Vrijdag hebben de Europese leiders en de Turkse premier Ahmet Davutoglu een akkoord bereikt over de vluchtelingencrisis. Knack.be vroeg drie Belgische europarlementsleden naar hun mening over de maatregelen.
Nadat de Europese leiders en de Turkse premier Ahmet Davutoglu tijdens de Turks-Europese top van 7 maart een ontwerpakkoord bereikt hadden om de vluchtelingencrisis, klonken er heel wat ontevreden stemmen uit het Europees parlement – van Guy Verhofstadt tot Marine Le Pen.
Intussen is er een nieuwe top geweest. Donderdag hebben de Europese leiders de scherpe kantjes van het ontwerpakkoord gevijld, vrijdagochtend kwamen de Europese leiders en de Turkse premier tot een akkoord over de vluchtelingen.
Voor dat akkoord bereikt werd polste Knack.be bij enkele Belgische europarlementsleden naar hun mening over het ontwerpakkoord en over de toestand in Syrië.
1. Bart Staes (Groen): ‘Verplichtingen aan UNHCR nakomen’
Over het aangescherpte ontwerpakkoord
‘We zitten als Europeanen in een ongemakkelijke positie. Het is nodig om een akkoord te sluiten met Turkije, dat de voorbije zeven, acht jaar geëvolueerd is naar een autoritaire staat en een leiderschap dat geen respect heeft voor mensenrechten en de persvrijheid. De aanscherping van het ontwerpakkoord heeft vooral te maken met het vrijwaren van het recht op asiel en het toepassen van de conventie van Genève.
Vluchtelingen die in Griekenland aankomen terugsturen naar Turkije en enkele anderen op een vliegtuig naar Europa zetten: als dat de beste methode is, stel ik me daar wel vragen bij. Het zou beter zijn dat we doen wat we moeten doen als internationale gemeenschap, namelijk een internationaal plan maken. En dat we UNHCR, dat vluchtelingenkampen runt in de regio (Turkije, Jordanië en Libanon), steunen.
Eerst en vooral moeten we onze verplichtingen tegenover UNHCR nakomen. Van alle financiële middelen die aan UNHCR toegezegd zijn in 2015 is nog geen 53 procent werkelijk toegekomen. Dat heeft ervoor gezorgd dat de humanitaire hulp teruggeschroefd moest worden. Zolang de toestand en de armoede in die kampen zo groot is, gaan mensen naar Europa blijven komen. En gaan ze Jordanië, Libanon en Turkije blijven ontvluchten. Ik denk dat de wereldgemeenschap zich ook moet verbinden ten aanzien van de UNHCR om een aantal van die vluchtelingen die al 5 jaar zonder perspectief in die vluchtelingenkampen zitten te hervestigen.
Mensensmokkelaars hebben intussen al nieuwe routes opgestart. De route naar Italië flakkert op en er gaan routes komen via Bulgarije enzovoort. De vraag is of het ontwerpakkoord van vannacht tot iets wezenlijks gaat leiden. Ik denk dat dat geen sterk signaal is.’
Over de eisen van Turkije
‘In verband met de visumplicht die Turkije vanaf eind jullie zou willen zien verdwijnen, heb ik begrepen dat de staatshoofden gezegd hebben dat Turkije daarvoor eerst aan alle 72 voorwaarden moeten voldoen. Een andere voorwaarde die Turkije stelde voor het opnemen van vluchtelingen, is het openen van een aantal hoofdstukken over de toetredingsonderhandelingen. Daar wordt wel uitzicht op geboden, maar dat is afgezwakt in het ontwerpakkoord van vannacht, onder meer omwille van Cyprus.
Ik heb niets tegen het openen van hoofdstukken over onderhandelingen met Turkije en zeker niet tegen het openen van de hoofdstukken inzake democratie, mensenrechten en persvrijheid. Laat ons die maar openen en praten met de Turken. Dan zal heel snel blijken dat zij niet aan die voorwaarden voldoen en dat het nog even zal duren voor we dat hoofdstuk kunnen afsluiten.
