Antony Blinken, buitenlandminister VS: ‘Ons doel is niet om China te beteugelen’

Antony Blinken: 'We vragen onze partners niet om te kiezen tussen China en de VS.' © BelgaImages

Volgens Antony Blinken, de Amerikaanse minister van Buitenlandse Zaken, is een gezamenlijke westerse aanpak van autocratische regimes als Rusland en China essentieel. ‘We staan open voor onderhandelingen met Rusland, maar de vraag is of Rusland daar voor openstaat.’

Antony Blinken (59) is de naaste vertrouweling van de Amerikaanse president Joe Biden. Jarenlang was Blinken de bescheiden tweede man – hij werkte eerst voor Biden als stafmedewerker in de Senaat en klom later op tot nationaal veiligheidsadviseur en onderminister van Buitenlandse Zaken in de regering van Barack Obama.

Blinken wordt beschouwd als een vertegenwoordiger van een actief Amerikaans buitenlands beleid en ziet het als de taak van de Verenigde Staten om multilaterale organisaties te versterken en democratieën te verdedigen tegen autoritaire regimes als Rusland of China. ‘We moeten ons focussen op het hier en nu, op de mogelijkheden en de problemen waarmee burgers over de hele wereld worden geconfronteerd. De voorbije maanden hebben we bewezen dat we in staat zijn om in samenwerking met verschillende partners belangrijke resultaten te boeken.’

Er is bezorgdheid dat Donald Trump of een soortgelijke populist in 2025 het Witte Huis zal overnemen. Is de Amerikaanse democratie nog steeds fragiel? Moeten de Europeanen zelfstandiger worden?

Antony Blinken: We moeten de burgers laten zien dat democratieën werken. Het succes van onze aanpak blijkt uit de goede samenwerking binnen de G7 en binnen de Navo. We hebben ons ertoe verbonden een miljard doses van het coronavaccin te verdelen. Er is een toezegging om niet langer financiële steun te verlenen aan elektriciteitscentrales op basis van steenkool. Dat toont aan dat wij de bescherming van het klimaat ernstig nemen. Tussen de EU en de VS proberen we handelsconflicten die al vele jaren smeulen op te lossen of op zijn minst te bevriezen.

President Joe Biden is gekant tegen de Nord Stream 2-pijpleiding, voor het transport van Russisch aardgas naar Duitsland. Toch heeft uw regering de sancties tegen de exploitatiemaatschappij van Nord Stream 2 en haar directeur opgeschort. Waarom?

Blinken: Met de bouw van de pijpleiding was al in 2018 gestart. Ze was al voor 90 procent klaar toen we in januari 2021 de regering overnamen. We kunnen het project niet ongedaan maken. President Biden zegt inderdaad al lang dat Nord Stream 2 een economisch en strategisch dwangmiddel in de handen van Rusland kan worden. Het kan niet alleen tegen Oekraïne worden ingezet, maar tegen Europa als geheel, omdat de pijpleiding de afhankelijkheid van Russisch gas vergroot.

We moeten nu vooral kijken hoe we de schade kunnen beperken als president Vladimir Poetin de pijpleiding zou misbruiken. In het parlement bespreken we momenteel hoe we kunnen garanderen dat de leiding geen chantage-instrument wordt en dat de belangen van Oekraïne gevrijwaard blijven. We hebben de sancties opgeschort, maar die opschorting kan worden teruggedraaid.

De crisis in Oekraïne laat zien dat er ondanks internationaal overleg nauwelijks vooruitgang is geboekt. Was het een vergissing van de voormalige Amerikaanse president Barack Obama om het conflict in Oekraïne feitelijk aan de Europeanen over te laten?

Blinken: Amerika heeft zich in 2015 en 2016 erg ingespannen voor Oekraïne. Wij gingen ervan uit dat internationaal overleg het belangrijkste instrument was om het vredesproces van Minsk tot een goed einde te brengen. Maar Rusland heeft zich helaas voor een groot deel niet gehouden aan de resultaten van dat overleg. President Biden heeft het probleem besproken met president Poetin, en natuurlijk ook met bondskanselier Angela Merkel en de Franse president Emmanuel Macron. We hebben Rusland laten weten dat we bereid zijn om de onderhandelingen nieuw leven in te blazen, als Rusland zich daar serieus voor wil inzetten.

