‘Biden weet dat het niet in Amerikaans belang is om Saudi-Arabië nu aan de kant te schuiven’

Terwijl zijn land in de ban is van uitspraken van het Hooggerechtshof bereidt president Joe Biden een volgende buitenlandse reis voor. Een moeilijke uitstap naar het Midden-Oosten.

De president vloog eind vorige maand eerst naar Beieren voor een bijeenkomst van de rijkste landen, de G7, en haastte zich aansluitend naar Madrid voor een top van de NAVO. Volgende week wacht hem een belangrijk bezoek aan het Midden-Oosten. Daar zal vooral worden gelet op wat hij in Saudi-Arabië zegt. Biden noemde dat land tijdens zijn presidentscampagne een ‘paria’ in de wereld. Hij maakte ook een rapport van de inlichtingendiensten bekend dat kroonprins en sterke man Mohammed Bin Salman met de vinger wijst voor de moord op de Saudische dissident en journalist Jamal Khashoggi in Istanbul in 2018. Hij zal nu met de oude koning Salman én met de kroonprins praten.

Biden weet dat het niet in Amerikaans belang is om Saudi-Arabië nu aan de kant te schuiven.

Die ontmoeting komt Biden op kritiek te staan. Niet zozeer omdat Bin Salman het goed kon vinden met Donald Trump, maar omdat de indruk zou kunnen ontstaan dat de VS mensenrechten niet meer zo belangrijk vinden. Blijkbaar is de situatie in de wereld zodanig veranderd dat een reset van de relaties op het vlak van diplomatie, economie en veiligheid noodzakelijk is. Het Midden-Oosten zelf is daar al enige tijd mee bezig. Israël haalde enkele jaren geleden al de banden aan met de Verenigde Arabische Emiraten en Bahrein. De VS hadden recent de hand in de organisatie van een onuitgegeven top van Israël met Arabische landen, waar ook Saudi-Arabië aanschoof. Wat hen bindt, is hun gemeenschappelijke vijand Iran. De Arabische landen hebben met name belangstelling voor Israëlische luchtafweersystemen om zich te verweren tegen Iraanse raketten en drones, die in de oorlog in Jemen zeer efficiënt bleken.

De oorlog in Oekraïne voegt daar voor het Westen – met een nijpend tekort aan olie en gas en stijgende energieprijzen – een element aan toe. De Golfstaten waren eerst niet bijzonder geneigd om de productie te verhogen en zo de prijzen te laten dalen. De Franse president Emmanuel Macron en de Britse premier Boris Johnson waren al voor Biden in Riyad, maar vooral het bezoek van de Amerikaan helpt om Bin Salman milder te stemmen. De kroonprins liet zich ook al een ontvangst op de rode loper welgevallen in Turkije, terwijl de Turkse president Recep Tayyip Erdogan tot voor kort zijn bloed kon drinken. Erdogan heeft het Saudische geld nodig om politiek te overleven. Zoals de Franse koning Hendrik IV in zijn tijd al zei: Paris vaut bien une messe.

Zo weet ook Biden dat het niet in het belang van Amerika is om Saudi-Arabië nu aan de kant te schuiven. Nog afgezien van de dure energie zou China te veel voet aan de grond kunnen krijgen in de regio, terwijl de gesprekken over een nieuw akkoord over het atoomprogramma van Iran aanslepen. Tegelijk blijft ook voor de Arabieren omzichtigheid geboden. Dat ze hun vijandschap met Iran in hun relatie met Israël nu belangrijker vinden dan het lot van de Palestijnen valt slecht in de Arabische straat. Daar is de dood van de populaire Al Jazeera-journaliste Shireen Abu Akleh nog niet verwerkt.