicht op het grondgebied.
‘Het is van cruciaal belang voor ons”‘ zegt hij. ‘Hiermee kunnen we zelfs zien of de houthakkers al dan niet gewapend zijn.’
Tussen
Awapu hoopt dat technologie hen kan helpen om sneller te reageren, omdat het al te laat is als de bomen zijn gekapt en verbrand.
“We nemen foto’s en melden het. Over tien, vijftien dagen reageren de autoriteiten. Maar dan is de schade al aangericht”, zegt hij.
Drones zijn niet de enige technologie die Kaninde vorige maand tijdens een bijeenkomst aan de gemeenschap heeft gepresenteerd. Het arsenaal omvat nu ook een laptop, een high-definition camera, een waterdichte camera, walkie-talkies en een GPS-ontvanger.
Maar om de afbeeldingen te verzenden, moeten ze wel eerst drie uur rijden naar Jamari, waar Bitate uit eigen zak moet betalen voor de wifi-connectie.
Het plan is dat elk dorp ten minste drie mensen heeft die de apparaten kunnen gebruiken, zegt Ivaneide Bandeira Cardozo van Kaninde.
De technologie trekt vooral de jongere leden van de stam aan, die geboren zijn na het eerste contact met de buitenwereld. De technologie beheersen is een manier om hun land te beschermen. “Veel van de ouderen hebben geen opleiding. Ze weten niet eens hoe ze internet moeten gebruiken”, zegt Awapu.
Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier