Griekse grenswachters schenden systematisch het Europees en internationaal recht door vluchtelingen en migranten met geweld op te pakken en illegaal uit te zetten. Dat zegt Amnesty International althans in een nieuw rapport.
In het rapport ‘Greece: Violence, lies and pushbacks’ (Griekenland: geweld, leugens en pushbacks) komen getuigenissen van zestien mensen aan bod die volgens de mensenrechtenorganisatie 21 pushbacks meemaakten. ‘In totaal zouden naar schatting duizend mensen slachtoffer zijn geworden van deze illegale uitzettingen, soms uitgevoerd vanuit onofficiële detentielocaties’, zegt Amnesty. Het onderzoek van de ngo focust op het Turks-Griekse grensgebied aan de rivier Maritsa (Evros in het Grieks) en gaat over de periode tussen maart en december 2020.
Amnesty heeft het over ‘diepgewortelde praktijken’ van de Griekse grensbewakers. ‘Het is duidelijk dat verschillende Griekse autoriteiten nauw samenwerken om mensen die veiligheid zoeken in Griekenland, op brute wijze te arresteren en vast te houden’, zegt migratieonderzoeker Adriana Tidona van Amnesty. ‘Het niveau van organisatie dat nodig is om dit op deze schaal uit te voeren, laat zien hoe ver Griekenland gaat om mensen illegaal terug te sturen en dit vervolgens te verdoezelen.’
Gewelddadig behandeld
De overgrote meerderheid van de mensen die de ngo sprak, zei dat ze gewelddadig behandeld zijn geweest of dat ze dat bij anderen hebben zien gebeuren. Het geweld kwam zowel van geüniformeerde Griekse functionarissen als mannen in burgerkleding, luidt het. ‘Er werd geslagen met stokken of knuppels, getrapt en geduwd, met soms ernstige verwondingen tot gevolg. Mannen werden vaak onderworpen aan vernederende en agressieve naakte fouilleringen, soms in het zicht van vrouwen en kinderen.’
Amnesty benadrukt dat het gerapporteerde geweld in strijd is met het internationale verbod op onmenselijke of vernederende behandeling. Sommige incidenten kwamen volgens de organisatie zelfs neer op marteling. ‘Zo doet een Syrische man verslag van hoe “soldaten” in het zwart gekleed en met bivakmutsen op, zijn groep naar de Evros-rivier terugbrachten.
Iemand die probeerde te ontsnappen, werd zo meedogenloos hard geslagen dat zijn ruggengraat vermoedelijk werd gebroken’, zegt Amnesty. ‘Een ander vertelt hoe een man die niet kon zwemmen, toch het water in werd gedwongen. De man werd meegesleurd door de stroming en niet meer gezien.’
Pushbacks
Pushbacks vinden volgens het rapport overigens niet alleen plaats in grensgebieden, mensen zouden ook tot ver op het Griekse vasteland opgepakt en vastgehouden worden om vervolgens via de regio rond de Maritsa illegaal te worden teruggestuurd. Volgens getuigenissen bij Amnesty zouden zo ook geregistreerde asielzoekers worden uitgezet.
Bovendien concludeert het rapport dat Frontex, het grensbewakingsagentschap van de Europese Unie, afwist van de wanpraktijken, omdat de pushbacks gebeurden in gebieden waar het agentschap met ‘grote aantallen’ aanwezig is. ‘Het agentschap kan daarom niet beweren dat het niets weet van de misstanden die wij, en vele anderen, hebben vastgelegd’, concludeert Tidona.
Amnesty roept Griekenland op om ‘onmiddellijk te stoppen met alle vormen van illegale uitzettingen op land en op zee’, luidt het. Het land moet ‘eindelijk de ernst en de omvang van deze praktijken erkennen en alle beschuldigingen onderzoeken’. De EU zou er bovendien beter op moeten toezien dat er geen mensenrechtenschendingen gebeuren.