Ons doel is niet om China te beteugelen. Ons doel is het behoud van een vrij en gereguleerd internationaal systeem.

Alles hangt dus af van de vraag of Rusland niet eerder de voorkeur geeft aan een bevroren conflict, dat het naar eigen goeddunken kan laten escaleren. Onlangs is het aantal Russische troepen aan de Oekraïense grens massaal opgevoerd. We zetten ons in voor de soevereiniteit en de territoriale integriteit van Oekraïne, en we verzekeren dat het land de middelen heeft om zich tegen Russische agressie te verdedigen. We steunen ook de Oekraïense inspanningen om corruptie en tekortkomingen in het democratische proces aan te pakken.

Vlak voor het aantreden van Joe Biden sloten de EU en China een handelsakkoord dat Europese bedrijven betere investeringsmogelijkheden in China moet bieden. Ziet Amerika dat met lede ogen aan?

Blinken: Ons doel is niet om China te beteugelen. Ons doel is het behoud van een vrij en gereguleerd internationaal systeem dat met Amerikaanse hulp tot stand is gekomen en waarin we de afgelopen decennia veel geïnvesteerd hebben. Als dat systeem op de helling wordt gezet door China of andere landen, vinden we het belangrijk de verdediging ervan op te nemen – eenvoudigweg omdat het de Amerikaanse burgers dient.

Maar we zien natuurlijk dat we allemaal een complexe relatie met China hebben, die diverse aspecten heeft; we zijn tegenstanders en concurrenten, maar ook partners. Welk aspect men ook benadrukt, het lijkt ons voor iedereen beter als we China eensgezind tegemoet treden. We willen er zeker van zijn dat we allemaal samen erkennen welke uitdagingen het beleid in China met zich meebrengt. Bijvoorbeeld wanneer het gaat om de informatietechnologie die in ons leven zo belangrijk is.

Wanneer de Chinese overheid ‘particuliere ondernemingen’ onder de arm neemt, is de realiteit helaas dat er geen scheiding is tussen overheid en privésector. De overheid heeft de mogelijkheid om elk bedrijf te controleren en te dwingen informatie te geven. Dus moeten we uitkijken. De voorbije weken is de eensgezindheid over de manier waarop we China moeten aanpakken gegroeid, bijvoorbeeld op de G7-top in Cornwall. De vorige keer dat de G7-leiders bijeenkwamen, werd China niet eens genoemd in het slotcommuniqué. Bij de Navo ging het net zo. Toen de Alliantie in 2010 haar laatste strategisch concept opstelde, werd China niet genoemd.

Nu hebben we een nieuwe focus. Ik denk dus dat we tot een gemeenschappelijk standpunt komen dat rekening houdt met de complexe verhoudingen. We vragen onze partners niet om te kiezen tussen China en de Verenigde Staten. We zeggen alleen dat we een aantal waarden en gemeenschappelijke belangen delen en dat we moeten blijven opkomen voor vrijheid en openheid.

Amerikaanse burgers mogen sinds kort de EU weer binnen, terwijl het omgekeerde nog niet het geval is. Waarom mogen EU-burgers die tegen corona ingeënt zijn niet naar de VS vliegen, en wanneer wordt het reisverbod opgeheven?

Blinken: We volgen daarover het advies van de wetenschap en de aanbevelingen van het Centre for Disease Control and Prevention (CDC). Er is ook overleg met de EU. Maar ik kan u geen specifieke datum geven. We hopen dat er binnenkort weer volop gereisd mag worden, maar we moeten voorzichtig te werk gaan.

© Der Spiegel

Antony Blinken

– 1962 Antony Blinken wordt geboren in New York als zoon van Judith Blinken en Donald Blinken, een Joodse zakenman en diplomaat

– Studeert rechten aan Harvard en werkt als jurist in New York en Parijs

– 1994-2001 lid van de National Security Staff van het Witte Huis en Senior Director for European Affairs onder president Clinton

– 2009-2013 veiligheidsadviseur van vicepresident Joe Biden onder president Obama

– 2015-2017 onderminister van Buitenlandse Zaken in de regering-Obama

– 2021 minister van Buitenlandse Zaken in het kabinet van Joe Biden

Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier

Partner Content