Diamantenopkopers in de Centraal-Afrikaanse Republiek (CAR) hebben diamanten aangekocht zonder te controleren of die gebruikt werden om de gewapende groepen te financieren die verantwoordelijk zijn voor standrechtelijke executies, verkrachtingen, ontvoeringen en massale plunderingen.
Dat schrijft mensenrechtenorganisatie Amnesty International in een rapport dat woensdag gepubliceerd wordt. De bevindingen van Amnesty bevestigen een eerder rapport van de VN.
Al meer dan twee jaar is een exportverbod van kracht voor diamant uit de CAR, maar de ontginning en binnenlandse handel is wel blijven verdergaan. Binnen de CAR zijn er maar twee instanties die diamanten mogen aankopen, en die hebben volgens Amnesty niet of onvoldoende gecontroleerd waar hun diamanten vandaan komen. Mogelijk wordt het exportverbod binnenkort gedeeltelijk opgeheven. “Als bedrijven bloeddiamanten hebben gekocht, kunnen we niet toelaten dat ze daar geld aan verdienen”, vindt Lucy Graham van Amnesty. “De regering moet beslag leggen op alle bloeddiamanten, ze verkopen en het geld voor het algemeen welzijn aanwenden”.
‘Weinig controle’
De twee zijden in het conflict, de anti-balaka en de Séléka, hebben profijt gehaald uit de diamantsector door mijnsites te controleren en mijnwerkers en handelaars af te persen, schrijft Amnesty op basis van interviews met mijnwerkers en diamanthandelaars.
Daarnaast is gebleken dat er in de grote diamantcentra te weinig controle bestaat, zodat bloeddiamanten gemakkelijk verhandeld en verkocht kunnen worden. Een vertegenwoordiger van Sodiam, de grootste opkoper van diamanten in de CAR, heeft aan Amnesty bevestigd dat “het bedrijf diamanten heeft gekocht in het westen van de CAR en dat deze worden opgeslagen tot ze geëxporteerd kunnen worden”.
Het bedrijf ontkent dat, maar Amnesty stelt zich alvast “grote vragen bij de controleprocedures”.
Badica, de tweede grootste, en Kardiam, een Belgische dochter van Badica, zijn door de VN al op een zwarte lijst gezet omdat ze verantwoordelijk zijn voor de aankoop en smokkel van diamanten uit Séléka-gebied in het oosten van het land.
In maart volgend jaar houdt de diamantindustrie een grote bijeenkomst, en naar aanleiding daarvan roept de mensenrechtenorganisatie overheden en bedrijven als De Beers en Signet op om de sector beter te reguleren.
Kritiek op Antwerpen
De Belgische overheden werken al aan een actieplan over de impact van bedrijven op mensenrechten, en dat plan zou nog dit jaar klaar moeten zijn. In dat plan zou moeten staan dat bedrijven verplicht worden om zelf toezicht te houden op hun toeleveringsketen, vindt Amnesty.
In die lijn gaat ook de kritiek van Amnesty op de twee grote diamantbeurzen, in Dubai en Antwerpen. Ze schieten te kort bij hun controleplicht, aldus de mensenrechtenorganisatie. “De internationale diamantmaatschappijen moeten waakzaam zijn voor schendingen in de ketting naar de klant, van kinderarbeid tot dubieuze fiscale praktijken”.
Vorige maand had de VN in een rapport geconcludeerd dat opkopers in de CAR voor “tienduizenden karaat” diamanten hadden aangekocht, ter waarde van miljoenen dollar, vaak zonder enige controle op de origine.
(Belga/RR)
