België investeert in omstreden Congolees palmoliebedrijf

De arbeiders van palmoliebedrijf Feronia worden blootgesteld aan pesticides en krijgen een karig loon, aldus Human Rights Watch

De Belgische Investeringsmaatschappij voor Ontwikkelingslanden (BIO) investeert samen met drie andere Europese investeringsbanken in Feronia, een palmoliebedrijf dat actief is in Congo. Nieuw onderzoek van Human Rights Watch bevestigt maandag eerdere aantijgingen dat het bedrijf de rechten van het personeel schendt en afval dumpt in de natuur. De arbeiders die op de drie plantages van Feronia werken, worden blootgesteld aan pesticides en krijgen een karig loon, besluit Human Rights Watch (HRW) uit gesprekken met meer dan 200 betrokkenen.

Sinds 2013 hebben de vier ontwikkelingsbanken – behalve BIO zijn dat het Britse CDC Group, het Duitse DEG en het Nederlandse FMO – 100 miljoen dollar in Feronia en zijn Congolese dochter Plantations et Huileries du Congo (PHC).

Meer dan 10.000 mensen werken voor PHC, en het bedrijf is daarmee een van de vijf grootste privé-werkgevers in het land. Bovendien wonen goed 100.000 mensen op de plantagegronden. Op die plantages worden arbeiders blootgesteld aan gevaarlijke pesticiden.

Impotent

De HRW-onderzoekers spraken met een veertigtal arbeiders die blootgesteld werden aan pesticiden. Twee derden zijn impotent geworden sinds ze bij Feronia begonnen te werken, en velen klagen over huidirritatie, oogproblemen of blaren. De medewerkers ondergingen medische testen, maar geen een van de bevraagde arbeiders kreeg ooit de resultaten van dat onderzoek.

HRW zet ook vraagtekens bij de impact van Feronia op het milieu. Zeker twee van de oliemolens van het bedrijf dumpen elke week tonnen aan onbehandeld afval. Op één plantage komt het afval terecht in een natuurlijk meer, verbonden met een rivier, waarin vrouwen en kinderen baden en kookgerei wassen.

De directie ontkent dat ze het personeel te weinig betaalt, maar tegenover HRW gaven management en medewerkers aan dat de Congolese arbeidswetgeving wel degelijk geschonden wordt. Het merendeel van de Congolese arbeiders zou minder dan 1,9 dollar per dag verdienen, onder de extreme-armoededrempel van de Wereldbank.

De betrokken banken hebben ‘aanzienlijke macht’ over de bedrijven, omdat ze verschillende voorwaarden verbinden aan de leningen die ze toekennen. In een reactie gaven de vier banken al aan dat ze risicobeoordelingen hadden uitgevoerd en dat er plannen zijn om de problemen aan te pakken. Om welke plannen het gaat, wilden ze niet kwijt.

BIO is binnen de Belgische ontwikkelingssamenwerking een van de sleutelactoren op het gebied van de financiering van de privé in ontwikkelingslanden. De Belgische overheid is de enige aandeelhouder van BIO.

De Franstalige koepel van ontwikkelingsorganisaties CNCD-11.11.11 berichtte eerder dit jaar ook al over Feronia. BIO zou 11 miljoen dollar in Feronia geïnvesteerd hebben. Volgens een artikel in Le Vif begin dit jaar werd de Belgische bank op voorhand verwittigd door Congolese en Belgische ngo’s.

‘Deze banken hebben miljarden dollars geïnvesteerd in meer dan 2.000 projecten in ontwikkelingslanden’, zegt Luciana Tellez van HRW. ‘Ze moeten hervormingen doorvoeren, niet alleen om de duizenden arbeiders op de Congolese palmolieplantages te beschermen, maar om een standaard te zetten die soortgelijk misbruik door andere bedrijven moet vermijden.’

Maandag/vandaag houdt Feronia een aandeelhoudersvergadering met de vier banken over de stappen die het op vlak van milieu en het sociale gezet heeft.

De Croo: ‘Geen evidente investering’

‘We kunnen het rapport van Human Rights Watch niet zomaar naast ons neerleggen’, reageert ontslagnemend minister van Ontwikkelingssamenwerking Alexander De Croo in De Ochtend. ‘We moeten die conclusies heel ernstig nemen en gebruiken als hefboom naar de directie van Feronia toe.’

De Croo wijst er wel op dat er door de betrokken investering al belangrijke stappen vooruit zijn gezet. ‘Ik denk dat de lonen de voorbije jaren maal drie zijn gegaan. Er is heel veel geïnvesteerd, maar we weten dat er ook nog grote stappen vooruit moeten worden gezet’, aldus De Croo. De Open VLD’er zegt dat het gaat om een belangrijke investering. ‘Het is geen evidente investering, maar als wij het niet doen, zal niemand anders ze doen. Als wij het niet doen, duw je 100.000 mensen in nog grotere armoede dan ze al zitten’.