Lies Corneillie (Groen)

‘Bootvluchtelingen: kunnen de wereldleiders een even krachtig signaal geven, arm in arm, zoals in Parijs?’

Lies Corneillie (Groen) Schepen van Wonen in Leuven

Als Europa het echt begaan is om de mensenrechten, dan is het tijd voor een andere politiek, schrijft Lies Corneillie in deze bijdrage voor het Schaduwparlement. ‘Zolang de legale weg ontbreekt, en Europa de grenzen sluit, zullen mensensmokkelaars profiteren van de radeloosheid van vluchtelingen.’

Ik beeld het me in. (Althans, ik probeer.) Dat ik op een dag zou beslissen om weg te gaan van waar ik woon, van waar ik me thuis voel. Omdat ik droom van een leven zonder armoede, oorlog of vervolging. Dat ik een smokkelaar betaal om een boot te mogen stappen, die me naar een ander leven en wereld moet brengen. Dat ik bang afwacht of ik die hachelijke tocht zal overleven.

Hoe radeloos en moedig moet je zijn om die stap te zetten? Hoe graag wil je van je leven iets maken, om alles achter te laten? Je familie, je vrienden, je thuis, alles. Honderden, duizenden mensen zijn op de vlucht. Vaders en moeders. Zonen en dochters. Broers en zussen. Wat is hun droom? Wat is hun angst? Wat is hun verhaal?

De cijfers tonen een enorme toename van het aantal bootvluchtelingen en sterfgevallen op de Middellandse zee. Volgens UNHCR zijn er sinds begin 2015 50 keer meer mensen verdronken op zee dan in dezelfde periode in 2014. De cijfers op zich zijn al dramatisch. En weten dat er achter elk cijfer een uniek verhaal schuilgaat van een mens met een droom, maakt het enkel nog dramatischer.

‘Bootvluchtelingen: kunnen de wereldleiders een even krachtig signaal geven, arm in arm, zoals in Parijs?’

De Europese Unie kijkt toe en handelt niet. Politici schaamden zich afgelopen weekend om ter hardst voor ‘ons’ Europa, dat menselijke waardigheid, vrijheid, gelijkheid en mensenrechten als waarden vastlegt in haar Handvest. Kan de daadkracht nu minstens even groot zijn als de verontwaardiging? En gaan Europa en alle lidstaten dan ook nu hun verantwoordelijkheid opnemen? Kunnen de wereldleiders vandaag een even krachtig signaal geven, arm in arm, zoals begin dit jaar na de aanslagen in Parijs?

De inspanningen van vandaag volstaan immers niet om de humanitaire crisis op de Middellandse Zee aan te pakken. Uiteraard kan Europa niet van de ene op de andere dag alle armoede, oorlog en andere schendingen van mensenrechten de wereld uithelpen. Op lange termijn is er vanuit Europa en vanuit eigen land duidelijk nood aan een beter buitenlands beleid, een sterkere rol in internationale conflicten. Maar Europa kan mensenlevens te redden, ook op de korte termijn, vandaag.

‘Eerst mensen, dan grenzen’

Zo kan Europa het project Mare Nostrum overnemen. De Italiaanse kustwacht redde afgelopen weekend duizenden mensenlevens. Het kan dus, àls Europa dit project verderzet, in tegenstelling tot wat de Europese leiders in november 2014 hebben beslist. De Europese Frontex-operatie Triton is niet voldoende geëquipeerd en getraind om mensen te redden op zee, en is eerder gericht op het beschermen van de buitengrenzen van de Europese Unie. Maar dat is de foute prioriteit momenteel. Of om het met de woorden van Amnesty International te zeggen: “Eerst mensen, dan grenzen.”

Europa moet ook investeren in de opvang van vluchtelingen in buurlanden én zelf vluchtelingen opvangen. Jaarlijks gaan miljoenen mensen op de vlucht. Slechts een klein deel van hen gaat op zoek naar een toekomst in de Europese Unie. Buurlanden van conflictgebieden spelen een veel grotere rol in de opvang. Als we het als Europeanen menen met mensenrechten, laten we dan de verantwoordelijkheid opnemen om de opvang van vluchtelingen in buurlanden te ondersteunen én zelf ook meer vluchtelingen op te vangen, verspreid over alle lidstaten.

‘Zolang de legale weg ontbreekt, en Europa de grenzen sluit, zullen mensensmokkelaars profiteren van de radeloosheid van vluchtelingen’

Europa moet ook een legale asielweg naar Europa organiseren, met humanitaire visa. Zolang de legale weg ontbreekt, en Europa de grenzen sluit, zullen mensensmokkelaars profiteren van de radeloosheid van vluchtelingen. Het gebrek aan verantwoordelijkheid van de Europese leiders, maakt mensensmokkelaars rijk.

Ook onze eigen federale regering draagt verantwoordelijkheid. Alexander De Croo sprak afgelopen weekend in de Verenigde Staten een massa enthousiaste ‘global citizens’ toe. Zijn bootvluchtelingen ook wereldburgers, meneer de minister? Of gaan wij nu op zijn minst handelen als wereldburgers en onze verantwoordelijkheid nemen? Falend buitenlands beleid ligt namelijk ook aan de oorzaak van migratie, en de Belgische middelen voor ontwikkelingssamenwerking zijn gezakt naar een historisch dieptepunt.

En ‘een aanzuigeffect’, Theo Francken? Alsof we geen mensenlevens gaan redden, omdat het nog meer mensen zou overtuigen om een hartverscheurende en riskante keuze te maken? Die redenering blijkt niet eens te kloppen.

Het aantal mensen dat de oversteek maakt, nam toe in 2015. Mensen wagen de oversteek dus niet omdat er grootschalige reddingsacties zijn, maar vluchten omdat het leven in conflictgebieden onhoudbaar is en de buurlanden de opvang niet meer aankunnen. Zonder reddingsactie zoals Mare Nostrum zijn er niet minder vluchtelingen, maar wel meer sterfgevallen.

Is dat dan de aanpak die u voorstelt, mijnheer de staatssecretaris?

Is dat uw #helfie?

Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier

Partner Content