Argentinië maakt zich op voor ingrijpende economische hervormingen

Argentijns president Mauricio Macri heeft sinds zondag alle troefkaarten in handen om zijn land door een reeks economische hervormingen te leiden.

Argentijns president Mauricio Macri heeft sinds zondag alle troefkaarten in handen om zijn land door een reeks economische hervormingen te leiden. Macri werd twee jaar terug president zonder sterk mandaat van de Argentijnen: in de eerste ronde van de presidentsverkiezingen verloor hij nog, en in de tweede ronde won hij met amper drie procent voorsprong. In het Congres had Macri steun van amper een op de vijf senatoren en een op de drie afgevaardigden.

De gedeeltelijke parlementsverkiezingen van zondag hebben daar aanzienlijk verandering in gebracht. Cambiemos, de centrumrechtse coalitie van Macri, won niet alleen in de vijf belangrijkste districten van het land, maar ook in verscheidene provincies in het noorden, waar de armoede groter is. Het noorden had Macri tot nog toe de rug toegekeerd. Macri’s coalitie versloeg bovendien zijn belangrijkste tegenstander, oud-president Cristina Fernández, met een kandidaat met een bescheiden profiel. In totaal haalde Cambiemos 13 van de 24 districten binnen en haalde de coalitie meer dan 40 procent van alle stemmen.

Ook al is een absolute meerderheid nog veraf, Macri breidt in beide kamers in het parlement zijn macht fors uit. Terwijl de sowieso al erg verdeelde oppositie haar strategie nu moet herbekijken, kan Macri vol vertrouwen de tweede helft van zijn mandaat tegemoetzien. Alle analisten zijn het erover eens dat hij nu zware economische hervormingen gaat doorvoeren, zoals de president ook zelf al aangaf.

‘We zijn nog maar pas begonnen met de transformatie van ons geliefde Argentinië,’ zei Macri zondagnacht toen de uitslag bekend werd. Op de persconferentie maandag voegde hij daaraan toe: ‘Argentinië mag niet bang zijn voor hervormingen. Ze zullen ons toelaten te evolueren. Het zal de mensen enthousiast en blij maken.’

Het positieve verkiezingsresultaat komt er na een periode waarin de regering flink in het verweer moest door de zaak rond Santiago Maldonado, een jongeman die op 1 augustus verdween na een manifestatie waartegen de politie hard had opgetreden. De affaire beroert de publieke opinie al maanden. Grote delen van de samenleving hadden de politie beschuldigd van betrokkenheid bij de verdwijning van Maldonado.

Het lichaam van Maldonado werd vorige week uiteindelijk gevonden. Amper twee dagen voor de verkiezingen vond de autopsie plaats, die aangaf dat er geen externe letsels waren. Dat verstevigt de hypothese dat hij door verdrinking is omgekomen. Een opluchting voor de regering, want Die had wekenlang het optreden van de politie verdedigd.

Presidentverkiezingen in 2019

Intussen ziet het ernaar uit dat Macri de eerste democratisch verkozen niet-peronistische president wordt die zijn volledige mandaat uitzit sinds Marcelo de Alvear in 1928. Macri komt ook meteen in pole position voor de lange aanloop naar de presidentsverkiezingen van 2019. De centrumlinkse Cristina Fernández werd zondag wel tot senator verkozen, maar haar aanhang blijft beperkt: Macri’s kandidaat, de relatief onbekende Esteban Bullrich, haalde 41 procent, 4 procentpunt meer dan Fernández.

Bovendien verloor ook Juan Manuel Urtubey, de gouverneur met de grootste politieke aspiraties, van Cambiemos.

‘De eerste twee jaar waren overgangsjaren’, zegt socioloog en politiek analist Carlos de Angelis. ‘De echte regeerperiode van Macri begint nu pas. Ik denk dat we versteld zullen staan van sommige maatregelen.’

‘Er zullen hervormingen komen voor belastingen, arbeidsmarkt, pensioenen. Men wil de uitgaven van de overheid verminderen, maar dat zal niet grof gebeuren, omdat er anders sociale spanningen komen. De regering is niet dom.’

Volgens overheidscijfers leeft 28,6 procent van de Argentijnen in armoede. Het begrotingstekort bedraagt dit jaar 4,2 procent van het bruto binnenlands product. De regering wil dat verminderen naar 3,2 procent volgend jaar en 2,2 procent in 2019.

Pensioenhervorming

‘Overal ter wereld is er een pensioendebat, een gevolg van de vooruitgang van de geneeskunde en de hogere levensverwachting’, zei Macri na zijn overwinning. Experts wijzen erop dat Argentinië per gepensioneerde amper 1,4 werknemers telt, een onhoudbare situatie. Ook om die reden wil Macri meer witte banen. ‘De helft van de Argentijnen werkt nu in het zwart’, zegt hij.

De president wil ook de hoge arbeidskosten aanpakken. ‘Argentinië heeft concurrentiekracht verloren door de hoge arbeidskosten’, zegt Patricio Giusto, analist van het bedrijf Diagnóstico Político. ‘Daardoor voert het vandaag 30 procent minder uit dan in 2011. De ondernemers vragen al lang hervormingen. Als Macri die wil doorvoeren, is het nu of nooit. Zo’n overwinning was alleen mogelijk omdat een meerderheid van de bevolking het beter heeft dan onder de vorige regering.’

Ook Cristina Fernández twijfelt er niet aan dat er hervormingen komen. Die zullen veel Argentijnen pijn doen, zei ze zondag, toen ze haar nederlaag toegaf. Ze beloofde deze regering te blijven bekampen.

Niettemin mag deze regering niet denken dat de uitslag van zondag een goedkeuring van Macri’s economische koers inhoudt, zegt politicoloog Lucas Romero, directeur van het marktonderzoeksbureau Synopsis. ‘Onze studies vertellen ons dat amper 30 procent van de bevolking vindt dat het economisch beleid goed zit.’

‘In deze tweede etappe zal de regering met economische resultaten moeten komen. De uitdagingen zijn zeer complex. Zo blijft de inflatie hoog.’