Dat is symbolisch gepraat: ‘We mogen die hoofdstukken niet openen want dan gaan ze misschien lid worden.’ Terwijl het klaar en duidelijk is: toetreding van Turkije tot de EU is niet aan de orde. Nu niet, in 2019 niet en niet zolang Turkije niet voldoet aan de voorwaarden (en ik zie ze daar niet aan voldoen). De toestand is van die aard dat ze nog niet tot enkelhoogte komen om ook maar een klein beetje te kunnen voldoen aan de voorwaarden.’
Over de haalbaarheid van het ontwerpakkoord
‘Het is veel geblaat maar waarschijnlijk weinig wol. Het basisprobleem is dat we moeten erkennen dat we tot een politieke oplossing moeten komen in de regio zelf, om tot een oplossing te komen voor de vluchtelingencrisis. Mensen moeten de redenen ontnomen worden om te willen vluchten. En we moeten ervoor zorgen dat de levensomstandigheden in de kampen in de regio behoorlijk zijn.’
Kathleen Van Brempt (SP.A): ‘Het probleem is dat het allemaal te lang duurt’
Over het aangescherpte ontwerpakkoord
‘Wat ik gisteren (donderdag, red.) redelijk shockerend vond, was de boodschap dat er maar 72.000 mensen terug opgenomen konden worden in Europa. Dan vraag ik mij af waar dit allemaal voor nodig geweest is, op die manier gaat het natuurlijk niet lukken. Ik denk dat het voorstel nog altijd met haken en ogen aan elkaar hangt.’
Denkt u dat het akkoord de realiteitstest zal doorstaan?
‘Het probleem vandaag met Europa is dat iedereen terugplooit op zijn eigen lidstaat en alleen maar bezig is met dat belang. Daardoor komt er geen gemeenschappelijke oplossing uit de bus. Het basisprincipe moet zijn: als Europa een akkoord maakt, moet iedereen dat honoreren. We hebben gezien dat er in het verleden afspraken gemaakt zijn – waar niet iedereen het mee eens was – om te zorgen dat iedereen zijn deel moest doen van de opvang van vluchtelingen. Als een aantal landen daarna zeggen dat ze dat toch niet doen, kan Europa niet functioneren.
De essentie van het probleem is dat er een Europese oplossing moet komen voor een globaal probleem. Dat zal geen ideale oplossing zijn, maar iedereen moet een stuk solidair zijn in het opvangen van vluchtelingen en een stuk mee financieren aan de zware taak die bijvoorbeeld Griekenland heeft voor de bewaking van de grenzen enzoverder.
Turkije kan daar een onderdeel van uit maken, daar heb ik geen probleem mee. Maar de manier waarop er nu met Turkije wordt onderhandeld, daarvoor zitten we in een onderdanige positie. En wat absoluut niet kan, is dat mensenrechten ondergeschikt worden en men terug begint te praten over de toetreding van Turkije, want dat vind ik echt een heilloos verhaal.’
Investeren in een langetermijnoplossing?
‘Ik denk dat we allemaal beseffen dat we intussen in een andere wereld leven en dat migratiestromen daar deel van uitmaken. Die beheren kan alleen maar door een langetermijnoplossing. Alleen mag je dat niet doen onder het juk van deze crisis.
Het feit dat er zich een humanitaire crisis afspeelt in Griekenland, Turkije en Syrië, heeft ook nood aan een snelle oplossing. Het probleem is dat het allemaal te lang duurt. In dat opzicht steun ik het feit dat we op zoek gaan naar een oplossing op korte termijn. Maar laten we wel wezen: de échte oplossing zit in een gemeenschappelijk asiel- en migratiebeleid.’
