Piet Swimberghe

‘Art Basel: 80 procent van wat u ziet is over 20 jaar onverkoopbaar’

Morgen opent de wereldvermaarde kunstbeurs Art Basel de deuren. U loopt er tot zondag tussen honderden gefortuneerde collectioneurs door de droomwereld van de hedendaagse kunst. Maar u vergeet, zoals iedereen, één ding: 80 procent van wat er wordt getoond is over 20 jaar geen fluit meer waard.

‘Art Basel: 80 procent van wat u ziet is over 20 jaar onverkoopbaar’

Met waarde bedoelen we niet alleen dat er geen centen meer voor zullen worden opgehoest, maar ook dat het kunsthistorisch misschien van veel minder betekenis zal zijn dan we nu vermoeden. Dus droomt u lekker een weg door die beurs, maar val niet in slaap. Daarom herinner ik u even aan enkele bijzondere uitspraken van de beursdirecteur van Art Basel 2016, Mark Spiegler, die hij gaf in een interview (26.01.2016) aan The Art Newspaper.

De hedendaagse verzamelaar denkt te veel aan geld, speculatie en koopt te snel, zonder eerst allerlei musea en tentoonstellingen af te lopen, want daar heeft hij geen tijd meer voor of neemt hij ook geen tijd voor.

Volgens Spiegler moet u zich vooreerst ook niet al te veel voorstellen van de beau monde op zo’n beurs. Laat u niet intimideren door de pocherige collectioneurs die met bankbiljetten zwaaien. Dat heeft hij natuurlijk niet op deze manier gezegd. Spiegler verklaart dat heel veel van de hedendaagse verzamelaars lichtgewichten zijn inzake kennis vergeleken met de collectioneurs van weleer, die heuse connaisseurs waren. De hedendaagse verzamelaar denkt te veel aan geld, speculatie en koopt te snel, zonder eerst allerlei musea en tentoonstellingen af te lopen, want daar heeft hij geen tijd meer voor of neemt hij ook geen tijd voor. Maar de fout ligt niet alleen bij de opgejaagde verzamelaar, aldus Spiegler, ook bij het milieu, de kunstenaars en de kunsthandelaren die steeds sneller vruchten willen plukken. Vroeger moest je minstens 50 zijn voor het krijgen van een grote hommagetentoonstelling, nu kan het veel jonger, aldus Spiegler. Hij wijst er op dat door dit opjagen veel kunstenaars snel zijn opgebrand en dat de productie zo wordt opgedreven dat te veel kunstwerken op elkaar gaan gelijken. Zijn dit geen prachtige doordenkertjes?

Louter om de centen

Maar nu komt het neusje van de zalm. Mark Spiegler trekt de poten van onder onze stoelen door te stellen dat 80 procent van de goed verkopende kunstenaars, onze iconen dus, over 20 jaar onverkoopbaar zullen zijn. Stel je voor! Als ik dit lees, schieten me er allerlei klinkende namen door het hoofd. Nee, ik ga ze hier niet opsommen, vul het lijstje zelf maar in… Dat wil dus zeggen dat meer dan drie vierde van wat er op Art Basel te zien is over amper een kwarteeuw onverkoopbaar is. Sta daar toch even bij stil. En dan denk ik meteen ook terug aan een interview met kunstverzamelaar Mark Vanmoerkerke op Kanaal Z (2011) waarin hij een gelijkaardige vergelijking maakte en stelde dat van de 5.000 kunstenaars die in de jaren 80 in New York furore maakten er nu nog slechts 2 procent kunstenaar zijn. Klinkt ook dat niet ondeugend?

Wie natuurlijk tot de jetset behoort en fier is op zijn pas verworven collectie hedendaagse kunst wordt niet graag aan zoiets triviaal en ontluisterend herinnerd. Maar ik vrees dat er toch iets van aan is. Ik verzamel onder meer oude tentoonstellingscatalogi uit binnen- en buitenland, en ontdek daar inderdaad zoveel namen in waar je nu amper nog van hoort en waarvan je ook geen veilingresultaten terugvindt op Artprice of Artnet. En dit is steeds een teken aan de wand, het gaat niet louter om de centen, maar wat nu niet meer op de markt verschijnt zit in de vergeethoek. En slechts een klein deel daarvan is het waard om echt te worden herontdekt.

Altijd zo geweest

Nu heeft ieder die wat aardig in de slappe was zit hedendaagse kunst in huis.

Daarom is het net zo nuttig om even in de geschiedenis te duiken. De Romantische School die eind 19de eeuw zo’n aantrek had en voor hoge bedragen werd verhandeld, had na de Eerste Wereldoorlog nog amper waarde. Dat is nu ook het Vlaamse expressionisme overkomen. Dat geldt natuurlijk niet voor alle werken, maar veel van de doorsnee tableaus die jarenlang, tot in de jaren 80, voor hoge bedragen werden aangeboden, zijn nu onverkoopbaar. En ga zo maar door. Het is een feit dat de kopers van nu, daar heeft Spiegler gelijk in, te veel meegaan met de trend zonder echte kennis van zaken. Ze pakken uit met hedendaagse kunst omdat het nu eenmaal hoort bij hun uitstraling en sociale status. De kunstmarkt beschikte nooit eerder over zo’n grote groep makkelijke kopers/verzamelaars. Vroeger was dit een zeldzaam en moeilijk ras, nu heeft ieder die wat aardig in de slappe was zit hedendaagse kunst in huis. De bescheiden collectioneur is tevreden met multipels, wie gefortuneerd is, verwerft heuse kunstwerken. En wie het even kan veroorloven heeft zijn privémuseum. Dit is geen louter Vlaams fenomeen merk je op Art Basel, want hier komen ze van over de hele aardkluit naartoe. Basel is zeker de moeite, maar vergeet de uitspraken niet van de heer Mark Spiegler die het net iets beter weet!

Art Basel van 16 tot 19 juni, van 11 tot 19h, www.artbasel.com

.

Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier

Partner Content