Europa stuurt duizenden mensen terug naar Afghanistan terwijl ze daar het risico lopen gefolterd, gekidnapt en gedood te worden. Dat zegt Amnesty International in een nieuw rapport. De organisatie vraagt een moratorium op de terugkeer naar het land.
Het rapport ‘Forced Back to Danger: Asylum-Seekers Returned from Europe to Afghanistan‘ werd woensdag voorgesteld door auteur Anna Shea in Brussel. Shea trok in mei van dit jaar met een aantal van haar collega’s naar Afghanistan en interviewde verschillende families over hun beproevingen na uitwijzing uit Europa. Die verhalen staafden ze met medische rapporten, getuigenissen van advocaten, lokale ngo’s, enz.
‘Ik heb al vaak bange mensen ontmoet, maar nog nooit waren die zo bang als in Kaboel‘, zegt Shea. ‘De mensen leven er in voortdurende angst voor geweld, bombardementen, folteringen, kidnapping en vervolging wegens hun religieuze geaardheid of religie. Het land kent meer dan twintig gewapende groeperingen als de taliban en IS. De Europese overheden claimen dat bepaalde delen van Afghanistan veilig zijn, maar dat klopt niet. Iedereen is er een potentieel slachtoffer.’
Volgens Shea is Afghanistan bovendien de afgelopen jaren nog gevaarlijker geworden. Cijfers staven dat. 2016 was tot het nu toe dodelijkste jaar voor burgers; 11.418 mensen werden gedood of raakten gewond. Die trend zet zich dit jaar voort; in de eerste zes maanden van 2015 stond de teller al op 5.243.
Desondanks stijgt het aantal uitwijzingen. Volgens officiële EU-statistieken verdriedubbelden die tussen 2015 en 2016 van 3.290 tot 9.460.
De Europese overheden willen kost wat kost het aantal uitwijzingen opvoeren, zegt Amnesty. ‘Ze sluiten daarbij hun ogen voor het geweld en het feit dat er geen enkel regio in Afghanistan veilig is. De uitwijzingen zijn in strijd met het internationaal recht en moeten onmiddellijk een halt worden toegeroepen.’
‘Europa op de hoogte van precaire toestand Afghanistan’
Volgens Amnesty is Europa overigens wel degelijk op de hoogte van de precaire toestand in het land. Uit een gelekt document van maart 2016 blijkt, aldus Amnesty, dat de EU-instellingen de ‘verslechterende veiligheidssituatie en gevaren waaraan mensen worden blootgesteld’ in Afghanistan erkennen. Ook het ‘recordaantal terreuraanslagen en burgerslachtoffers’ worden in het document genoemd. En toch drongen ze erop aan dat ‘meer dan 80.000 mensen in de nabije toekomst mogelijk teruggestuurd moesten worden.’
Amnesty zegt dat er daarnaast geloofwaardig bewijs bestaat dat de Afghaanse overheid onder druk werd gezet om tegemoet te komen aan de Europese ‘nood.’ Zo meldde Ekil Hakimi, de Afghaanse minister van Financiën, aan het parlement: ‘Als Afghanistan niet samenwerkt met EU-landen rond de vluchtelingencrisis, dan zal dit een negatieve impact hebben op de hulp die Afghanistan van Europa toebedeeld krijgt’, aldus Amnesty.
Een vertrouwelijke Afghaanse bron beschreef het akkoord met de EU aan Amnesty als een ‘gifbeker’ die de Afghaanse overheid verplicht was te drinken in ruil voor Europese hulp.
België maakt geen deel uit van het onderzoeksrapport. Toch zendt ook ons land Afghanen terug naar hun thuisland. In 2016 werden vanuit België 41 Afghanen gedwongen teruggestuurd, 160 keerden vrijwillig terug.