Sander Loones (N-VA): ‘Wat vandaag op tafel ligt is dubbel’
Over het ontwerpakkoord
‘Wat voor ons vooral belangrijk is, is dat er een voorwaardelijkheid in zit: namelijk dat Turkije een aantal dingen moet doen vooraleer er verdere stappen mogelijk zijn. Turkije heeft tot nu toe belang gehad bij de migratiestroom om Europa onder druk te zetten en een aantal dingen binnen te halen. Maar als ze zullen zien dat dat niet lukt, zal die boodschap ook wel aankomen.
Bovendien is het resultaat van wat vandaag op tafel ligt dubbel: enerzijds een stuk verantwoordelijkheid bij Turkije, maar vooral ook een aantal Europese acties die realiteiten creëren. De grenzen boven Griekenland die dichtgaan, dat is een realiteit die nu al effect heeft. We zien namelijk dat het aantal nieuwkomers per dag gedaald is van 2.000 naar 1.300. En de deal met Turkije was nog niet eens gesloten. Met de aanvullende Turkse maatregelen moeten we ervoor zorgen dat dat cijfer nog meer daalt en dat we de crisis onder controle krijgen.
De kritiek die men heeft op het een-voor-een-beleid is dat Turkije daardoor een incentive zou hebben om mensen op bootjes te zetten. Als er sprake is van een bovengrens van 72.000 Syriërs (DS 18/03, nvdr) is dat er niet meer. Met zo’n maximumquotum geef je een incentive aan Turkije om niet met onze voeten te spelen.’
Wat vindt u van het feit dat de nadruk ligt op een oplossing om de migratiepiek op korte termijn in te dijken, in plaats van een langetermijnoplossing zoals een gemeenschappelijk Europees asielbeleid?
‘Die mening deel ik niet. Eerst en vooral bestaat er al veel gemeenschappelijk op vlak van migratie en asiel. Die procedures en rechten die asielzoekers hebben zijn al Europees geharmoniseerd, er bestaat al heel veel. Er komt een nieuwe Europese kustwacht, er komt dus een oplossing bij die geen kortetermijnoplossing is maar een structureel extra element – ik zou nooit het woord ‘oplossing’ willen gebruiken voor de situatie waar we nu in zitten.’
Over het akkoord tussen Turkije en de EU
‘Is dit akkoord perfect? Neen. Is het verdedigbaar? Ja, zeker. Belangrijker echter dan een deal te sluiten, is dat nu ook de resultaten volgen op het terrein’, liet Sander Loones weten nadat het nieuws bekend geraakte dat er een akkoord was.
‘Al maanden zegt de N-VA dat een pushbackbeleid nodig is, om gezinnen met kinderen te ontraden om de dodelijke overtocht te wagen in gammele bootjes. Iedereen schreeuwde moord en brand, maar dat is nu uiteindelijk wél verworven: alle illegale migranten zullen worden teruggebracht naar Turkije. Al maanden ook pleiten wij voor het invoeren van een maximumlimiet op het aantal asielzoekers dat in de EU kan worden opgevangen. Ook op dat punt was er veel kritiek, maar geeft de realiteit ons nu gelijk: het akkoord voorziet de hervestiging van maximaal 72.000 Syriërs vanuit Turkije naar de EU.’
Het bereiken van dit akkoord heeft heel wat voeten in de aarde gehad. “Europees Raadsvoorzitter Donald Tusk zet zichzelf met deze deal écht op de Europese kaart”, stelt Loones. “Maar indien alle regeringsleiders hem meer vertrouwen hadden verleend, zou de deal er wellicht nog beter hebben uitgezien. Door het eigengereide optreden van mevrouw Merkel zijn enkele thema’s toegevoegd aan de discussie, zoals de vraag over de visumliberalisering en over de toetreding van Turkije tot de EU. We hadden dat liever anders gezien.” Lees de volledige verklaring van N-VA hier.
Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier
