‘Badkuipontsnapping’ van drugskoning toont omvang Mexicaanse corruptie

De badkuip van El Chapo © REUTERS
Rudi Rotthier

De ontsnapping van drugsbaron Joaquin “El Chapo” Guzman via een gesofistikeerd tunnel van 1,5 kilometer toont wat er mogelijk is in het land. De Mexicaanse president, die de bewaking van El Chapo “een dagelijkse prioriteit” had genoemd, staat nu met de billen bloot.

Toen drugsbaron Joaquin “El Chapo” Guzman, op dat moment de meest gezochte man in de VS en Mexico, in februari vorig jaar werd gearresteerd, vroeg een tv-journalist aan de Mexicaanse president Enrique Pena Nieto hoelang het zou duren vooraleer hij opnieuw zou ontsnappen. Zo’n ontsnapping, aldus de president, zou “onvergeeflijk” zijn.

Na een eerdere arrestatie, in 2001, wist El Chapo blijkbaar in een wasgoedcontainer te ontsnappen. Toen volstond het om één gevangenismedewerker om te kopen, die volgens sommige bronnen 2,5 miljoen dollar ontving.

Dit keer, zei de president, zou het anders gaan. Zijn regering zou elke dag vragen: “Wordt hij voldoende in de gaten gehouden? Is hij beveiligd”. Het zou een “dagelijkse prioriteit” worden om de drugsbaron in de gevangenis te houden en voor de rechter te brengen. Hij werd opgesloten in de best beveiligde gevangenis van het land, Altiplano.

Guzman, bij zijn arrestatie in februari vorig jaar
Guzman, bij zijn arrestatie in februari vorig jaar © REUTERS

Die dagelijkse zorg heeft niet kunnen verhinderen dat El Chapo (De Korte) dit weekend weer een spectaculaire ontsnapping heeft gerealiseerd. Dit keer liet hij handlangers op anderhalve kilometer van de gevangenis een huis bouwen. Daar begonnen ze mee in februari van dit jaar, en het bouw wilde niet echt opschieten. Het was ook nooit de bedoeling om een huis te bouwen – ze maakten van de bouwwerf gebruik om aan ondertunneling te werken. De tunnel werd voorzien van luchtverversing en verlichting en werd gebouwd op de lengte van hun leider – de tunnel was 1,65 meter hoog.

Lang bad

De handlangers moeten ook precieze plannen van de gevangenis gehad hebben, en een gps-signaal van Guzman, want ze kwamen exact onder de badkuip uit waar de prestigieuze gevangene zich zaterdagavond kon gaan wassen. De badruimte is een van de weinige plaatsen in de gevangenis zonder camerabewaking.

De gravers maakten een gat van 50 centimeter bij 50 onder de badkuip, waardoor Guzman ontsnapte. Via een ladder kwam hij in de verlichte gang terecht.

Tegen de tijd dat een cipier de badruimte kwam controleren, was El Chapo al op vrije voeten.

Guzman heeft zijn titel van ‘drugskoning’ met veel bloed verdiend. Hij staat aan het hoofd van het grootste drugskartel in Mexico, Sinaloa, (en heeft de concurrentie vele koppen kleiner gemaakt), is verantwoordelijk voor de meeste drugimporten in de VS, en is volgens alle schattingen op zijn minst een miljardair. Zijn leeftijd is onbekend, maar men schat hem tussen 55 en 60.

De Mexicaanse autoriteiten zouden dertig arrestaties verricht hebben, zowel bij medewerkers van de gevangenis, bij mensen die bij de bouw van het huis waren betrokken en bij bezoekers van Guzman. De contacten tussen deze bezoekers van de gevangene en gevangenispersoneel worden nader bekeken. Ook looft de regering een beloning uit van 3,8 miljoen dollar voor wie aanwijzingen geeft die tot de arrestatie van de ontsnapte leiden.

Er is een massale klopjacht aan de gang, maar de Amerikaanse inlichtingendienst vermoeden dat Guzman allang in het buitenland is ondergedoken.

‘Zilver of lood’

El Chapo heeft veel ervaring met tunnels. Zijn kartel construeert tunnels onder de grens met de VS om drugs en in tweede instantie illegalen in het land te smokkelen.

Volgens nieuwssite The Daily Beast zijn er sinds 2008 75 dergelijke tunnels ontdekt.

Mexicanen zien, volgens een verslag in The New York Times, nog wel de (zwarte) humor van de zaak. Ze vergelijken de kaduke, steeds vertraagde werken aan de metro van Mexico City met de snelle voortgang van de tunnel die de drugsbaron bevrijdde.

De ontsnapping is niet alleen een opdoffer voor de president. Ze toont hoe weinig impact die heeft op een hogelijk corrupt systeem, waarbij misdadigers via geld en dreigement veel en misschien alles gedaan krijgen. Men biedt in dit geval cipiers de keuze tussen “zilver en lood”, waarbij zilver voor geld staat en lood voor een kogel. De “zilver of lood”-aanpak maakt de strijd tegen corruptie in het land bijzonder moeilijk.

El Chapo is de topdrugsman in Mexico, en volgens de Amerikaanse pers de belangrijkste drughandelaar “in de wereld”. Volgens een werknemer van het Amerikaans agentschap tegen drugs, DEA, doet hij Pablo Escobar, de legendarische Columbiaanse drugsbaron, op een boyscout lijken. Hij heerst dõor terreur, vooral tegenover concurrenten, en is onder meer berucht voor zijn zuurbaden, waarbij tegenstanders levend in zuur worden ondergedompeld. Bij drugsoorlogen tussen kartels zijn “tienduizenden” Mexicanen omgekomen.

Maar tegelijk manipuleert hij op vrij gesofistikeerde manier de markt. Zo zijn onder zijn regime de drugsprijzen in de VS zodanig gedaald dat vele Amerikanen in bijvoorbeeld heroïne een goedkoper alternatief vinden voor pijnstilllers op voorschrift.

‘Hoerenzoon Trump zal zijn woorden inslikken’

De VS hadden uitdrukkelijk en herhaaldelijk om de uitlevering van Guzman gevraagd, onder meer omdat er twijfels bestonden over de beveiliging van de gevangenis, maar daar is Mexico nooit op ingegaan.

Zowel in Mexico als in de VS wordt erover gespeculeerd dat de niet-uitlevering ook te maken kan hebben met verwevenheid tussen drugskartel en politiek.

De Amerikaanse presidentskandidaat Donald Trump, die van de strijd tegen Mexicaanse illegalen het hoofdpunt van zijn campagne heeft gemaakt, heeft intussen de FBI gewezen op een met Guzman gelinkte tweet waarin hij wordt bedreigd. gemeld dat er een dreigement tegen zijn campagne, afkomstig uit de omgeving van Guzman. “Doe verder hoerenzoen en ik zal je je fucking woorden doen inslikken”.

Of er inderdaad een verband is tussen Guzman en de tweet is onduidelijk en is eerlijk gezegd niet zo waarschijnlijk – hij werd in 2014 gearresteerd omdat men zijn e-communicatie wist te traceren. Maar de ontsnapping van El Chapo past in het kraam van The Donald en leidt tot een barrage aan tweets van hem.

Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier

Partner Content